Türkiye’de kira fiyatlarının artışı ve mesken sahiplerinin dairelere bedeli üzerinde fiyat belirlemesi, fırsatçılık üzere durumların oluşması, son günlerin en büyük sorunu olarak görülüyor.
Hollanda ise bu duruma bir tedbir aldı ve hükümet fiyatların belirlenmesini kendi bünyesinde topladı.
Arz-talep oyunundan korunma
Toplu Konut ve Mekansal Planlama Bakanı Hugo de Jonge’un yaptığı açıklamaya nazaran, yeni düzenleme ile aylık 1250 euroya kadar kiralar, “arz-talep oyunundan” korunacak.
Yeni plana nazaran, kirası 763 euroya kadar olan ve belediyeler tarafından alt gelir kümelerine kiralanan toplumsal konutlar üzere, özgür piyasadaki konutlar için de puanlama sistemi getirlecek.
Konut sahipleri kendi istediği kira ölçüsünü belirleyemeyecek
Konutların büyüklüğü, oda sayısı üzere muhakkak özelliklere nazaran puanlama yapılacak ve toplumsal konutlar haricinde özgür piyasada kiralanan konutlar için en puanına nazaran en fazla 1000 ile 1250 euro ortasında bir kira bedeli saptanacak.
Bakan de Jonge’a nazaran, bu sistemler kiralık mülklerin yaklaşık yüzde 90’ı korunacak ve konut sahiplerinin artık kendi istediği doğrultuda kira ölçüsünü belirlemesine müsaade verilmeyecek.
“Sert ancak gerekli bir müdahale”
Hollandalı bakan bunun “sert fakat gerekli bir müdahale” olduğunu düşünüyor. Zira de Jonge’a nazaran, konut derdi nedeniyle kiracılar çok fazla suistimal ediliyor. Bu da insanların geçimini etkiliyor.
Hükümet, önümüzdeki aylarda bu hususta meclise bir bir yasal düzenleme sunacak. Yeni düzenleme kapsamında belediyeler, muhakkak kent ya da bölgelerde kiralık konutlar için şartlar koyabilecek.
Mesken sahiplerinin puanlama sistemine uyup uymadığı ya da konutunu fahiş fiyattan kiralayıp kiralamadığı belediyeler tarafından denetlenecek.
“Uygun fiyatlı konut planı”
Bakan Hugo de Jonge, öğretmen, hemşire, polis memuru üzere orta gelirli bireylere yönelik bir “uygun fiyatlı konut planı” da açıkladı. Plana nazaran, orta gelir kümelerinin konut bulması daha kolay hale getirilecek. Belediyeler, bu kısımlara konut tahsis edecek.
Yeni plan kapsamında düşük gelir kümelerinin, yüksek kira maliyetleri karşısında ezdirilmemesi de amaçlanıyor. Plana nazaran, düşük gelirli şahıslar için kira artışı sınırlanacak, gelirlerine uygun birer toplumsal konut tahsis edilecek. Düşük gelirlilere yönelik kira yardımı da kolaylaştırılacak.
Gençlerin konut yardımı alma yaşı da 23’ten 21’e indirilecek.
Hollanda hükümeti, düşük ve orta gelir kümeleri için daha fazla konut inşa edeceğini açıklamıştı. 2030 yılına kadar tamamlanması beklenen 900 bin konutun 350 bini orta gelir kümelerine tahsis edilecek. 250 bin konut da toplumsal kiralık mesken olarak kullanılacak.
Hak örgütleri şad
Hollanda’da kiracı haklarını savunan örgütlere nazaran, hükümetin yüksek konut kiralarına müdahalesi çok gerekli bir adım.
Hollanda Ulusal Kiracılar Derneği’nden kamu yayıncısı NOS’a yapılan açıklamada, düzenleme ile bir konutun kalitesiyle hiç ilgisi olmayan fahiş fiyatlara karşı daha fazla kiracının korunacağını vurgulandı.