Havana Sendromu birinci olarak 2016 yılında Küba’da iki düzine CIA görevlisinin kafataslarında uğultu ve ağır baskı, mide bulantısı ve baş dönmesi şikayetleri yaşamasıyla ile ortaya çıkmıştı.
Etkilenen diplomatlar üzerinde yapılan bir araştırma, bir cins beyin hasarı yaşadıklarını, lakin nedenini belirleyemediklerini buldu. Sendromun nedeni konusunda uzman bir fikir birliği olmamasına karşın, çalışmanın ortak muharrirlerinden biri mikrodalga silahları “ana şüpheli” olarak kıymetlendirdi.
Mevzu hala gündemdeki yerini korurken ABD’li istihbarat yetkililerinin yeni raporuna nazaran gizemli hastalığın kaynağında ultrason ve darbeli güç aygıtları olma ihtimali çok büyük.
Raporda incelenen hadiseler sorunun sıhhat ya da çevresel kaynaklı olmadığını ya da bunun psikosomatik (psikolojik kökenli fizyolojik rahatsızlık) bir durum olmadığı ortaya koydu. Rapora nazaran hastalıktan etkilenen şahıslarda görülen semptomların hatalısı az güçle çalışabilen ve gizlenebilen aygıtlardan kaynaklı ve bu aygıtların yaydığı dalalar duvarları bile aşarak yüzlerce metre öteden tesirli olabiliyor.
Ulusal İstihbarat Direktörü Avril Haines ve CIA Direktörü William Burns, kendilerinin başkanlığında yürütülen araştırmaların bir hatalı bulmak için değil hastalığın kökenin bulmak hedefi taşıdığını söylemişti. Haines ve Burns yaptıkları açıklamada “Ne kadar uzun sürerse sürsün bu mevzuyu araştırmayı bırakmayacağız” dediler.
Birtakım kısımları basından gizlenen son rapora nazaran uzmanlardan oluşan panel sendromun işaretlerinin ve semptomlarının çok çeşitli olduğunu ve her birinin farklı sebeplerden ortaya çıkmış olabileceği düşünülüyor. Lakin tüm bu alt kümelerin çarçabuk çevresel ya da tıbbi sebeplerle açıklanamadığının da altı çiziliyor.
CIA tarafından geçtiğimiz aylarda yapılan açıklamaya nazaran baş ağrıları ve mide bulantısı çekerek hastalanan ABD’li diplomatların yabancı bir güç tarafından maksat alınmadığı sonucuna varılmıştı. Sendromun nedeni konusunda uzman bir fikir birliği olmamasına karşın, o devirde de yapılan çalışmaların vardığı ortak sonuç mikrodalga silahları ‘ana şüpheli’ olarak değerlendirmişti.
Bugüne kadar Havana sendromuna yakalananlar ortasındaki ortak belirtiler kulak ağrısı, şiddetli baş ağrısı, yüksek seviyeli sesler duyma, baş dönmesi, görme ve hafıza meseleleri üzere şikâyetler. Bugüne kadar Vietnam, Avusturya, İngiltere, Küba ve Çin’in yanı sıra Washington DC bölgesinde onlarca kişi semptom yaşadıklarını bildirdiler.
Soruşturma altında olan yüzlerce hadise bulunurken bunların yarısı casuslar, diplomatlar, askerler ve öteki ABD yetkilileriyle ilgili.
Rahatsızlık yaşayan ABD’li yetkililerin bir kısmı Avusturya’nın başşehri Viyana’da vazife yapıyor. Viyana, uzun yıllardır Avrupa’nın diplomatik faaliyet merkezi olarak biliniyor. Tıpkı vakitte Soğuk Savaş yıllarından bu yana casusluk ve istihbarat casuslarının misyon merkezi olarak da tanınıyor.
Mevzuyu gizemli kılan ise belirtilen semptomların gerisinde tıbbi bir durumun bulunmaması ve bilhassa de rastgele bir nörolojik anormallikle açıklanamaması. Eldeki bilgiler Havana Sendromu’na, yönlendirilmiş radyo frekanslarının (mikrodalga enerjisi) sebep olduğu teorisini güçlendiriyor.
ABD Deniz Kuvvetleri tarafından 20 yıl evvel geliştirilmeye çalışılan Medusa isimli potansiyel bir silah da bu tesirlere sebep olduğu ve bunun beşerler üzerindeki tesirinin deneylerle kanıtlanması etik olarak kabul edilemeyecek olması nedeniyle iptal edilmişti.
Üstelik son raporda bahsin bu boyutuyla ilgili kısımlar da üzeri kapatılarak basından gizlendi.
ABD, Havana Sendromu’yla ilgili olarak olayın birinci ortaya çıkış yeri Küba olduğu için uzun mühletler boyunca bu ülkeyi suçlayan açıklamalar yapmış, sonrasında bu argümanların temelsiz olduğunu kabul etmek zorunda kalmıştı.