Son dakika… Uzmanlar 2022 asgari ücretini değerlendirdi: Tahminlerin üzerinde…

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaklaşık 7 milyon kişiyi ilgilendiren 2022 yılı için geçerli olacak minimum fiyatı açıkladı. Erdoğan, taban fiyatın yüzde 50.54 düzeyinde artırılarak 4 bin 253 TL olduğunu duyurdu. Erdoğan kelam konusu artışın son 50 yıldaki en yüksek artış olduğunu söz etti. Öte yandan taban fiyattan alınan gelir vergisi ile damga vergisi de kaldırıldı. Uzman isimler minimum fiyat ile ilgili değerlendirilmelerde bulundu.

BİZİM DE VARSAYIMLARIMIZIN ÜSTÜNE ÇIKTI

İstanbul Üniverstesi Öğretim Üyesi Sefer Şener CNN Türk ekranlarında minimum fiyat ile ilgili yaptığı değerlendirmede, “4 binin mutlak suretle üzerinde olacağını konuşmuştuk. 4 bin 96 liraya kadar çıkacağını söylemiştik. Bizim de varsayımlarımızın üstüne çıktı. Bu son 50 yılın sayısı bizim iddiamız yüzde 43 civarıydı. 6 milyon 400 bin kişi taban fiyatlı fakat 13 milyon çalışanımız var. Bunlara da yansıyacaktır.” dedi.

“Bununla da kalmayacak emeklilere de yansıyacaktır.” diyen Şener, açıklamalarının devamında şu tabirleri kullandı:

Kamudakiler için de 2 yıllık süreç için yüzde 25 üzerinde bir sayı revizesine gidecek. Emeklilere de yansıtılacak, çalışanlara da ve memurlara da yansıyacak.

Her keresinde bahsettik tahminen lakin besin fiyatları enflasyonu zati aşikâr. Konutu vs katınca yüzde 30’un üzerini görüyorsunuz. TÜİK’in açıkladığı sayı taban fiyata nazaran tesirli fakat yalnızca ona nazaran belirlenmiyor. Ülke olarak büyüme artışı var. Buradaki refah hissesinin da yansıtılması lazım. Kurlardaki oynaklığa bakıyorsunuz.

GELİR DAĞILIMINI DİKKATE ALMANIZ GEREKİYOR

Tümüne topyekün bakınca bir mana tabir ediyor. Bu türlü belirlenmesi gerektiğini de daima açıkladık. TÜİK’in sayılarıyla yalnızca belirlenmiyor. Kur artışlarının getirdiği hesaplanması gereken durumlar var. Turizmde rekorlar kırıldı, ihracatta da bu biçimde. TÜİK ile yalnızca hesaplanmadığını aslında biliyorduk. Gelir dağılımını dikkate almanız gerekiyor. Yalnızca TÜİK sayıları baz alınmıyor. Gelinen noktada bu tenkitlerin yerinde olmadığı ortaya çıktı. Hissedilen enflasyonun da farkında olunduğu anlaşılıyor.

Toplumun kullandığı 15-20-30 mal çeşidine nazaran enflasyonun yüksek olduğunu esasen söylüyoruz. Yükünü çekecek olan patron ve hükümet… Taban fiyat seviyesinde hiç yapılmamıştı. Çok yüksek bir sayı açıklanan enflasyon üzerinden de çok çok değerli.

TÜRK-İŞ 4 bin TL altı olmaz demişti. Patron de düşünüyordu. Tek kişi çalışan bir minimum ücretlinin sayısıydı bu. 4500’lü düzeylere kadar taşınabileceğini düşünüyorum. Ek ödemelerle… Taban fiyata yapıldı. Artık üzerinde çalışanlara ne olacak. Bu düzeyin altına düşmeyeceğine nazaran bu oranda patronlarının düzenleme yapması gerekiyor.

Brüt fiyat üzerinden geçtiğimiz agari fiyatta 250’ye yakındı artık 350-400 kalkmış oldu. Yüzde 2’lik işsizlik ödeneği hissesi var. Bu sayılarda anlaşılmış. O kısımlarda yeni bir düzenleme yapılacak. Yüzde 15,5 olan SGK prim hissesi 9’lar düzeyine getirilecek. Bu biçimde yapılırsa patron üzerindeki hissenin 5500 hissesine kadar düşeceğini öngörüyoruz. Onun kelamı verildi.

O da yapılınca patron hissesi düşmüş olacak. İşsizlik sigorta primi yüzde 1 lakin patron için yüzde 2. Toplamda evvelki sayıya nazaran 50 TL personelden, 55 TL patrondan kesiliyordu. Söylediğimiz işsizlik sigorta primi bu.

ENFLASYONU NASIL TESİRLER?

Güzel olsun lakin enflasyona yansıması natürel ki olur. Ek artışın alınan eserlere de yansıması olacak. Yüzde 50-60-80-90 verirsiniz lakin artırım olarak fiyat artışı olarak dönüyorsa burada sorun.

