Yetişkin insanlar neden ‘bebek gibi’ konuşur?

Restoranda, toplu taşımada, hatta toplumsal medyada… Birbirleriyle bebek üzere konuşan çiftlere son devirde çok sık rastlıyoruz. 

Çünkü yetişkinlerin çocuk ve bebeklerle konuşurken seslerini inceltip sözlerini bükmesi hepimize doğal geliyor da koskoca insanların neden birbirleriyle bu türlü konuştukları esrarını koruyor. Halbuki araştırmalar, bu davranış biçiminin epeyce yaygın olduğuna işaret ediyor.

ABD’li irtibat uzmanı Ramesh Kaipa da geçtiğimiz günlerde The Conversation’da yayımlanan yazısında bu probleme değindi.

Oklahoma State Üniversitesi’nde Bağlantı Bilimleri ve Bozuklukları kısmında misyon yapan Kaipa’nın belirttiğine nazaran, araştırmaların geneline baktığımızda her üç çiftten ikisinin, romantik bir bağlantı biçimi olarak bebek üzere konuşmaya başvurduğunu görüyoruz.

Anlaşılan o ki yan masamızdaki çiftin bebek üzere konuşmasına kulak konuğu olduğunda yüzünü buruşturanlar bile vakit zaman eşlerine hitap ederken bu biçimde konuşmaktan kendini alamıyor. Pekala çiftler bunu neden yapıyor?

Kaipa’nın da altını çizdiği üzere ‘bebek üzere konuşmak’ sözü aslında tam olarak yanlışsız değil. Çünkü bebekler birbirleriyle bu formda konuşmuyor. Ses tonunun inceldiği, vurgu ve temponun değiştiği bu konuşma biçimini ebeveynler bebekleriyle konuşurken kullanıyor. Bu nedenle lisan bilimciler bu formda konuşmayı ‘annece’ ya da ‘ebeveynce’ olarak isimlendiriyor.

SEVGİ VE ŞEFKAT PROBLEMİ

Konuşma ve duyma uzmanı Patricia Kuhl’a nazaran, bu halde konuşmak, bebeklerle kurulan toplumsal etkileşimi kolaylaştırıyor, bebeklerin irtibat kurmayı daha kolay öğrenmelerini sağlıyor. Üstelik bu, tüm lisanlarda ve tüm kültürlerde ortak bir özellik. Büyükler her vakit bebeklerle abartılı tonlarda konuşuyorlar. Araştırmalar da bu halde konuşmanın, bebekleri öğrenme konusunda motive eden nörotransmitter unsurların salgılanmasını tetiklediğini gösteriyor.

Çiftler kelam konusu olduğunda ise bu konuşma biçiminin öğrenmeyle bir ilgisi yok; daha çok bir sevgi ve şefkat sorunu.

İrtibat uzmanı Kory Floyd’un sevgi alışverişi teorisine nazaran, sesteki aşikâr davranışlar, kişinin karşısındakine duyduğu ilgiyi gösterme araçları. Bu davranışların başında da yumuşak bir sesle, abartılı bir vurguyla ve yüksek perdeden konuşmak geliyor. Bunlar bebeklerle konuşma biçimimizle de örtüşen özellikler.

Fakat bu olgunun kıymetli bir yanı daha var: Bu sayede çiftler dünyanın geri kalanından bağımsız özel bir lisan alanı oluşturuyor. Bu alanda çiftler öbür yetişkinlerle olan rutin konuşmaların karmaşasına ve kurallarına takılmadan kendilerini söz edebiliyor.

Şahsa özel irtibat biçimlerinin kullanılması, yakın arkadaşların ve çiftlerin bağlantısında çok değerli bir yere sahip. Bu bağlantı dışarıdan bakanların başını ziyadesiyle karıştırıyor. Lakin o iki kişi için ortalarındaki bağın ne kadar kuvvetli olduğunu gösteriyor ve başkalarıyla ortalarında bir hudut çizmeye yarıyor. Çiftlerin birbirlerine taktıkları takma isimler da bu irtibatın bir modülü. Hatta araştırmalar birbirine isim takan çiftlerin beraberliklerinden duydukları tatminin başka çiftlere kıyasla daha fazla olduğuna işaret ediyor.

Kaipa, “Sözün kısası, yetişkinlerin birbirleriyle ‘Agucuk gugucuk’ diye konuşması kulağa tuhaf gelebilir lakin bu çok insani bir özellik” tabirlerini kullanıyor.

‘BEBEK ÜZERE KONUŞANLAR ÇOCUK KESİMLERİYLE İRTİBAT KURUYOR’

Bebek üzere konuşma konusunda fikirlerine danıştığımız Aile ve Evlilik Terapisti Cem Keçe, öncelikle günlük hayatında bu biçimde konuşan beşerlerle ilgili birtakım bilgiler veriyor.

“İnsanın içinde üç temel modül vardır; yetişkin, ebeveyn ve çocuk… Konuşmanın kıymetli bir fonksiyonu niyetlerin iletilmesidir. Günlük hayatında bebek üzere konuşan bireyler çocuk kesimleriyle irtibat kurarlar ve bu bireyler için bu tıp konuşma şirin yahut kolay bir tabir formundan öte iletinin duygusal içeriğini güçlendirme hedefi taşır” diyen Keçe şöyle devam ediyor:

“Bazı şahıslar ya kırılganlıklarını göstermek ya da çok yakın bir biçimde yakınlaşmak istediklerinde bebek üzere konuşmanın yanı sıra çocuksu halleri da taklit edebilirler. Böylelikle, şartsız sevgi ve şefkat isteyen içlerindeki çocuğu ortaya çıkarmanın bir yolu olarak kullanabilirler. Ayrıyeten bebek üzere konuşmak gerilimle başa çıkmaya da yardımcı olabilir.”

