Mevzu evvelki gün, saatler süren pazarlık ve müzakerelere sahne olan Brüksel’deki tepede AB başkanlarının önündeydi. Toplantı sonrasında güç fiyatları konusunda ‘aşı formülü’ uygulanması görüşü öne çıktı. Formül, AB Komisyonu’nun üye ülkeler ismine toplu güç alımı yapmasına dayanıyor. Gönüllülük unsuru temelinde işleyecek olan uygulamaya isteyen AB ülkeleri katılabilecek. Sistem daimi olmayacak. AB Komitesi, katılacak ülkeler ismine doğalgaz, sıvılaştırılmış doğalgaz ve hidrojen alımı yapacak. Bu sistemle AB’nin siyasi ve piyasa tartısı kullanılarak birebir müzakerede verilen fiyatlardan daha düşük fiyatlarla güç alımı yapılması hedefleniyor. Uygulama yalnızca AB ülkeleri için geçerli olmayacak. Muhtaçlık duymaları haline Batı Balkan ülkeleri ve AB’nin doğu paydaşlığı programında yer alan Ukrayna, Gürcistan ve Moldova da bu uygulamadan yararlanabilecek.
YÜKÜ YETECEK Mİ
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, tepe sonrasında yaptığı açıklamada, güç alanında birinci sefer bu tarafta bir karar alındığına dikkat çekerek, “AB Komitesi ortak alım için yetkiye sahip olacak. Bu karar, hatırlayın, Covid krizi sırasında aşılar için kararlaştırdığımızın aynısı” dedi. AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen de, “Birbirinden daha yüksek teklif vererek fiyatları yükseltmek yerine alım gücümüzü birleştireceğiz” diye konuştu. AB, Covid-19 salgınına karşı üretilen aşılar konusunda şanslı bir pozisyondaydı. Birebir uygulamanın güç alanında birebir etkiyi yaratıp yaratmayacağı ise hâlâ bir soru işareti. Uzmanlar, AB’nin memleketler arası gaz fiyatlarını belirleyecek tartıda olup olmadığını sorguluyor.
İSPANYA VE PORTEKİZ İSTİSNASI
Bahse ait tartışmaların son derece teknik ve yorucu olduğuna dikkat çeken Hollanda Başbakanı Mark Rutte, buna münasebet olarak binlerce mukaveleyi, yüzlerce tarafı ilgilendirmesini, bölgeler ve üye ülkeler ortasında çok fark olmasını gösterdi. Birtakım ülkelerde Rus doğalgazına bağımlılık başkalarından çok daha yüksek seviyede. Güç karışımları da ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. İspanya ve Portekiz ise Avrupa güç pazarından büyük ölçüde kopuk ve ikmal sınırlarına en az kontağı olan ülkeler arasındalar. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Portekiz Başbakanı Antonio Costa’nın da dayanağıyla sıkı bir pazarlık yürüterek istisnai adım atma hakkı elde etti. Von der Leyen, bu iki ülkenin hükümetlerinin güç fiyatlarını düşürmek için derhal müdahale edebileceğini söyledi. Sanchez, “Tüketicilerimiz ve şirketlerimiz için fiyatları düşürme gayeli istisnai tedbirleri devreye sokabiliriz” sözlerini kullandı.