İran güvenlik güçleri, başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra ölen 22 yaşındaki Mahsa Amini için düzenlenen protestolara destek verdiği gerekçesiyle eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi’yi gözaltına aldı. Faize Haşimi, gösterileri desteklemek ve kışkırtmakla suçlanıyor.
Tasnim haber ajansı Faize Haşimi’nin başkent Tahran’daki protestoları desteklediği için güvenlik servisi tarafından gözatına alındığını duyurdu.
Haberde Haşimi’nin kadınları protestolara katılmaya çağırdığı da belirtildi. İran’da devam eden gösterleri engellemek için alınan bir dizi karar arasında gösterilere katılmayı teşvik etmenin suç sayılması da yer alıyor.
59 yaşındaki Faize Haşimi, İran’da uygulanan İslami rejime yönelik eleştirileriyle biliniyor.
Daha önce milletvekilliği yapan ve kadın sporları yetkilisi olarak resmi görevlerde de bulunan Haşimi muhalif tutumu nedeniyle şimdiye kadar bir kaç kez gözaltına alınmıştı.
Rejimin kara listesinde yer alan Haşimi, kadın hakları aktivisti olarak da, kendisi başörtüsü takmasına rağmen başörtüsü zorunluluğuna karşı eylemlere destek vermişti.
Haşimi aynı zamanda 1999’da feminist görüşleri nedeniyle kapatılan “Zen” (Kadın) adlı gazetenin yayıncısıydı.
Kadınlar başörtülerini yakarak protestolara destek veriyorFotoğraf: Orhan Qereman/REUTERS
Şahın oğlundan da gösterilere destek
Öte yandan 1979’da devrilen son İran Şahının oğlu Rıza Pehlevi de İran’da devam eden gösterilere destek verdiğini açıkladı.
ABD’de sürgünde yaşayan Rıza Pehlevi AFP haber ajansına verdiği demeçte, Tahran hükümetine yönelik devam eden kitlesel protestoları “bir devrim işareti” olarak gördüğünü belirtti. “Bana göre bu, kadınlar tarafından kadınlar için yapılan ilk devrim” diye konuşan Pehlevi, “İran’da devrim birkaç hafta veya birkaç ay içinde gerçekleşebilir” dedi. Pehlevi, “Bu rejimin uzun süre var olmayacağı ihtimalini göz önünde bulundurmalıyız. Bu nedenle, yumuşak ve barışçıl bir geçiş ile ‘kontrollü bir iç patlama’ gerçekleşmeli” diye konuştu.
Rıza Pehlevi protestolara destek veriyorFotoğraf: UGC
Sürgündeki İran topluluğunun büyük bir kesiminde saygı duyulan Pehlevi, İslam Cumhuriyeti’nin devrilmesinden sonra monarşinin İran’a yeniden dönmesini istemediğini vurguladı. Pehlevi yeni bir anayasa hazırlanması için bir kurucu meclis oluşturulması çağrısında bulundu. Pehlevi, din ve devlet işlerinin açık bir tanımı ve ayrımı yapılmadan gerçek bir demokratik düzen sağlanmasının mümkün olmayacağını da sözlerine etkledi.
Pehlevi, kadınların başörtüsü takıp takmama konusunda kendi özgür iradelerine göre karar vermeleri gerektiğnin de altını çizdi.
İran’da neler oluyor?
İran’da 13 Eylül’de 22 yaşındaki Mahsa Amini, başörtüsünü kurallara uygun şekilde takmadığı iddiasıyla ahlak polisleri tarafından gözaltına alınmış, karakolda gördüğü muamele nedeniyle hastaneye kaldırılmış ve üç gün sonra da yaşamını yitirmişti. Amini’nin ölümünden sonra ülke genelinde kadınların başını çektiği gösteriler yapılıyor. Hükümetin sert önlemlerine rağmen gösterilerin önü alınamıyor. Protestolarda aktivistlere göre en az 76 kişi yaşamını yitirdi. İran resmi kaynakları ise bu sayıyı 41 olarak açıkladı.
Bütün dünyada kadınlar saçlarını keserek İran’daki gösterileri destekliyorFotoğraf: Stephanie Keith/REUTERS
Uluslararası tepkiler geliyor
Tahran’ın protestolara karşı sert müdahalesi uluslararası alanda tepkilere yol açıyor.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, BM genel kurul görüşmeleri kapsamında bir araya geldiği İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’den göstericilere karşı orantısız güç kullanılmasından vazgeçmesini istemişti.
AFP,dpa/TY,HT