Yosundan jet yakıtı üretecek… Avrupa’nın tek tesisinde ilk test

Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ile Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Biyoekonomi Odaklı Kalkınma İçin Entegre Biyorafineri Konsepti Projesi kapsamında hayata geçirilen, Avrupa’nın birinci ve tek karbon negatif biyorafineri tesisinin açılış merasimine katıldı. Dönmez ve Varank tesiste üretilen yakıtla küçük bir jet motorunu çalıştırarak birinci testi yaptı.

Boğaziçi Üniversitesi Sarıtepe Kampüsü’ndeki merasimde AB Türkiye Delegasyonu Lideri Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut ve Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Naci İnci de yer aldı. 

“DEMO UÇUŞUMUZU BU YIL İÇERİSİNDE GERÇEKLEŞTİRMEYİ PLANLIYORUZ”

Açılış merasiminde konuşan Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Yapılan projelerle hem çevreyi koruyacağız hem de inançlı ve uygun maliyetli güç üreteceğiz” dedi. “Türkiye ismine değerli bir AR-GE projesi hayata geçiyor” diyen Bakan  Dönmez, “Fosil yakıtlara bağımlı olmadan büsbütün alg dediğimiz yani yosun tabanlı doğal kaynaklar üreteceğiz. Biyojet ve biyodizel yakıtların üretimine yönelik yürütülen AR-GE projesinde kıymetli bir yol kat edildi. Jet yakıtı projesinin AR-GE çalışmaları tamamlandı. Bugün açacağımız tesisle birlikte büyük ölçek üretime geçiliyor. 2022’nin ikinci çeyreğinde bütün testleri ve sertifikasyon süreçleri tamamlanacak. İnşallah birinci demo uçuşumuzu bu yıl içerisinde gerçekleştirmeyi planlıyoruz” diye konuştu.

“Bu ne demek oluyor” diyen Dönmez, “Yani biyoyakıt kullanan bir uçağa bindiğinizde yüzde 80 daha az sera gazıyla dünyanın istikrarına ziyan vermeden seyahat yapmış olacaksınız. Pekala jet yakıtı ürettik, bitti mi, Hayır. Yakıtların üretimi için gerekli yağlar kullanıldıktan sonra geriye kalan yosun posasından da farklı katma bedelli eserler üretilecek. Tarım için biyogübre üretimi bunlardan biri. Farklı bölümler için farklı eserler sürdürülebilirlik mantığı çerçevesinde üretilecek. Kelamın özü bu tesiste hiçbir şey ziyan olmayacak, her şey kullanıldıktan sonra bir öteki  ürün olarak tekrar hayatımıza girecek” halinde konuştu.
 
“SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ARTIK HER İŞİN ANAHTARI”

Bakan Dönmez, “Sürdürülebilirlik artık her işin anahtarı. Sonlu kaynakları döngüsel bir mantıkla kullanmak zorundayız. Bu iş yalnızca büyük işletmelerin ya da endüstrinin sorumluluğuna değil. 84 milyon her birimiz bu işin bir kesimiyiz. Güç tarafında üretimden tüketime kadar yeşil enerjiyi işlerimizin merkezine koyduk. Biyokütle gücü de son yıllarda ivme kazanan bir alan. 2002 yılında yalnızca 28 MW olan biyokütle heyeti gücümüz 2021 sonunda 2 bin MW’ı aştı. Toplam heyeti gücümüzle ilgili de bir parantez açayım. Şu an 99 bin 800 MW’a ulaştık. Yani yüzler kulübüne girmemize bir adım kaldı. İnşallah önümüzdeki 1-2 ay içerisinde toplam 100 bin MW şurası güce ulaşacağız. Tabi bunun daha sevindirici olan tarafı ise heyeti gücümüzün yaklaşık yüzde 54’ü yenilenebilir güç kaynaklı olması. 2021 yılında biyokütle santrallerimiz 7 bin 612 GWh elektrik üretti. Bu toplam üretimimizin yüzde 2,3’üne karşılık geliyor.  Biyokütlenin temel hedefi atık idaresi ve bertarafıyla etraf idaresine katkı sağlamak. Güç üretimi ve başka katma kıymetli eserler aslında ikincil yarar olarak ortaya çıkıyor. Önceliğimiz elbette tabiatın döngüsünü korumak. Tabiatın istikrarını bozmadan üretim prosedürleri geliştirmek” tabirlerini kullandı. 

