Adalet Bakanlığı’nın 2021 yılına ilişkin adli istatistikleri, Türkiye’de suç oranlarında artış yaşandığını gözler önüne serdi. Özellikle hırsızlık, dolandırıcılık ve yağma gibi suçları kapsayan malvarlığına karşı işlenen suçlar, Türkiye’de en fazla işlenen suç grubu oldu. Geçen yıl bu suçlardan 2 milyon 461 bin dosya açıldı.
Tüm suç grupları içinde uyuşturucu suçunun oranı yüzde 5’e yükselirken, açılan dosya sayısı geçen yıl 422 bine çıktı. 2021’de 127 bine yükselen cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlarda ilk sırayı 44 bin rakamıyla “çocukların cinsel istismarı” aldı.
DW Türkçe’nin geçmiş yıllarla karşılaştırdığı 352 sayfalık rapor, bir anlamda Türkiye’nin suç haritasını gösteriyor.
İhbarlarda rekor artış
Rapora göre soruşturmaların başlamasına neden olan ihbarlar her geçen yıl kayda değer şekilde arttı. Cumhuriyet başsavcılıklarına 2018 yılında yaklaşık 80 bin “ihbar” gelirken, bu rakam 2020’de 200 bin 288’e, 2021 yılında ise 265 bin 117’e yükseldi. 2020’den devredilen dosyalarla birlikte geçen yıl savcılıklarda toplam 314 bin 807 ihbar dosyası toplandı. Bu ihbarlardan 198 bin 154’üne soruşturma açılmama kararı verilirken, 24 bin 457 ihbar üzerine soruşturma başlatıldı. En çok ihbar sırasıyla Marmara, Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerinden geldi. İller arasında ise İstanbul, Gaziantep ve Diyarbakır en çok “ihbarda” bulunan kentler olarak ilk üç sırada yer aldı.
Soruşturma sayısı artıyor
İstatistikler, Türkiye’de hem soruşturma hem de şüpheli sayısının her yıl düzenli olarak yükseldiğini gösterdi. 2014’te 6.9 milyon olan soruşturma sayısı, 2020’de 8 milyon 995 bin 141’e, 2021’de ise 9 milyon 856 bin 642’ye yükseldi. Buna karşılık bir soruşturmanın ortalama yürütülme süresinin ise arttığı, yani adaletin hızının yavaşladığı görüldü. 2014’te bir soruşturma 378 günde tamamlanırken, geçen yıl 413 günde bitirilebildi.
14 milyon kişi şüpheli oldu
Adli istatistiklere göre, yaklaşık 85 milyon nüfusa sahip Türkiye’de şüpheli sayısı da arttı. 2014’te 9.8 milyon şüpheli varken, 2020’de bu rakam 13 milyon 97 bin 311 oldu. 2021 yılındaki soruşturmalardaki şüpheli kişi sayısı ise 14 milyon 345 bin 936’ya yükseldi. Bu soruşturmalarda 10 milyon 903 bin 331 kişi ise “mağdur/müşteki” oldu.
383 bin yabancı uyruklu şüpheli
Toplam şüpheliler içerisindeki “yabancı uyruklu” şüpheli sayısının da yükseldiği görüldü. 2020 yılında 283 bin 82 yabancı uyruklu kişi şüpheli olurken, bu sayı geçen yıl yaklaşık 100 bin artarak 383 bin 743’e çıktı.
2021’de 3 milyon 290 bin ceza davası
Geçen yıl tüm başsavcılıklardaki soruşturmalar sonucunda yüzde 55,7’sine, yani 5 milyon 13 bin 705’ine takipsizlik kararı verildi. İstatistikler, Türkiye’de ceza mahkemelerinde her geçen yıl açılan dava sayısının da arttığını gösteriyor. 2020’de açılan dava sayısı 2 milyon 833 bin 473’tü. Geçen yıl ise 3 milyon 290 bin 195 dava açıldı. Bu davalardan 2 milyon 529 bin 492’sinde (yüzde 50,6) mahkûmiyet kararı, 674 bin 814’ünde (yüzde 13,5) hükmün açıklanmasının geri bırakılması, 756 bin 767’sinde (yüzde 15,1) beraat kararı çıktı.
Türkiye’nin suç sayıları nasıl arttı?
İstatistiklerin ayrıntıları, Türkiye’deki her suç türünde de belirgin bir artış yaşandığını ortaya koydu. Buna göre, geçen yıl Türkiye’de en fazla suç iddiası, 2 milyon 461 bin 166 rakamıyla “malvarlığına karşı” oldu. 2020’de bu rakam bir milyon 933 bin 775’ti.
