Yiyecek bulamadıkları için kaçtılar! Çobanlar ren geyiklerinin peşinde…

Pek çok ren geyiği, buzla kaplı olmayan liken bulma umuduyla 100 kilometre kadar güneye kaçtı.

Finlandiya ve İsveç’in kuzeyindeki ormanlık bölgelerinde ren geyiklerini takip etmek zorunda kalan çobanlar, birtakım yerlerde helikopterle dahi arama çalışmalarını sürdürüyor.

Bilim insanları, iklim değişikliğinin bir sonucu olarak Kuzey Kutbu’nun dünyanın geri kalanından iki kat daha süratli ısındığını söylüyor.

Bölgede, erken yağan karların erimesi ya da karın akabinde gelen yağmur nedeniyle ıslak karlar oluşuyor. Daha sonra da sıcaklıkların düşüşüyle de yerde buz katmanlarının meydana geliyor.

Finlandiya Doğal Kaynaklar Enstitüsü’nden kıdemli bir bilim insanı olan Jouko Kumpula, “Ren geyiği buzu kazamaz. Bu nedenle de likenleri kolay kolay çıkarıp yiyebilecekleri, yüzeyinde sırf yalnızca kar olan yerleri aramak için uzaklaşırlar” diyor.

ANA GEÇİM KAYNAĞI

Ren geyiği çobanlığı, İsveç’in Arktik bölgeleri, Finlandiya’yı, Norveç’i ve Rusya’nın Kola Yarımadasını kapsayan Laponya bölgesindeki birçok yerli Sami halkının ana geçim kaynağı.

İsveç’in kuzey doğusunda yaşayan 62 yaşındaki Tomas Seva isimli çoban, “Bizim için gece gündüz yapılan kesintisiz bir operasyon oldu” diyor ve şöyle devam ediyor:

“Geyiklerimizi bulmak ve onları geri sürümek için saatlerce otomobil kullanıyoruz. Lakin bu kış şartlarında çok güç oldu. Münasebetiyle, biz de helikopter kullanıyoruz ve bu epey sıra dışı. Tıpkı vakitte çok da kıymetli.”

Seva, kendisinin yaşadığı köyle birlikte yakındaki öbür bir köyden yaklaşık 8 bin ren geyiğinin son günlerde bölgeden uzaklaştığını ve birçoğunun alışılmadık derecede uzun uzaklıklar kat ettiğini söylüyor.

Ren geyikleri bazen diğer sürülere de karıştı.

Bu yüzden Seva, “Onları öteki sürülerden ayırmak ve geri getirmek çok büyük bir zorluk, hakikaten stresliyiz” diyor.

İsveç Ren Geyiği Çobanları Derneği, olaydan ülkenin kuzey doğusundaki birkaç ilçenin etkilendiğini ve tıpkı sorunun Finlandiya hududunda da meydana geldiğini söylüyor.

Finlandiya’nın Muonio ilçesinde yaşayan 28 yaşındaki Vili Kurki isimli çoban, ren geyiklerinin bölgelerinden yaklaşık 100 km uzağa kadar gittiğini tabir ediyor:

“İlçenin orta kısmından ren geyiği güneye gitti. Sonra kuzeyden gelen yeni ren geyiklerini ise orta kısımda gördük. Bir cins hayvan akışıydı.”

GPS TAKILI FAKAT HER VAKİT ÇALIŞMIYOR

Ren geyiklerinin bir kısmında GPS takip aygıtı takılı lakin bu aygıtlar her vakit çalışmıyor. Çobanlar takip aygıtıyla hayvanları bulsalar bile bazen bulunan bu hayvanlar sürünün geri kalanından ayrılmış olabiliyor.

İsveç Ren Geyiği Çobanları Derneği’nden Anna-Karin Svensson en sağlam yolun karda iz aramak olduğunu belirtiyor. Lakin Svensson, rüzgarın, kar derinliğinin ve yeni yağan karın bu durumu da zorlaştırdığını lisana getiriyor.

Vili Kurki, kaybolan tüm ren geyiklerini bulup meskene götürmenin günler, hatta haftalar alacağını söylüyor:

“Tüm bu işler çok fazla otomobil kullanmak manasına geliyor. Yakıt da değerli olunca, her şey çok değerliye mal oluyor.”

Bilim beşerlerine nazaran, Laponya’daki kış meralarında bu çeşit olaylar son yıllarda sıklaştı ve ren geyiklerinin de otlaması zorlaştı.

İki yıl evvel, her üç İskandinav ülkesinde de ren geyiği ve çobanları için çok sıkıntı ve sert kış şartlarının olduğunu söyleyen Fin araştırmacı Jouko Kumpula görüşlerini şöyle aktarıyor:

“Bu çeşit kışlar daha evvel genelde 30 yılda bir yaşanırdı. Lakin görünüşe nazaran devam eden iklim değişikliği nedeniyle muhtemelen giderek daha yaygın hale geliyor.”

Ren geyiğinin o vakit da kaybolduğunu söyleyen Kumpula’ya nazaran, birtakım ren geyikleri bulunduklarında açlıktan ölüyordu ya da sindirim bozukluklarından mustaripti.

SEBEBİ ARTAN SICAKLIKLAR

Finlandiya Ren Geyiği Çobanları Derneği’nden Matti Sarkela, hayvanların güneye gitmesinin bir nedeni olduğundan bahsediyor:

“Bu günlerde ren geyikleri, erken yağan karın akabinde sıcaklıklar artmaya başlamasıyla, sıcak havanın geldiği tarafı koklamak için burunlarını kaldırıyorlar.

“Sıcak hava da çoklukla güneyden geliyor. Biz buna ‘İngiltere’den gelen sıcak hava’ diyoruz. Ve ren geyikleri bu ılık rüzgara karşı hareket etmeye başlıyor ve bu yüzden güneye gidiyorlar.”

Laponyalı birtakım çobanlar, sorunu çözmek ismine hayvanlarına fazladan yiyecek vermeye başladı.

Norveç Ömür Bilimleri Üniversitesi’nden Prof Oystein Holand, “Onlar hür dolaşan hayvanlardır, bu yüzden ekseriyetle yiyeceklerini kendileri bulmaya çalışırlar, fakat kış bitki örtüsündeki buz örtüsünün sıklığı artıyor ve bu nedenle çobanlar bu hayvanları kış beslemeye başladılar” diye konuşuyor.

Kış aylarında hayvanlara saman ve diğer ek yiyecekler verildiğini belirten Holand, “Böylece hayvanlar kış aylarında yiyecek için başıboş dolaşmak zorunda kalmazlar” diyor.