“TOPLAM 121 BİN 300 TON BİYOYAKIT ÜLKEMİZDE ÜRETİLDİ”

Bakan Dönmez,”  Atıkların teorik güç muadili yıllık 34 milyon TEP. Ekonomik güç muadili karlılığı ise yaklaşık yıllık 4 milyon TEP. Bunun nakdî karşılığı ise yaklaşık 1,5 milyar diyebiliriz. Bu potansiyeli neden harekete geçirmeyelim? Neden hem doğayı korurken hem de güç üretmeyelim? Teknolojimiz, insan kaynağımız, potansiyelimiz ziyadesiyle var. Bir teknoloji geliştirme projesi de Bakanlığımızın kuruluşu TEMSAN tarafından yürütülüyor. 1 m3 gaz üretme kapasiteli küçük biyogaz ünitesi üretildi. BİOTEM ismini verdiğimiz ünite organik atıkları kullanıyor. BİOTEM, 1 ila 3 büyükbaş hayvan atığından ürettiği gazla, bir hanenin 3 öğün yemeğini pişirebilecek kapasiteye sahip. Sistem, hayvan atıklarının yanı sıra yemek atıklarından da güç üretebiliyor. Biyojeneratör vasıtasıyla 1 m3 biyogazdan, 1 saat mühletle elektrik de üretilebiliyor. Birtakım noktalarda hala proje geliştirme çalışmaları sürüyor. 12 farklı lokasyonda sistemin heyetimi devam ediyor. Yaygınlaştırılması için arkadaşlarımız çalışmalarını sürdürüyor. Öte yandan akaryakıta biyoetanol ve motorine biyodizel eklenmesi istikametindeki uygulamamızla da kıymetli oranda akaryakıt ithalatını engelledik. 2020 yılı içerisinde 74 bin 800 tonu biyodizel ve 46 bin 500 tonu etanol olmak üzere toplam 121 bin 300 ton biyoyakıt ülkemizde üretildi ” biçiminde konuştu.  

“DÖNÜŞÜME AYAK UYDURMAK ZORUNDAYIZ”

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ise dünyanın büyük bir dönüşüm içerisinde olduğuna dikkat çekerek , “İklim değişikliği ve pandemi, global rekabet şartlarını adeta tekrar dizayn ediyor. Ekonomik büyüme, ülkelerin kalkınmasındaki en temel göstergelerden biri. Ancak artık, büyümenin sürdürülebilirliği ve etrafa saygılı olması da kalkınma açısından kıymetli bir kriter olarak karşımıza çıkıyor.Yani artık üretirken, yalnızca ekonomik maliyetleri değil toplumsal maliyetleri de düşünmek zorundasınız. Şayet düşünmezseniz, rekabetçiliğiniz ortadan kalkıyor, ticari partnerleriniz sizinle olan ekonomik münasebetlerini gözden geçiriyor. Gerçekten, Avrupa Birliğinin Yeşil Mutabakat kapsamında uygulamayı planladığı sonda karbon düzenlemesi de bunu öngörüyor. Üretirken tabiatta karbon izi bırakıyorsanız, AB sizden yapacağı tedariğe ekstra vergiler getireceğini ya da sizinle olan ticaretini büsbütün sonlandıracağını söylüyor. Münasebetiyle, önümüzdeki periyodun kazananları, yenilikçi metot ve teknolojilerle iktisadında yeşil kalkınma ihtilalini başaran ülkeler olacak. Tabi bu olayı yalnızca bir ekonomik kazanım olarak değerlendirmemeliyiz. Yaşanabilir bir çevreyi oluşturmak, gelecek kuşaklara yaşanabilir bir dünya bırakmak için de bu dönüşüme ayak uydurmak zorundayız” diye konuştu. 