Malvarlığına karşı işlenen suçlardan hırsızlık, dolandırıcılık, mala zarar verme ve yağma suçlarının geçen yıla göre artması da dikkat çekti. Tüm suç grupları içerisinde malvarlığına karşı işlenen suçların oranı 2020’de yüzde 27,4’ken, bu oran 2021’de yüzde 28,9’a yükseldi. Bu suça ilişkin açılan davalarda, 546 bin 665 mahkûmiyet, 139 bin 17 de beraat kararı verildi.
Malvarlığına karşı suçların ardından türlerine göre sırasıyla en fazla işlenen suçlar; bir milyon 453 bin 10 ile hürriyete karşı işlenen suçlar, bir milyon 304 bin 673 ile vücut dokunulmazlığına karşı suçlar ve bir milyon 179 bin 884’le şerefe karşı suçlar izledi. Bunlar içerisinde bir milyon 178 bin 779 hakaret, 913 bin 952 tehdit, 897 bin 377 kasten yaralama suçu sayı olarak ön plana çıktı. Tüm bu suç türlerinde geçen yıla göre artış yaşandı.
Uyuşturucu ve cinsel suçlar artıyor
Sayı olarak diğerlerine göre daha az, fakat toplumsal ağırlığı daha fazla olan uyuşturtucu ve cinsel suçlardaki artış da dikkat çekti. Örneğin 2020’de cinsel dokunulmazlığa karşı 112 bin 811 suç iddiası kayda girerken, bu rakam 2021’de 127 bine yükseldi. Bu suçtan açılan davalarda ise 36 bin 16 kişi mahkûm olurken, 14 bin 803 kişi beraat etti.
Bu suç grubu içerisinde en fazla sayıyı, “çocukların cinsel istismarı” oluşturdu. 2020’de 39 bin 663 çocukların cinsel istismarı suçu işlendiği iddiası kayda alınırken, 2021’de buna ilişkin suç iddiası 44 bin 880’e yükseldi. 2021’de cinsel suçlardan yürütülen soruşturmaların 43 bin 15’i davaya dönüştü. Oransal olarak ise cinsel suçların diğer suç grupları içerisindeki oranı 2020’de yüzde 1.6’dan 2021’de yüzde 1,5’a düştü.
422 bin uyuşturucu dosyası
Diğer yandan istatistiklerde uyuşturucu suçları da yer aldı. 2020’de 314 bin 466 uyuşturucu dosyası açıldı. Bunun 192 bin 795’i uyuşturucu almak ve kullanmak, 99 bin 120’si uyuşturucu imal ve ticareti oldu. 2021 yılına gelindiğinde ise uyuşturucu suçlarında artış görüldü.
Geçen yıl 422 bin 479 uyuşturucu suçundan soruşturma başlatıldı. Uyuşturucu kullanmaktan 263 bin 650 dosya, ticaretinden ise 118 bin 699 dosya kaydı sisteme girildi. 2021’de uyuşturucu suçlarından 174 bin 978 dava açıldı. 2020’de uyuşturucu suçlarının oranı diğer tüm suç gruplarına göre yüzde 4,5’ken, 2021’de bu oran yüzde 5’e çıktı.
Uyuşturucu davalarında ise 245 bin 906 mahkûmiyet, 26 bin 669 beraat kararı verildi.
TMK dosyalarında azalma
Terörle Mücadele Kanunu (TMK) kapsamında 2021’de açılan soruşturma sayısı 2020’ye göre azaldı. 2021’te TMK’den 25 bin 448 soruşturma, 6 bin 641 dava açıldı. 2020’de ise TMK’dan 26 bin 225 soruşturma, 6 bin 551 dava görülmştü. Diğer yandan Terörle Mücadele Kanunu kapsamında yargılananların çoğunluğu beraat etti. Geçen yıl 2 bin 892 kişi mahkûm olurken, 3 bin 598 kişi beraat kararı aldı.
Darbe dosyaları da azaldı
Darbeye teşebbüs ve silahlı örgütü de barındıran anayasal düzene karşı işlenen suçlar kapsamında geçen yıl 198 bin 771 dosya hazırlandı. Bu suçlar içinde birden fazla kişinin sanık olduğu 30 bin 576 dava açılırken, 80 bin 451 dosyada ise takipsizlik kararı verildi. Söz konusu davalar sonucunda ise 44 bin 869 mahkûmiyet kararı çıktı. 19 bin 958 kişi ise beraat etti.
2020’de açılan dosya sayısı 211 bin 56 iken, dava sayısı ise 33 bin 885 olmuştu. Anayasal düzene karşı işlenen suçların oranı, tüm suçlara göre yüzde 3’ten yüzde 2,3’e düştü.