24 Şubat’ta Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in buyruğu ile başlayan savaş 37’nci gününde. Rus işgaline karşı Ukrayna’ya verdiği dayanağı artıran İngiltere’den gündem belirleyecek açıklamalar geldi.
İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, Ukrayna’yı işgali nedeniyle Rusya’nın ‘daha az önemli’ bir ülke haline geldiğini söyledi.
Sky News’e konuşan Wallace ‘Putin artık geçmişteki üzere bir güç değil. Şu anda kendi inşa ettiği kafesteki bir adam. Ordusu tükenmiş halde ve değerli kayıplar verdi. Büyük Rus Ordusu unvanı yerle bir oldu’ dedi.
Wallace ayrıyeten ‘Sadece Ukrayna’da yaptığının sonuçlarıyla değil, ordusuna yaptıklarının sonuçlarıyla da yaşamak zorunda’ diye konuştu.
RUSYA’NIN UKRAYNA’DAKİ YENİ AMACI
Ben Wallace, Rus güçlerinin yine toplanıp, dikkatlerini Ukrayna’nın güneyine ve doğusuna odaklıyor üzere göründüğünü vurguladı.
Wallace ‘Daha evvel de gördük. Ebediyen daha berbata masraf. Sivillere, daha çok sivil alanlara hücum demek’ dedi.
UKRAYNA ORDUSUNA HANGİ SİLAHLAR VERİLECEK?
Ben Wallace, milletlerarası müttefiklerinin Ukrayna’ya daha çok askeri gereç sağlamak konusunda uzlaştığını ve bunlara zırhlı araçlar, uzun menzilli top ve mühimmat olduğunu da belirtti.
ÇEKİLEN RUS BİRLİKLERİNİ BU TÜRLÜ VURACAKLAR
İngiliz basını bu gelişmeyi ‘Putin’e son darbe’ başlıkları ile okurlarına sunarken haberlerde uzun menzilli top sayesinde Ukrayna ordusunun kimi bölgelerden çekilen Rus birliklerini gaye alabileceğinin altı çizildi.
‘PUTİN SAVAŞI ÇOKTAN KAYBETTİ’
İngiltere Genelkurmay Lideri Amiral Sir Tony Radakin ise Putin’in savaşı çoktan kaybettiğini belirterek, ‘Mariupol’den ve öteki yerlerden çıkan sahneler dehşetli ve önümüzdeki haftalar sıkıntı olacak’ dedi.
SAVAŞTA KAÇ RUS ASKERİ ÖLDÜ?
Rusya Savunma Bakanlığı, ‘özel askeri operasyon’ olarak isimlendirdiği bu işgalde 498 askerin öldüğünü açıklamıştı.
Ama bu bilgi 2 Mart tarihli ve o tarihten sonra hiç güncellenmedi. Geçtiğimiz günlerde Kremlin’e yakınlığı ile bilinen Komsomolskaya Pravda gazetesi internet sayfasında Rus ordusunun kayıplarını açıklayarak bir tartışma başlatmıştı.
Rus gazetesi 9 bin 861 askerin öldüğünü, 16 bin 153 askerin yaralandığı duyurmuştu. Lakin kelam konusu haber kısa müddet içinde siteden kaldırılmıştı.
Gazete daha sonra bu haberin siber atak sonrası yayınlandığını açıklamıştı.
PUTİN’İN BARIŞ TALEPLERİ NELER?
Batının askeri ittifakı NATO’nun genişlemesi bağlamında Rusya uzun vakittir Ukrayna’nın “tarafız” kalmasını talep ediyordu. Birtakım uzmanlar Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin “asıl nedeninin” bu olduğunu söylüyor.
Japonya’daki Waseda Enstitüsü’nden tarafsızlık uzmanı Pascal Lottaz’a nazaran, Rusya muhtemelen Ukrayna’dan hiçbir vakit NATO’ya katılmayacağı teminatı vermesi ve Rusya ile bu bahiste ikili mutabakat imzalamasını isteyebilir.
Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski, tarafsızlık konusunu tartışmaya hazır olduklarını söyledi. Lakin Ukrayna’nın ileride Avrupa Birliği’ne katılması ihtimaline açısından bunun ne manaya geldiği net değil.
AB üyeliği karşılıklı güvenlik garantileri ile gündeme gelecektir. Ukrayna ve Rusya’nın bu durumu nasıl değerlendireceği de net değil.
Bu, NATO yahut Avrupalı ortaklardan mahrum ve silahlardan arındırılmış bir Ukrayna’nın yeni bir Rus işgaline karşı çok savunmasız olacağı için bir öteki problemli noktayı oluşturabilir.
Lakin Lottaz, bu talebin en değerli noktasının Ukrayna ordusunu dağıtmak değil, Rusya’nın güvenliğini tehdit edebilecek atak yahut nükleer silahlara, bilhassa de NATO silahlarına sahip olmamasını sağlamak olduğuna inanıyor.
