ABD Lideri Joe Biden dünkü İsrail temaslarının akabinde bugün Batı Şeria’da Filistin Özerk İdaresi Lideri Mahmud Abbas ile bir ortaya geldi. Beytüllahim kentindeki görüşme sonrasında düzenlenen basın toplantısında konuşan Biden, Ortadoğu probleminde iki devletli tahlilden yana olduklarını bir kere daha vurguladı.
Filistinlilerin yaşadığı acı ve öfkeyi Washington’ın hissedebildiğini söyleyen Biden, “Filistinliler bağımsız, hükümran, kendi ayakları üzerinde durabilecek kendilerine ilişkin bir devleti hak ediyor. Bu topraklarda derin kökleri bulunan iki halkın iki devlet içinde yan yana barış ve güvenlik içinde yaşaması… Bu gayenin çok uzak göründüğünü biliyorum. Ancak şu an müzakerelere yine başlanması için kurallar uygun olmasa da ABD ve benim idarem Filistinliler ve İsraillileri bir cedde getirme eforundan vazgeçmeyecek” tabirlerini kullandı.
Filistin önderi Abbas ise “barışın anahtarının Filistin topraklarındaki İsrail işgalinin sona erdirilmesiyle başlayacağını” belirterek Biden’dan, Kudüs’teki Filistinlilerle münasebetlerden sorumlu konsolosluğun tekrar açılmasını istedi. ABD, Biden’ın selefi Donald Trump devrinde Kudüs’ü İsrail’in başşehri olarak tanımış ve Büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşımıştı. Filistin ile ilgilerden sorumlu Kudüs’teki konsolosluk ise kapatılmıştı. Filistinliler, Doğu Kudüs’ü gelecekte kurmayı hedefledikleri devletin başşehri olarak görüyor.
Ekonomik yardım paketleri
Biden ise Beytüllahim’de, Kudüs’ü başşehir olarak tanıma kararından geri adım atmayı düşünmedikleri iletisini verdi, buna karşılık ekonomik yardım paketleri açıkladı. İsrail ile Filistinliler ortasındaki barış müzakereleri 2014 yılında tıkanmış, ABD sonraki periyotta Filistin ile bağlantılarda ekonomik tedbirlere tartı vermişti.
Biden, Cuma sabahı İsrail’in ilhak ettiği Doğu Kudüs’te bir hastaneyi ziyaret etmiş ve bölgedeki sıhhat kuruluşları için 100 milyon dolarlık yardım paketi açıklamıştı. Biden, BM’ye bağlı Filistinli mültecilere yardım kuruluşu UNRWA için de 200 milyon dolarlık ek kaynak taahhüdünde bulundu. ABD’nin UNRWA’ya yaptığı ödenekler Trump devrinde büyük ölçüde kesintiye uğramıştı.
ABD ayrıyeten Gazze Şeridi ve Batı Şeria’da 4G internet şebeke altyapısının önümüzdeki yılın sonuna kadar tamamlanmasını planlıyor.
Ebu Akile gerginliği
El Cezire muhabiri Tatlı Ebu Akile’nin Mayıs ayında Batı Şeria’da bir İsrail askeri operasyonunu takip ederken öldürülmesinin Filistin’de yarattığı öfke Biden’ın ziyaretine de yansıdı. Biden Beytüllahim’e girişinde “Şirin için Adalet” pankartları ve protestolarla karşılandı. Basın toplantısında da Filistinli gazetecilerin üstlerinde Ebu Akile’nin fotoğrafının basılı olduğu siyah tişörtler giymeleri ve toplantı odasındaki bir sandalyenin boş bırakılarak üzerine Ebu Akile’nin posterinin konması dikkat çekti.
Filistin kökenli El Cezire muhabiri Sevecen Ebu Akile İsrail operasyonu sırasında başına isabet eden kurşunla öldürülmüştü.Fotoğraf: Al Jazeera/AP/dpa/picture alliance
Abbas, basın toplantısında İsrail’in kendisini hukukun üzerinde bir devlet üzere görmeye devam edemeyeceğini belirterek ABD vatandaşı olan Filistinli gazeteci Tatlı Ebu Akile’nin katillerinden hesap sorulması gerektiğini vurguladı. Biden ise “ABD’nin Ebu Akile’nin vefatının eksiksiz ve şeffaf bir halde soruşturulmasında ısrarı sürdüreceğini ve dünyanın her yerinde medya özgürlüğünü savunmaya devam edeceğini” söyledi.
Sorumlular ortaya çıkarılamadı
51 yaşındaki El Cezire muhabiri Ebu Akile ve yanındaki gazeteci arkadaşı, Cenin kentinde üzerlerinde basın mensubu olduklarını gösteren “Press” yazılı yelekler bulunmasına karşın kurşunlara amaç olmuş, El Cezire, Filistinli yetkililer ve görgü şahitleri Ebu Akile’nin İsrail askerlerinin kurşunuyla kasıtlı olarak öldürüldüğünü belirtmişti. İsrail ordusu ise başlangıçta kurşunun Filistin tarafından geldiğini savunmuş, lakin daha sonra bu açıklamadan geri adım atarak olayın tam olarak nasıl gerçekleştiğinin netlik kazanmadığını bildirmişti.
ABD’li yetkililer de yapılan incelemeler sonucunda gazetecinin “İsrail askerleri tarafından öldürüldüğünün mümkün olduğunu”, lakin olayda kasıt bulunduğuna dair bir işarete rastlanmadığını açıklamıştı. Ebu Akile’nin ailesi ABD’yi sorumluluktan kaçması için İsrail’e yardım etmekle suçluyor.
Ailenin Biden ile görüşme talebine karşılık verilmemesi de ABD’ye yönelik reaksiyonları artırdı. ABD idaresi, “Başkan’ın bu talebi yerine getiremeyeceğini, lakin ailenin Washington’a davet edildiğini” açıkladı. Fakat dün bir spor etkinliğinde Yahudi atletlere bir buçuk saat ayıran Biden’ın Ebu Akile’nin ailesi ile görüşmemesi reaksiyon çekti.
AFP,AP/BK,EC