‘Yedek’ krizi kapıda

Çip, hammadde ve nakliye meseleleriyle boğuşan otomotiv bölümünde yedek modül bulunabilirliği derdi büyüyor. Hali hazırda kaza yapan yahut arızalanan araçları için birkaç ay yedek kesim bekleyen şoförler önümüzdeki devirde 6 aydan uzun müddetlerle karşı karşıya kalabilir. Sorunun temelinde ise çip krizi nedeniyle yedek modül üretimlerinin aksaması ve Uzakdoğu’da yaşanan güç krizleri var.

Otomotiv Satış Sonrası Eser ve Hizmetleri Derneği (OSS) İdare Şurası Lideri Ziya Özalp, bahisle ilgili Hürriyet’e yaptığı açıklamada, “Yedek modülde 2-3 ay olan bekleme mühletleri önümüzdeki kıymette daha da artacak. Çip, hammadde ve navlun kahırları ithal yedek parçayı sınırlıyor. Geçmişte yerli üreticilerle iç pazarda tüketiciye yedek kesim temin edebiliyorduk. Şu anda bu üreticilerimiz de ihracatta artan talebe yetişmeye çalışıyor. Bütün bunlar alternatif kesim üretmemize pürüz oluyor. Bu nedenle tüketicilerin yedek kesim bekleme müddetleri önümüzdeki devirde 6 ayı bulabilir hatta bunun üzerine çıkabilir” dedi.

UZAKDOĞU’DAN GELMİYOR

Piston, sekman, debriyaj aksamları ve su pompasına kadar motor elemanlarının büyük bir kısmında tedarik zahmeti bulunduğunu belirten Ziya Özalp, yedek modülde yaşanan problemlerin nedenlerini ise, “Çip krizi araç satışlarını olduğu kadar yedek modül bulunurluğunu da çok etkiledi. Otomotiv üreticileri çip nedeniyle çiple alakası olmayan yedek kesim eserlerini bekletmek durumunda kaldı. Bu durum satış sonrası pazarını da etkiledi. Öteki yandan, bizim için değerli bir kesim kaynağı olan Uzakdoğu’da 4-5 ay evvel başlayan güç sorunları nedeniyle buradan gelen kesimlerde da aksaklıklar yaşanıyor. Tüm bunlar alt alta gelince iç pazarda önemli bir yedek kesim bulunabilirliği meselesine neden oluyor” kelamlarıyla aktardı.

DAL YÜZDE 50 BÜYÜDÜ

Dala ait şimdiki bilgiler de veren Ziya Özalp, otomotiv satış sonrası pazarının 5 milyar büyüklüğe ulaştığını söyleyerek şu bilgileri verdi: “Türkiye’de otomotiv satış sonrası bölümü 2021’nin birinci altı ayını sakin geçirdi. İkinci altı aydan sonra çip, hammadde ve nakliye kaynaklı düşünceler sıfır araç satışlarını daraltırken yedek kesim satışlarını arttırdı. Bölüm, geçtiğimiz yılı yüzde 50’ye yakın bir büyümeyle kapattı. Bu devirde tüketiciyi ilgilendiren taraf olan yedek kesim fiyatlarına baktığımızda ise araç fiyatlarına paralel bir artıştan kelam edebiliriz. Bu kapsamda, yedek kesim fiyatları son bir yılda yüzde 100’ün biraz üzerinde arttı. Bölümümüzün 2022 yılında ise enflasyon oranının üzerinde bir büyüme gerçekleştireceğini öngörüyoruz.”

