İsrail parlamentosu vekili Tıybi: İran’a saldırının sonuçları bölge için ağır olur

İsrail’in İran’a muhtemel saldırısına ait söylentiler artmış durumda.

İsrail parlamentosundaki Filistinli Arapların temsil edildiği Ortak Liste Milletvekili Ahmed Tıybi, İran’a yönelik bir askeri operasyonunun bölge için ağır sonuçlar doğuracağı ihtarında bulundu.

“İSRAİL KAMUOYUNDA FİKİR BİRLİĞİ YOK”

Tıybi, İran’ın nükleer programına karşılık İsrail’in askeri operasyon tehdidi, İsrail siyaseti, ABD idaresinin Filistin ve İsrail’e yönelik siyasetleri, Arap dünyasındaki İsrail ile alakaları olağanlaştırma adımlarına dair konuştu.

İran’ın nükleer programına ait memleketler arası müzakereler devam ederken İsrailli hükümet ve askeri yetkililerden yükselen askeri tehdit açıklamalarını pahalandıran Tıybi, “İsrail’in İran’a askeri saldırısının sonuçları bölge için ağır olur. İsrail kamuoyunda İran’a askeri operasyon düzenlenmesi tarafında fikir birliği yok.” dedi.

“ABD MACERACI ADIMI DESTEKLEMEZ”

Tıybi, İran ile dolaylı olarak yine müzakere masasına oturan ABD’nin de böylesi “maceracı” bir adımı desteklemeyeceğine dikkati çekti.

İsrail’de haziranda iktidara gelen Başbakan Naftali Bennett’in İran sorununa halefi Binyamin Netanyahu’dan farklı yaklaşmadığını belirten Tıybi, fakat içeride de askeri seçeneğe karşı çıkanların bulunduğuna işaret etti.

Tıybi, ABD’nin Donald Trump periyodunda İran ile nükleer mutabakattan çekilmesinde Netanyahu’nun baskılarının da tesirli olduğunu vurguladı.

“İKTİDAR BELİRLEYEN ANAHTAR GRUP”

İsrail’de Mart 2021’de gerçekleştirilen seçimde Netanyahu’nun partisi Likud, 7 sandalye kaybederek 30 milletvekili elde etti. Netanyahu, koalisyon görüşmelerinden de eli boş döndü.

Tekrar sağdaki Yamina partisi önderi Naftali Bennett ise Netanyahu zıtlarını bir ortaya getirerek haziranda yeni bir koalisyona imza attı.

Yeni hükümette en dikkat alımlı öge İsrail vatandaşı Filistinli Arapları temsil eden İslami eğilimli Ra’am Partisi’nin (Birleşik Liste) 4 milletvekiliyle koalisyonu tamamlaması oldu. İsrail basınında Filistinli Araplar, “iktidar belirleyen anahtar grup” biçiminde yorumlandı.

“NETANYAHU GİTTİ, SİYASETİ KALDI”

Tıybi’nin önderleri ortasında yer aldığı Filistinli Arap ve sol partilerin bir ortaya geldiği Ortak Liste ise muhalefette kaldı. Bennett liderliğindeki hükümetin “İsrail siyasetinde büyük değişim getirmediği” yorumunu yapan Tıybi, şunları söyledi:

“İsrail siyasetinde yaşanan isimler değişti fakat devlet siyaseti değişmedi. Netanyahu gitti lakin onun iktidarındaki siyaset hala birebir. Naftali Bennett ve hükümeti hala işgali sürdürüyor, yerleşim siyasetleri devam ediyor. Mescid-i Aksa’ya baskınlar arttı ve yerleşimcilerin burada sessiz dua etmeleri onaylandı.”

Tıybi, İsrail içindeki Filistinlilere yönelik “ötekileştirici” tavrın “planlama ve inşa” bahislerinde birebir halde sürdüğünün altını çizdi.

“BİRLEŞİK LİSTE’NİN KOALİSYONDA YER ALMASI BÜYÜK HATA”

Tıybi, Filistinli Arapları temsil eden rakip parti Birleşik Liste’nin sağ siyasetçi ve “eski Yerleşimciler Kurulu Başkanı” Bennett’in liderliğindeki koalisyonu desteklemesini “büyük hata” diye niteledi.