Enflasyona da akaryakıt günlük bedeller olarak giriyor. Bunun minimum fiyatla alakası yok. Aşağı inişi de üst çıkışı da oluyor. Kiralara, market fiyatlarına yansıyacak mı? Yansıtılmaması gerekiyor…

Tedbirler son devirde de gündeme gelen stokçuluk ve fiyatlar üzerinde spekülatif hareketlerle süreç yapılmamalı. Yılın birinci 3 ayı bekleniyor. Sonrasında enflasyonda aşağı istikametli ivmelenme olacaktır. Tedbir dediğimiz şey spekülatif hareketlere karşı gelmektir. Kur maliyetler vs artış bunlara yönelik söylemiyoruz tedbirleri.

Arzı düzenlemekle lakin mümkün. Fiyat artışları yalnızca bunlarla alakalı değil. Spekülatif fiyat artışları var. Tedbir dediğimiz şey bu. Günlük fiyat değişimlerine gidiyor marketler. Toptan alıp günlük yansıtıyorlar. Enflasyonla ilgili kısımda arz tarafı var.

ÜLKEDEKİ TARTIŞMALARI DA GERİDE BIRAKMIŞ OLDUK

Ekonomist Doç. Dr. Yüksel Okşak ise yağtığı değerlendirmede şu sözleri kullandı:

Kendi varsayımım 4 bin ila 4 bin 500 ortasında geleceğini belirtmiştim. Bu yılki minimum fiyat tespit kurulu hayli rahat bir çalışma ortamı geçirmiş oldu. Beklentilerin üzerinde bir artış oldu. Ülkedeki tartışmaları da geride bırakmış olduk.

Enflasyona ezdirilecek mi tartışmaları ağır geçiyordu. Gelir vergisi tarafı beklenen bir şey değildi. Sayın Cumhurbaşkanı o manada da bir müjde vermiş oldu. bugün bir faiz kararımız da vardı. Dünyanın şu anda enflasyon diye bir sıkıntısı var. Dünyada 2+2’nin artık 4 etmediği bir konjektürden geçiyoruz. Genel olarak dünya fotoğrafı çekelim dersek dünyanın enflasyonla, yetersiz büyüme ile başı kaygıda. Burada müspet ayrışıyoruz, büyüme sayıları geçtiğimiz günlerde açıklanmıştı. Türkiye bir model tercih etti. Bir şeyi tercih ederken öteki bir şeyin getireceği dezavantaj ve avantajları terk etmiş oluyorsunuz.

PERSONEL KESİTİNİ ENFLASYONUN MEYDANA GETİRDİĞİ TESİRDEN KURTARMIŞ OLDU

Durup dururken keyfiyetten bugün bir model değiştirelim açıklamalarına katılmıyorum. Türkiye bu modelle sıcak parayı tercih etmemiş oldu. Bizim modelimiz alışılageldik yorumlarımızı yapabileceğimiz bir yol ve prosedür değil. Alışmadığımız bir prosedür. Türkiye’nin kısa ve orta-uzun vadede beklediği avantajlar var.

Biz kısa vadede istihdam artışını hedefliyoruz. Kısa vadede yeni modelin getirilerini Türkiye yavaş yavaş elde etmeye başladı. Yeni devirde inanıyorum ki FED faiz arttırımına gitmedi, biz yolumuzdan şaşmadık. İnsanların temel beklentisi şu; daha dar bantta dalgalanan bir kur ve daha istikrarlı, toparlanmış enflasyon. Personel kesitini enflasyonun meydana getirdiği tesirden kurtarmış oldu.

GELİR VE DAMGA VERGİSİNİN KALDIRILMASI DEĞERLİ

İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen ise 4 bin 250’nin genel beklentilerin de üzerinde olduğunu belirtti. Hepşen patron açısından bakıldığında da gelir ve damga vergisinin kaldırılması kıymetli bir toplumsal uzlaşı olduğunu iafade etti. Hepşen şöyle konuştu:

VATANDAŞIN ALIM GÜCÜ ARTAR MI?

Natürel ki bu sayı rahatlatacaktır. Burada paranın satın alma gücü daha da kıymetli. Enflasyon düzelirse satın alma gücü artacaktır. Bu sayı refah düzeyinin artması açısından kıymetli. Her ne kadar emeğin karşılığını parayla ölçemesek de bu toplumsal uzlaşıyı yakalamanın emekçi ve patron açısından değerli olduğunu düşünüyorum.

Enflasyondaki gelişmeler değerli, belirleyici olacaktır. 2022’in birinci çeyreğindeki enflasyondaki gelişme 2022 için belirleyici olacaktır. Yılın birinci 3 ayı çok kritik. 2022’nin seyrini bize net formda birinci 3 ay gösterecek.