Dünyanın endişeyle izlediği Ukrayna’daki Zaporijya nükleer santralinde incelemelerde bulunan heyete başkanlık eden Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Rafael Grossi, Avusturya’nın başkenti Viyana’ya dönüşünde gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki 14 kişilik UAEA ekibinden altı kişinin santralde kaldığını belirten Grossi, haftasonunda durumun tam anlamıyla bir çerçevesini çizdikten sonra, hafta başında bir rapor hazırlamayı hedeflediğini kaydetti.
Ekibin incelemeler içinnükleer santralin her yerine girişinin sağlandığını belirten Grossi, “görmeyi talep ettiği her şeyi gördüğünü” söyledi. Grossi, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, her iki tarafın da misyon için ekibe garanti verdiğini söylemişti.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Rafael GrossiFotoğraf: Metin Aktas/AA/picture alliance
Nükleer santralin yakınlarında devam eden çatışmaları “kabul edilemez” bir tehlike oluşturduğunu ifade ederek eleştiren UAEA Genel Direktörü, en büyük endişelerinin santralin fiziksel bütünlüğü, tesise giden güç kaynağı ve personelin durumu olduğunu vurguladı. “Askeri hareketlilik ve operasyonlar ülkenin bu bölgesinde artıyor ve bu beni çok endişelendiriyor” diyen Grossi, daha fazla fiziksel hasar olasılığının ortada olduğunu söyledi.
Grossi, gelecek hafta santraldeki UAEA personelinin sayısının ikiye düşürüleceğini, bu iki kişinin UAEA’nın uzun vadede santraldeki varlığını sürdüreceğini belirtti. Grossi, daha önceki açıklamasında da mümkün olması halinde sahada uzun süreli varlık oluşturacaklarını kaydetmişti.
Artan nükleer felaket endişesi
Ukrayna’nın Enerhodar kenti yakınlarındaki Zaporijya nükleer santrali, geçen Mart ayında Rus güçleri tarafından işgal edildi. Ancak santral hâlen Ukraynalılar tarafından işletiliyor. Taraflar, bölgedeki bombardımanlardan birbirini sorumlu tutuyor.
Zaporijya nükleer santralinin çatışmalarda hedef hâline gelmesinden endişe eden BM, Rus askeri personel ve ekipmanının bu tesisten çekilmesi için uzun süredir çağrıda bulunuyor.
Geçen hafta bölgede yaşanan kesinti nedeniyle nükleer tesisin ulusal güç kaynağıyla bağlantısı kesilmiş ve santral tarihinde ilk kez yaşanan bu durum, nükleer felaket riskini artırmıştı. Nükleer tesisin güvenlik sisteminin devreye girmesinin olası bir felaketi önlediği belirtilmişti. Ukraynalı yetkililer, acil durum prosedürü gereği kapatılan iki reaktörün de Cuma günü yeniden şebekeye bağlandığını doğrulamıştı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, benzer bir kesintinin tekrarlanmasının nükleer santrali uçurumun eşiğine getireceğini söylemişti.
DW,Reuters,AP/SÖ,HT