İsrail’deki Filistinli Arap toplumu için hazırladıkları yasa tekliflerine Birleşik Liste milletvekilleri tarafından “koalisyon disiplini” gerekçesiyle aleyhte oy kullanılmasını kabul edilemez bulduğunu belirten Tıybi, “Bizim kendi halkımız ve toplumumuz için sunduğumuz yasa tekliflerinin Arap oylarıyla düşmesini aklım almıyor. Bu noktaya geleceğimizi beklemezdim.” dedi.

“BENNETT HÜKÜMETİ BAŞBAKANLIK DEĞİŞİMİNDE DÜŞEBİLİR”

Siyasi uzmanlar, Bennett’in İsrail siyasetinde Netanyahu terslerini bir ortaya getirdiği koalisyonu başından beri “kırılgan” biçiminde tanımladı. Fakat, 2022 bütçesinin parlamentoda kasımda onaylanması hükümetin ömrüne ait kuşkuları giderdi.

Naftali Bennett ile koalisyonun önde gelen başka ortağı Yesh Atid Başkanı Yair Lapid’in iki yıllık periyotlarla dönüşümlü başbakanlık üzerinde anlaştığını hatırlatan Ahmed Tıybi, başbakanlığın 2023’teki evresi sırasında hükümetin düşebileceği değerlendirmesinde bulundu.

Tıybi, İçişleri Bakanı sağ siyasetçi Ayalet Şakid’in “aşırı-sağ bir hükümet gerekçesiyle koalisyona katıldığı ve merkezdeki Lapid’in başbakanlığına razı olmayacağı” yorumu yaptı.

“BIDEN İDARESİ FİLİSTİNLİLERE YARAR SAĞLAMADI”

Tıybi, İsrail’de hükümetin kurulmasında ABD’deki Joe Biden idaresinin tesirli olduğu istikametindeki yorumlara işaretle, “ABD’nin (Bennett hükümetine) dayanağı İsrail ve Filistinliler ortasındaki müzakerelere olumlu yansımadı. Biden, Doğu Kudüs’te ABD Konsolosluğunun açılması vaadinden Bennett ve Lapid’den gelen baskılar sonucunda geri adım attı.” diye konuştu.

ABD idaresinin Netanyahu’nun alandaki yokluğundan mutlu olabileceğini kıymetlendiren Tıybi, “Netanyahu geri dönebilir” kaygısıyla İsrail’in Filistinlilere yönelik siyasetine Washington’un müdahale etmediğine dikkati çekti.

Trump idaresi, 2019’da ABD’nin Tel Aviv’deki büyükelçiliğini Kudüs’e taşımış ve Filistinlilere hizmet veren konsolosluk binasını kapatmıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı, birçok kere Kudüs’te Filistinlilere hizmet veren konsolosluğunu açacağını duyurmuştu. İsrail’den yükselen itirazlar karşısında ABD bu adımı şimdi hayata geçirmedi.

“NETANYAHU’NUN YİNE BAŞBAKAN OLMASI MÜMKÜN DEĞİL”

Tıybi, İsrail siyasetinde 1996-1999 ve 2009-2021 yıllarında toplam 15 yıl başbakanlık yapan Netanyahu’nun yine başbakanlığa dönmesine ihtimal vermediğini söyledi.

İsrail’de Netanyahu’nun da içinde yer aldığı sağın elde ettiği 56-57 milletvekilinin tek başına hükümet kurmak için kâfi olmadığının altını çizen Tıybi, temsilcisi olduğu Ortak Liste’nin “asla Netanyahu’nun partisi Likud ve İsrail sağıyla koalisyon müzakerelerine girmeyeceğini” aktardı.

“ARAP ÜLKELERİYLE OLAĞANLAŞMA İSRAİL’E BİR ÖDÜL”

Ahmed Tıybi, 2020 yılında birtakım Arap ülkelerinin Trump idaresinin de baskısıyla İsrail ile ilgilerini normalleştirmesini Tel Aviv için bir ödül olarak nitelendirdi.

Tıybi, “İsrail işgali devam ederken, Filistin davası şimdi nihayete ermemişken İsrail bu mükafatı hak etmiyor.” sözlerini kullandı.