“AVRUPA’NIN BİRİNCİ VE TEK KARBON NEGATİF BİYORAFİNERİSİ”

Proje hakkında bilgi veren Varank, “Projenin çıktılarına geçmeden evvel kurulan tesisle ilgili birkaç konuya değinmek istiyorum. Bakınız bu tesis, tüm dünyada, yosun biyoteknolojileri alanında çalışmalar yürüten en kıymetli merkezlerden biri pozisyonunda. Yalnızca ürettiği eserlerle değil, fiziki yapısıyla da yeşil bir tesis. Tesisin elektrik gereksiniminin tamamı, burada bulunan rüzgâr gücü santralinden karşılanıyor. bu tarafıyla Avrupa’nın birinci ve tek karbon negatif biyorafinerisi. Bu hoş örneğin ülkemize kazandırılmasında emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Burada neler yapıldığına gelecek olursak. Ülkemizin temel muhtaçlığı olan ya da cari açık verdiği birçok kritik eser, biyoekonomi odaklı entegre üretim modeli ile burada geliştirilip üretilecek. Güçten tarıma, sağlıktan besine geniş bir eser yelpazesinden bahsediyoruz. Lakin dikkat ediniz, bu eserler hiçbir fosil kaynağa bağlı olmadan, büsbütün yosun tabanlı doğal kaynaklardan ve yerli imkanlarla elde edilecek. İşte yanımda bu eserlerin kimilerine ilişkin numuneleri görüyorsunuz. Bunların her biri birbirinden pahalı ancak ekonomik potansiyel bakımından en göze çarpanı biyo-yakıt. Türkiye üzere petrolde dışa bağımlı bir ülke için biyoyakıtlar önemli bir alternatif pozisyonunda. Sayın Bakanımız da değindi, bunun üzere tesislerde üretilecek biyoyakıt sayesinde güç gereksinimimizin değerli bir kısmını uygun maliyetli ve inançlı bir halde karşılayabiliriz” dedi.

“GELİN BURADAKİ İMKANLARDAN FAYDALANIP ÇALIŞMALARINIZI BURADA YÜRÜTÜN”

Bakan Varank, Gördüğünüz üzere bu projeyle ülkemizin lokomotif bölümlerine yönelik yenilikçi, etraf dostu, yüksek katma bedelli birçok eser ve teknoloji geliştiriliyor. Ancak projenin değerini artıran bir konu daha var.  Burada oluşan deneyim, bilgi ve birikim Boğaziçi Teknopark’ın iş geliştirme deneyimi kullanılarak özel bölüme de aktarılacak” dedi. 

11 FARKLI YOSUN TABANLI BİYO TEKNOLOJİ 

Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Naci İnci ise,” Proje kapsamında güç, sıhhat, besin , tarım, hayvancılık ve etraf kesimlerine yönelik biyo yakıt işlevsel besin biyo gübre başta olmak üzere 11 farklı yosun tabanlı biyo teknolojik eserin, biyo ekonomik odaklı büyüme modeline dayanan entegre bir üretim sistemi ile elde edilmesi  hedeflenmektedir. Avrupa Birliği içinde bir birinci olan projeye dayanakları için Sayın Sanayi Bakanımıza ve Avrupa Birliği’ne teşekkür ediyoruz” diye konuştu.

BİRİNCİ TESTİ YAPTILAR 

Açılış konuşmalarını akabinde bakanlar tesisi gezerek incelemelerde bulundu. Kurdele bölümü yapıldı. Yosundan jet yakıtı üretecek Avrupa’nın birinci biyorafinerisi olma özelliğini taşıyan tesis birebir vakitte Avrupa’nın birinci karbon negatif (hava temizleyici) biyorafinerisi olma özelliğini taşıyor. Dönmez ve Varank tesiste üretilen yakıtla küçük bir jet motorunu çalıştırarak birinci testi yaptı.