Gebelik sonrası annenin ruh halinde, çeşitli değişimler görülebilmektedir.
Özel bir hastanede vazife yapan Psikiyatri Uzmanı Uzm. Dr. Halime Kısım Uysal, doğum sonrası annede karşılaşılan durumun annelik hüznü, doğum sonrası depresyon, doğum sonrası psikoz olmak üzere esas üç başlık altında incelendiğini belirtti.
Uysal, annelik hüznü belirtilerinin doğum sonrası 3-5 günde ortaya çıktığını, 7-10 gün içerisinde resen düzelme eğiliminde olduğunu aktardı.
“BELİRTİLERİ MAJOR DEPRESYON BELİRTİLERİNE BENZER”
Belirtilerinin olağan sonda olan bir ıstırap, karamsarlık, mutsuzluk, zihin bulanıklığı, yorgunluk, bitkinlik yahut telaş hali, kolay ve sık ağlama halinde olduğunu aktaran Uysal, şu açıklamalarda bulundu:
“Hasta ve ailesine bu durumun olağan olduğunu açıklamak, toplumsal takviye sistemlerini güçlendirmek ekseriyetle kâfi olmaktadır. Doğum sonrası depresyon ise, gebelik sürecinde ve doğumdan sonraki birinci 4-6 hafta içinde başlayabildiği üzere doğumdan sonraki 1 yıl içinde her hangi bir vakit diliminde de ortaya çıkabilir. Belirtileri major depresyon belirtilerine benzeri.
“DEĞERSİZLİK-SUÇLULUK HİSLERİ, İNTİHAR FİKİRLERİ MEVCUTTUR”
En az iki hafta süren ilgi ve istek kaybına eşlik eden, iştah-uyku değişiklikleri, dikkati toplamada zorluk, bitkinlik, güç azlığı, değersizlik-suçluluk hisleri, intihar fikirleri mevcuttur.”
Uysal, annenin kendisiyle ve bebeğiyle gereğince ilgilenemediğini düşünmesi üzere ağır suçluluk duygusu yaşayabileceğini ya da bebeğe yabancılaşmanın da kelam konusu olabildiğini aktardı.
“BEBEĞE ZİYAN VERME DAVRANIŞI OLABİLİR”
Annenin bilhassa sabahın birinci saatlerinde kendini daha makus hissedebildiğini belirten Uysal, açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Devamlı ağlamaklı halde dolaşma, ömürden zevk alamama, uyuyamama yahut gün uzunluğu ahenge, kilo alımı yahut kaybı, içe kapanma, insanlardan uzaklaşma, ferdî bakımını ihmal etme üzere belirtiler görülebilir. Bireyin aile, iş ve toplumsal hayatını olumsuz etkileyerek hayat kalitesini düşürür. Bayanın yalnızca kendisini değil, çocuğunu da ihmal etmesi kelam hususudur. Hastalık şiddeti fazla olan hastalarda intihar kanıları, intihar teşebbüsleri, bebek bakımını aksatma ve hatta bebeğe ziyan verme davranışı olabilir.
GEBELİK DEPRESYONUNA TABAN HAZIRLAYAN RİSK FAKTÖRLERİ
Eş dayanağının olmaması, toplumsal dayanak azlığı, daima olumsuz istikamette düşünme eğilimi, geçmişinde büyük bir travma yaşama, istenmeyen gebelik, erken yaşta hamile kalma, evvelden depresyon hikayesinin olması, gebeliğine yönelik olumsuz hisler, vefat, ayrılık, boşanma üzere durumlar, çok çocuğun olması, zor-erken-travmatik doğum yapma, bebek kaybı, bebeğin ağır bakım muhtaçlığının olması yahut gelişim kusurunun olması, sosyoekonomik şartların yetersiz olması üzere nedenler gebelik depresyonunu etkileyen risk faktörleridir.
“SIKLIKLA ATLANAN VE TEDAVİSİZ KALAN BİR HASTALIKTIR”
Doğum sonrası depresyonun yaklaşık yüzde 50’sinin genetik faktörlerle bağlantısının olduğu ileri sürülmektedir. Doğum sonrası depresyon oranları hayli yüksek olmakla birlikte doğum sonrası depresyon sıklıkla atlanan ve tedavisiz kalan bir hastalıktır. Gebelik devri ve doğum sonrası periyotta düzgün bir ruhsal muayene ve emniyetli tarama formülleri kullanılarak doğum sonrası depresyon saptanabilir.
“BİPOLAR BOZUKLUĞUN BİRİNCİ ATAĞI DA OLABİLİR”
Tedavide çeşitli antidepresan ilaç tedavileri, psikoterapiler, elektronvulsiv terapi üzere prosedürler kullanılabilmektedir. Şiddetli yaşanan depresyonlarda, bilhassa intihar riski kelam konusu ise, anneyi hastaneye yatırmak gerekebilmektedir. Doğum sonrasında ortaya çıkan ağır bir depresyon, bayanın ileriki ömrünü da etkileyecek bipolar bozukluğun birinci atağı da olabilir. Bu nedenle doğum sonrası depresyon geçiren bayanlar psikiyatri uzmanı tarafından uzun vadeli olarak izlenmelidir. Unutmayalım keyifli anne, keyifli bebektir.”