‘BEBEKLERİN LİSAN GELİŞİMİ İÇİN FAYDALI’

Bebeklerle irtibat kurarken onların tonlaması ile, uzmanların dediği üzere ‘annece’ ya da ‘ebeveynce’ konuşmanın tesirlerinden bahseden Cem Keçe, “Dünyanın dört bir yanındaki bebeklerle yapılan araştırmalar bebek üzere konuşmanın ya da bebeğe yönelik konuşmanın bebeklerin lisan gelişimleri için yararlı olduğunu gösteriyor” diyor.

Keçe, bunun nedenini ise şöyle açıklıyor: “Bu cins konuşma biçimi bebeklerin daha çok ilgisini çekiyor. Zira bebek üzere konuşmanın melodisi olağan konuşmadan çok farklıdır; ses perdesi daha yüksektir, tonlama birçok iniş ve çıkışla daha hareketlidir, daha kısa aralıklar ve daha uzun duraklamalardan oluşan bir ritme sahiptir. Bu özellikleriyle bebeğin ilgisini çeker, dikkatini ağırlaştırmasını sağlar, lisan kalıplarını tanımasına ve sözleri öğrenmesine yardımcı olur, toplumsal etkileşim için motive eder.”

Bebeğe yönelik konuşmanın hisleri da tesirli formda ilettiğini belirten Keçe, “Bebek konuşmalara karşılık vermeye çalışır ve böylelikle bağlantı maharetlerini geliştirmenin birinci adımlarını atmaya başlar. Ayrıyeten, bebeğe yönelik konuşma, hisleri tesirli bir biçimde iletir ve bebekle bir bağ kurulmasına yardımcı olur. Bilhassa ebeveynler ve bebekleri ortasındaki duygusal bağları derinleştirmenin bir yolu olarak hizmet edebilir” biçiminde konuşuyor.

‘BEBEK KONUŞMASI BİR FLÖRT BİÇİMİ OLARAK KULLANILABİLİR’

Kimi çiftler neden ‘bebek gibi’ konuşma stilini tercih ediyor? sorusuna Cem Keçe, “Bu bahis üzerinde çok fazla araştırma yapılmamıştır lakin temel varsayımlar, bebek konuşmasının insanlara sevildiğini ve önemsendiğini hissettirdiği ve bebek konuşması yoluyla yetişkinlerin çocukluğun olumlu istikametlerini yansıttığıdır” karşılığını veriyor.

Keçe, “Bebek konuşması, çiftin bağlantısının ‘ebeveyn-çocuk’ yahut ‘çocuk-çocuk’ ilgi dinamiğinde olduğunu bize gösterir ve partnerler ortasında bir flört biçimi olarak kullanılabilir. Bu durumda, bebek konuşması bir partnerin çocukça konuşup davrandığı, başkasının ise anne yahut baba üzere davranarak sevecen olduğu şefkatli bir yakınlığın sözü olabilir” diyor.

‘İKİ KİŞİLİK ÖZEL BİR DÜNYA’

‘Bebek gibi’ konuşan çiftlerin ilgilerini genel çizgileriyle yorumlayan Cem Keçe şu çıkarımlarda bulunuyor:

— Bebek konuşması, alakanın samimiyetini ve istikrarını sağlamlaştırma isteğini yansıtmanın bir yoludur. Tıpkı vakitte çiftler ortasındaki yakınlığa işaret eder, karşılıklı duygusal ilişkiyi, ruhsal bağı ve inançlı bağlanmayı geliştirir. Tıpkı bir bebekle anne babası ortasındaki yakın bağ üzere, çiftin ortalarındaki bağı besleme dileğini lisana getirme formudur.

— Bebek konuşması, çiftin çocuk olmaktan, zayıflıklarını yahut kusurlarını göstermekten çekinmediğini göstererek rahat davranmalarını sağlar. Hislerini daha yeterli aktarabildiklerinde, uyuşmazlıklara yer bırakmazlar, böylelikle ilgilerinde inançlı ve güçlü bir bağ oluştururlar.

— Bebek konuşması, dürüstlüğün ve samimiyetin bir göstergesi olarak alakada sadakat hissini pekiştirir. Çiftler lisanı ilgi, şefkat ve teminat göstermek için kullandıklarında birbirlerine olan sevgileri derinleşir.

— Ayrıyeten bebek üzere konuşmak, çiftin fikirlerini ve hislerini yetişkin rollerinin olağan kısıtlamaları olmadan rahat bir çerçevede özgürce tabir edebilecekleri bir alan yaratmalarına yardımcı olur.

— Uyumlu ve bağ doyumu yüksek olan çiftler daha fazla özel lisan ya da kendine has bağlantı kullanma eğilimindedir. Bebek konuşması, çiftlerin yetişkinliğin yorucu gerçeklerinden arınmış ve öteki yetişkin münasebetlerinden farklı, yalnızca ‘iki kişilik özel bir dünya’ yaratmalarına yardımcı olur.

‘CİNSEL ÇEKİMİ BİTİREBİLİR’

Bu konuşma usulünün alakalara olabilecek tesirlerinden de bahseden Keçe, “Bebek konuşması bedende biyolojik yansılar de yaratır ve bağlanmaya ve inançlı bağlar oluşturmaya yol açan, düzgün hissettiren dopamin ve oksitosin üzere hormonların salgılanmasını sağlar. Lakin bebek konuşması çiftlerin ortasındaki cinsel çekimi bitirebilir, seks meselelerine yol açabilir” sözlerine yer veriyor.