Bu bahiste emsal, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, Japonya’nın kendi savunma gücünü yine oluşturma kararına ABD’nin de dayanak vermesi. O vakitten beri Japon ordusunun milletlerarası uyuşmazlıkları çözmek için savaşı bir araç olarak kullanması anayasal olarak yasak.
Karşılığında Japonya ve ABD ikili bir mutabakat imzaladı ve Japonya güvenliği için ABD’ye bağımlı hale geldi. Lottaz, Rusya’nın taleplerinin bu kadar ileri gitmeyeceğine inanıyor ve muhtemelen Ukrayna’nın sahip olabileceği rastgele bir hücum kabiliyetini ortadan kaldırmaya odaklanıyor.
PUTİN’İN ‘NEO NAZİ’ İDDİASI
Putin, Ukrayna hükümetini neo-Nazi kümelerin güdümünde olmakla suçluyor. Siyasi gözlemciler ise bu iddiayı temelsiz buluyor
Fakat Vladimir Putin, bu suçlamaları yaparak Hitler’in Sovyetler Birliği’ne hücumuyla ilgili güçlü anıları canlandırmaya ve doğu Ukrayna’daki Rus ayrılıkçılara yönelik akınlarla paralellikler kurmaya çalışıyor.
Nazi suçlaması, büyükanne ve büyükbabası İkinci Dünya Savaşı’nda Nazilere karşı savaşan Yahudi bir aileden gelen Ukrayna önderi Zelenski’ye şahsî bir hakaret üzere gelebilir.
Lottaz, “Nazilikten arındırma”nın muhtemelen “rejim değişikliği için kullanılan Rus jargonu” olduğunu, lakin Ukrayna kuvvetleri savaştıkça ve Rus birliklerinin ilerlemesini durdurdukça bu ihtimalin daha da uzaklaştığını söylüyor.
Rusya prestijini korumak için Zelenski’nin iktidarda kalmasını kabul edebilir, lakin direnişte kilit rol oynayan çok sağcı Azak Taburu’nun ulusal muhafız birliğinden çıkarılmasında ısrar edebilir. Lottaz, bunun “küçük bir adım” olacağını ve “muhafız birliklere ziyan vermeyeceğini” söylüyor.
Rusya, İstanbul’daki müzakerelerin akabinde Ukrayna’nın başşehri Kiev’e yönelik taarruzları “önemli ölçüde” azaltmayı içeren yeni bir askeri strateji açıkladı.
Rusya temel olarak Ukrayna’nın doğusunda ayrılıkçıların denetimindeki doğu Rusça konuşulan bölgelere odaklanacak.
Moskova, Ukrayna’nın, çatışmanın merkezinde yer alan Donbas ırmağı havzasındaki Donetsk ve Luhansk bölgelerindeki bu ayrılıkçı yerleşim bölgelerinden vazgeçmesini talep edebilir.
KIRIM’IN TANINMASINI TALEP EDEBİLİR
Moskova, Ukrayna’dan Kırım’ın ilhakını resmen kabul etmesini de talep edebilir. Kırım Yarımadası 2014 yılında Rusya tarafından işgal ve ilhak edildi ve fiilen Moskova tarafından yönetiliyor.
Kiev bu talebi kabul ederse, Ukrayna için büyük bir toprak kaybı olur. Putin iktidara gelmeden evvel 1997’de yapılan Rus-Ukrayna mutabakatı, Kırım’ın Ukrayna’nın egemenliğinde olduğunu kabul etmişti.
RUSÇANIN KORUNMASI!
Kremlin ayrıyeten Ukrayna’da Rus lisanının kullanımının korunacağına dair teminat talep edebilir. 2014 yılında Moskova ile ihtilafın ağırlaşmasından bu yana Rusça Ukrayna’da siyasi bir tartışma konusu haline geldi.
2017’de Ukrayna mahkemeleri okullarda Rusça öğretimini yasakladı ve o vakitten beri ülkede Rusça kullanımını kısıtlayan öbür yasalar çıktı. Ocak ayından bu yana, Ukrayna’daki tüm ulusal gazete ve mecmuaların Ukraynaca yayınlanması gerekliliği getirildi.
Putin’in tüm bu bahislerdeki talepleri ne olursa olsun, siyasi gözlemciler Ukrayna ile Rusya ortasında bir barış mutabakatının müzakere edilmesinin uzun vakit alabileceğini söylüyorlar. Lakin her iki ülkenin de barış muahedesine muhtaçlığı var.
Ukrayna açısından daha fazla sivilin ölmesini engellemek, kentlerinin yıkılması yüzünden ortaya maddi kayıpları denetim altına almak ve komşu ülkelere mülteci akışını durdurmak kıymetli.
Rusya içinse problem, çatışmalarda asker kayıplarını önlemek ve Batı’nın uyguladığı ve Rus halkını etkileyen ekonomik yaptırımların sonuçlarını hafifletmek.