ÇİP KASVETLERİ DEVAM EDECEK

Yedek modül dalına kadar derinleşen çip krizi 2022 yılında da kaldığı yerden devam ediyor. Dal temsilcileri krizin en az 6 ay daha devam süreceğini belirtiliyor. Hususla ilgili olarak Otomotiv Sanayii Derneği İdare Konseyi Lideri Haydar Yenigün, geçtiğimiz günlerde düzenlediği basın toplantısında, “Çip krizi devam edecek. Her akşam tedarik zinciri toplantıları yapıyoruz ve her gün farklı bir tablo çıkıyor ortaya. Birinci altı ay bu türlü gidecek. Altıncı aydan sonra bir ölçü iyimserliğimiz var. 2023’ün birinci çeyreği sonundan itibaren de hayatın olağana dönebileceğini değerlendiriyoruz” demişti. Öte yandan, araç fiyatlarındaki artış ve taşıt kredisine ulaşmanın sıkıntı olmasından ötürü kapıdaki aracın kıymetini her geçen gün artıyor. Dal temsilcileri, şoförlerin artık daha da bilinçlendiğini
ve berbat hava şartlarında araçlarını trafiğe çıkarmadığını da bilhassa belirtiyor.

ŞOFÖRLER NE YAPMALI?

OSS Derneği Lideri Ziya Özalp, yedek modül bulunurluğundaki düşüncelerin artacağına dikkat çekerken şoförleri de uyardı. Özalp, “Sürücüler periyodik bakımlarını ve yedek modül değişimlerini vaktinde yapmazlarsa bu sene çok uzun müddet yedek kesim gelmesini bekleyebilirler. Motoru muhafazanın en kıymetli ve uygun maliyetli yolu şu anda periyodik bakımlardan geçiyor. Motor yağı, filtre, fren diski üzere kesimlerin tedariğinde daha düzgün durumdayız. Tavsiyemiz tüm şoförlerin periyodik bakımlarını aksatmaması. Burada yapılan nizamlı bakımlar motorda daha büyük sorunların önüne geçebilir” diye konuştu.

AVRUPA’DA SATIŞLAR ‘ÇİP’E TAKILDI

Avrupa Araba Üreticileri Birliği (ACEA), 2021 yılına ait Avrupa pazarı satış sayılarını açıkladı. Çip krizi ve tedarik ıstıraplarıyla sona eren 2021 yılında Avrupa pazarı, Avrupa Araba Üreticileri Birliği’nin açıkladığı datalara nazaran, bir evvelki yıla nazaran yüzde 0.3 arttı ve 14 milyon 133 bin 656 adet düzeyinde gerçekleşti. Bu devirde, araba satışları yüzde 1.5 azaldı ve toplam 11 milyon 774 bin 885 adet düzeyinde kaldı. Hafif ticari araç satışlarında ise 2021 yılında yüzde 10.5 yaşandı ve bu kümedeki araçlar satışlarını 1 milyon 981 bin 412 adede yükseltti. Avrupa pazarındaki satışlar bir evvelki yıla nazaran çok az bir ölçüde artsa da, pandemiden evvelki performansına yaklaşamadı. 2019 yılında yani pandemiden çabucak evvel Avrupa pazarında toplam satışlar 18 milyonun üzerindeydi. Pandeminin tedarik zincirinde yaşattığı meşakkatler ve çip krizi son iki yılda Avrupa’daki satışları baskılamaya devam etti.

6’NCI SIRADAYIZ

ACEA datalarına nazaran, 2021 yılını 772 bin 722 adet toplam satışla kapatarak yüzde 2.9 daralan Türkiye, geçtiğimiz yıl Avrupa’nın en büyük 6’ncı pazarı oldu. Türkiye, bir evvelki yıl da tekrar Avrupa’nın 6’ncı büyük pazarı olmuştu. Öte yandan, yılın son ayında Avrupa’daki araba pazarı yüzde 21.7 azaldı ve toplam 950 bin 218 adet düzeyinde gerçekleşti. Hafif ticari araç satışları da yüzde 9.6 azalış gösterdi ve 162 bin 197 adet ile aralık ayını kapattı. Avrupa otomotiv pazarı ülkelere nazaran değerlendirildiğinde ise 2021 ocak-aralık devrinde, geçen yılın tıpkı devrine nazaran en fazla düşüş gösteren pazarlar, yüzde 10 ile Litvanya, yüzde 9.3 ile Belçika ve yüzde 9 ile Almanya oldu.