İran’da kıyafet kurallarına uymadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ölümünün protesto edildiği eylemler yayılıyor. Ülkenin çeşitli kentlerinde eylemler düzenlenirken Kürdistan Vilayeti’nde en az üç kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. Kürdistan Vilayeti Valisi İsmail Zareikuşa, ölümlerin şüpheli olduğunu belirterek ölümlere güvenlik güçlerinin neden olmadığını söyledi. Bir sivilin güvenlik güçleri tarafından kullanılmayan bir silahla öldürüldüğünü ifade eden Vali, ölümlerin sebebinin araştırıldığını dile getirdi.
Mahsa Amini 22 yaşındaydı Fotoğraf: Social Networks/ZUMA/picture alliance
Hengaw adlı insan hakları örgütü ise söz konusu üç kişinin güvenlik güçlerinin ateş açması sonucu öldüğünü ifade ediyor. Gösterilerde polisin şiddet kullanması nedeniyle çok sayıda kişinin yaralandığını da ifade eden aktivistlerin verdiği bilgiye göre gösterilerde 221 kişi yaralandı, 250 kişi de gözaltına alındı.
İranlı yetkililer, protestoların planlı bir kampanya olduğunu iddia ediyor. Tahran Valisi Muhsin Mansuri, başkentte Pazartesi gecesi düzenlenen eylemlerin tamamen planlı olduğunu, bayrakların yakıldığını, sokakların ateşe verildiğini, polise taş atıldığını, kamu malına zarar verildiğini ve bunların normal kişiler tarafından yapılamayacağını ileri sürdü.
İran’daki gösterilere ilişkin bir açıklama yapan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Vekili Nada el Nashif de Amini’nin ölümü ve güvenlik güçlerinin protestolarda şiddet kullanmasından dolayı endişe duyduklarını açıkladı. El Nashif, Amini’nin ölümü ve kötü muamele iddialarına ilişkin bağımsız bir soruşturma yürütülmesi gerektiğini söyledi.
Amini’nin ölümü İran’da protesto ediliyor Fotoğraf: NNSRoj
Almanya Dışişleri Bakanı’ndan tepki
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurul toplantıları için New York’ta bulunan Almanya Dışişleri Bakanı Annelena Baerbock da Mansa Amini’nin ölümüyle ilgili olarak yaptığı açıklamada, kadın hakları insan hakları olarak kabul edilmesi gerektiğini belirterek “Şu anda sokaklara çıkan kadınlar, hayatları için endişelenmek zorunda kalmadan kendi kendini geliştirme özgürlüğü istiyor” dedi. Alman haber ajansı dpa’ya konuşan Baerbock, “Bu kadınlar herkes tarafından paylaşılan haklarını talep ediyor” diyerek bu mesajın sorumlulara ulaşması gerektiğini kaydetti.
Kendisine her zaman feminist dış politikanın ne anlama geldiğinin sorulduğunu ifade eden Baerbock, “Mahsa’nın ölümü bunu trajik bir şekilde gösteriyor. Eğer bir toplumda kadınlar güvende değilse hiç kimse güvende değil, demektir” ifadelerini kullandı.
İran’daki eylemlere şiddet olayları da karıştı Fotoğraf: NNSRoj
Ölüm nedenine ilişkin açıklama yapılmadı
Mahsa Amini geçen Salı günü Tahran’da kıyafeti İslami kurallara uymadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alınmıştı. Daha sonra gözaltındayken hastaneye kaldırılan Amini, kaldırıldığı hastanede geçen Cuma günü hayatını kaybetmişti. Amini’nin gözaltında başına aldığı darbe sonucu hayatını kaybettiği iddialarını geri çeviren polis, genç kadının kalbinin durmasının ölümüne yol açtığını savunuyor. İnternette yer alan iddialarda ise polisin Amini’nin başını polis aracının camına çarpması sonucu komaya girdiği belirtiliyor.
Amini’nin ölüm nedenine ilişkin resmi kurumlardan ise henüz bir açıklama yapılmadı.
Reuters,AFP,dpa/HS,EC