Avrupa Birliği’nin (AB) Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’ya karşı kararlaştırdığı kömür ambargosu bu gece yarısından itibaren yürürlüğe girdi. Böylece AB üyesi ülkeler bugünden itibaren Rusya’dan kömür ithal edemeyecek.
AB ülkeleri ambargo kararını Rusya’ya yönelik beşinci yaptırım paketinin bir parçası olarak Nisan ayında kabul etmiş, ancak sanayinin ithalat yasağına uyum sağlaması için 120 günlük bir geçiş dönemi üzerinde anlaşmışlardı.
Rusya’dan kömür ithalatının durdurulması kararı, Ukrayna savaşına misilleme olarak Rus ekonomisini zayıflatma amacıyla alındı. AB Komisyonu’ndan Nisan ayında yapılan açıklamada, kömür ambargosunun Rus ekonomisini yılda yaklaşık sekiz milyar euro zarara uğratacağı belirtilmişti.
Kömür İthalatçıları Birliği (VDKI), dünya piyasalarında yeterince kömür bulunması nedeniyle, Rusya’ya uygulanan ambargonun Avrupa’da tedarik sıkıntısına yol açmasının beklenmediğini açıkladı. ABD, Güney Afrika, Avustralya, Endonezya ve Kolombiya Avrupa’nın başlıca kömür tedarik ettiği ülkeler arasında yer alıyor.
Bununla birlikte Almanya yakın zamanda oluşabilecek bir enerji darboğazı tehlikesine karşı kömürle çalışan eski enerji santrallerini geçici olarak yeniden işletme kararı aldı. Avusturya ve İtalya da kömür kullanımını artırma yönünde adımlar atmaya hazırlarıyor. Analiz firması Rystad Energy, Almanya’da kömürden üretilen elektriğin bu yılın ilk beş ayında yüzde 20 arttığını açıkladı.
Bir kömür madeniFotoğraf: Jan Woitas/dpa/picture alliance
Kömür ambargosu Avrupa için ne anlama geliyor?
AB’de çevre dostu enerji kaynaklarına ağırlık verilmesi politikası çerçevesinde kömür tüketimi, 1990 – 2020 yılları arasında üçte iki oranında azaldı. Aynı dönemde yerli kömür üretimi de daha hızlı bir şekilde düşürüldü. Oluşan boşluk ise Rusya’dan yapılan ithalatla giderildi. Geçen yıla kadar AB, kömür gereksiniminin yüzde 45’ini Rusya’dan temin ederken, bunun için Moskova’ya yılda dört milyar euro ödedi.
Ancak kömür ambargosu bazı AB ülkelerini zorluyor. Özellikle enerji üretiminde kömüre büyük ölçüde bağımlı olan Polonya’da bunun olumsuz etkileri görülüyor.
Varşova, Nisan ayı ortasında Rus kömürü ithalatını yasaklamıştı. Bu da üretimde aksamalara ve büyük fiyat artışlarına neden oldu. Kömür bir yıl öncesine göre dört kat pahalandı. Polonya hükümeti, kömürü başka ülkelerden temin etme güvencesi verse de limanlar, demiryolları ve su yollarının sınırlı kapasitesi sevkiyatı zorluyor. Ülkede özellikle kış mevsiminde kömür temin edilememesi durumunda çok sayıda hanenin ısınma sorunu ile karşı karşıya kalabileceği belirtiliyor. Hükümet kömürle ısıtılan evlere bir kerelik ekonomik yardım yapmayı planlıyor.
Yılbaşında da petrol ambargosu gelecek
AB, kömür ambargosu ile ilk kez Rusya’dan enerji tedarikine yaptırım uygulamış oldu. AB ülkeleri, üzerinde uzlaştıkları diğer bir yaptırım paketinde de, Moskova üzerindeki baskıyı daha da artırmak için ambargoyu petrol sevkiyatına yönelik genişletme kararı almıştı.
Petrol ambargosu yıl sonundan itibaren geçerli olacak. Ancak Macaristan gibi doğrudan Rus petrolüne bağımlı bazı ülkeler yaptırımdan muaf olacak.
dpa,AFP/TY,BK