Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, geçen ay imzalanan tahıl koridoru anlaşması uyarınca Ukrayna tahılının yanı sıra Rus tarım ürünleri ve gübresinin de küresel piyasalara erişiminin sağlanması için tüm devletlere ve özel sektöre işbirliği çağrısında bulundu.
Rusya ile Ukrayna arasında varılan tahıl sevkiyatı anlaşması kapsamında İstanbul’da kurulan Müşterek Koordinasyon Merkezi’ni ziyaretinin ardından Türkiye Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile ortak basın toplantısı düzenleyen Guterres, “Burada ve Odessa’da gördüklerimiz, sorunun sadece daha görünür olan kısmı. Bu anlaşmanın bir diğer kısmı da yaptırıma tabi olmayan Rus gıda ve gübresinin küresel piyasalara engelsiz şekilde girişidir” dedi. Guterres, “Tüm hükümetlerin ve özel sektörün bunları piyasaya ulaştırmak için işbirliği yapması önem teşkil ediyor” diye ekledi. Ancak buna rağmen Rus tarım ürünleri ve gübresinin ihracatında hâlen bazı “engeller” olduğunu belirten Guterres, “Hâlâ nakliye, sigorta ve finansla ilgili aşılması gereken bazı engeller ve güçlükler var” dedi.
Müşterek Koordinasyon Merkezi’nde incelemelerde bulunan Guterres, tahıl sevkiyatı gerçekleştirilen gemilerden birindeki denetime de katıldı.Fotoğraf: Serhat Cagdas/AA/picture alliance
Rusya’ya Ukrayna işgalinden ötürü yaptırım uygulayan ülkelerin, bu önlemlerin gıda ve gübreye uygulanmayacağına dair güvence verdiğini, ancak yine de bu ürünlerin ihracatının etkilendiğini söyleyen Guterres, BM’nin söz konusu engellerin kaldırılması için ABD ve Avrupa Birliği’yle temas hâlinde olduğunu söyledi.
“2022’de gübre olmadan 2023’te yeterli gıda olmayabilir” diyen BM Genel Sekreteri, Ukrayna ve Rusya’dan gıda ve gübre ihracının artırılmasının, emtia piyasalarını daha da “sakinleştirme” ve tüketici fiyatlarını düşürme açısından büyük önem taşıdığını sözlerine ekledi.
Rusya ve BM, İstanbul’daki tahıl anlaşması kapsamında, Rus tarım ürünlerinin ihracatına yönelik bir protokol de imzalamıştı. BM, söz konusu protokolde, tahıl ve gübre gibi bazı Rus ürünlerinin küresel piyasalara erişiminin kolaylaştırılması için Moskova’ya güvence vermişti.
Rusya ve Ukrayna dünyanın en büyük tahıl üreticileri arasında yer alıyor. Rus işgali başlamadan önce dünyada ticareti yapılan buğdayın yaklaşık yüzde 30’u bu iki ülkeden sağlanıyordu.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Milli Savunma Bakanı Hulusi AkarFotoğraf: Arif Akdogan/AA/picture alliance
656 bin ton tahıl
Müşterek Koordinasyon Merkezi’ndeki ortak basın toplantısında konuşan Akar ise Ukrayna limanlarından şu ana kadar 656 bin 349 ton tahıl sevkiyatı gerçekleştirildiğini söyledi. Akar, “Ağustos’tan bu yana toplam 51 gemi tahıl sevkiyatı için seyre çıkarken bunların 27’si Ukrayna limanlarından çıkış yapmıştır. 24 gemi ise tahıl sevkiyatı için Ukrayna limanlarına girmiştir” ifadesini kullandı.
Tahıl koridoru anlaşmasının uygulanabilmesi için yürütülen çalışmaların koordinasyonunu yürüten Müşterek Koordinasyon Merkezi’yle ilgili de bilgi veren Akar, “Birleşmiş Milletler’in himayesinde ve Türkiye’nin ev sahipliğinde çalışan bu merkez, başlangıçta mevcut sayıları da personel sayısını da giderek arttırmış ve hâlihazırda şu anda Türkiye’den 14, Rusya’dan 22, Ukrayna’dan 12 ve Birleşmiş Milletler’den 23 temsilci olmak üzere, toplam 71 kişi görev yapmaktadır. Önemli bir husus da sahada herhangi bir askeri unsur bulunmamaktadır” dedi.
BM Genel Sekreteri Guterres, Ukrayna ziyaretinin ardından İstanbul’a geçmişti. Geçen Perşembe günü Lviv kentinde Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşen Guterres, Cuma günüyse tahıl sevkiyatının gerçekleştirildiği üç noktadan biri olan Odessa Limanı’nı ziyaret etmişti.
DW,rtr,AFP,dpa/CÖ,JD