Karadeniz Bölgesi’nde kırsal kesimde yaşayan bayanların büyük kısmı, iftar ve sahur sofralarının vazgeçilmezleri ortasında yer alan yufka ve öteki yiyeceklerin imali için ramazana sayılı günler kala bir ortaya geliyor.
Ramazanda tüketilen yufkanın yanı sıra börek, bazlama, erişte ve tatlı üzere yiyecekleri hazırlayan bayanlar, dayanışma ruhu sergiliyor.
AKRABA VE KOMŞU BAYANLAR BİRLİKTE ÇALIŞIYOR
Trabzon’un Arsin ilçesinde de klasikleşen yufka ve başka yiyeceklerin hazırlanması için her gün bir konutta ya da bahçede bir ortaya gelen akraba ve komşu bayanlar, hummalı çalışma gerçekleştiriyor.
Sabahın erken saatlerinde komşu ya da akrabanın meskeninde buluşan bayanlar birinci evvel hamur yoğuruyor. Bayanların bir kısmı hamurdan yufka, erişte, bazlama, börek ve tatlı yaparken bir kısmı da hazırlanan yiyecekleri odun ateşiyle yakılan kuzinede pişiriyor.
Yaklaşık 7 saatlik meşakkatli hazırlama sürecinde vakit zaman erkeklerden de takviye alınıyor. Hazırlanan yiyecekler, meskenlerin uygun kısmında koruma edilerek ramazanda sofralara lezzet katıyor.
“İMECE METODU, ORTAKLAŞA YAPIYORUZ”
Ramazan öncesinde yaptıkları bu işin kendileri için gelenek olduğunu anlatan Şen, “Yufka açıyoruz, börek, erişte yapıyoruz. İmece tarzıyla, ortaklaşa yapıyoruz. Bir gün onlarda, bir gün diğerinde. Ramazan başlayana kadar sürer hazırlıklar. Fındık ayı gelirken de bu yapılır, bekletilir. Hazır yemek oluyor bizim için. Ramazandan sonraya da kalıyor bazen.” sözlerini kullandı.
“BİZİM İÇİN BİREBİR VAKİTTE BİR KÜLTÜR”
Şen, Kovid-19 salgını sürecinde de açık havada önlemlere uyarak bu hazırlıkları yapmaya çalıştıklarını belirterek, “Bu bizim için birebir vakitte bir kültür. Biz bunu büyüklerimizden öğrendik, artık geriden gelenlere öğrettik, onlar yapıyorlar. Hem kültürümüzü yaşatıyoruz hem de oturuyoruz, muhabbet ediyoruz.” dedi.
Hasret Terzi (33) de hazırladıkları yiyeceklerin bilhassa sahurda daha çok tüketildiğini, hazır yemek üzere kolaylık sağladığını tabir ederek, “Yufka açıyoruz, makarna kesiyoruz, kurutuyoruz, böreğini, tatlısını yapıyoruz. Büyüklerimizden, yaşlılarımızdan bize kalan bir kültür. Biz de devam ettirmeye çalışıyoruz. İmece tarzı sırayla her gün bir aileye, ne istiyorsa, nasıl istiyorsa yapıyoruz. Dışardan almaktan daha düzgün. Dışarıda hazır yufka da satılıyor ancak bu türlü kendi yaptığını, nasıl yaptığını biliyorsun. Daha hoş oluyor.” diye konuştu.
“TRABZON’DA YÜZYILLARDIR DEVAM EDİYOR”
Giresun Üniversitesi Turizm Fakültesi Gastronomi Mutfak Sanatları Kısım Lideri Doç. Dr. Mehmet Akif Şen, yufkanın Türk kültüründe kıymetli bir yeri bulunduğuna dikkati çekerek, Trabzon mutfağında da yüzyıllar boyunca vatandaşların kendi tarlasındaki buğdaydan kendi ekmeğini yaptığını söyledi.
Karadeniz’in sıkıntı bir coğrafyada olduğunu lisana getiren Şen, şunları kaydetti:
“İnsanlar bağda, bahçede çok fazla vakit geçirmek durumundalar ve konuta geldiklerinde bir an evvel sofraya koyulacak bir yemek olması gerekiyor. Bundan ötürü yufka şekli eserler bu bölgede çok fazla yapılır. Evvelden mutfağın bir ham unsuru olarak acil durumlarda yapılan bu eser günümüzde ramazan ayında bir kültür olarak yaşatılmaya devam ediliyor. Bilhassa bayanlara sahur yemeğini hazırlamak için çok yardımcı oluyor. Kültürünü yaşatmak isteyen halk bir nebze olsun ramazanda bu geleneği devam ettiriyor. 65 yaşındaki ninemizden 30 yaşındaki kızına, gelinine kadar bu gelenek Trabzon bölgesinde yüzyıllar uzunluğu devam ediyor.”
