Fin halkı İsveç olmadan NATO’ya katılmaya sıcak bakıyor

Finlandiya’da yapılan bir ankete katılanların çoğu, İsveç’in NATO üyeliği süreci Türkiye’nin vetosu nedeniyle daha da uzarsa ülkelerinin ittifaka yalnız katılması gerektiği görüşünde.

Ankete katılanların yüzde 53’ü, “İsveç’in üyeliğine yönelik onay süreci Türkiye’nin karşı çıkması gibi bir sebepten uzarsa, Finlandiya NATO’ya katılmak için İsveç’i beklemeli?” sorusuna “Hayır” yanıtını verdi.

Katılımcıların sadece yüzde 28’i, Finlandiya’nın İsveç’i beklemesi gerektiğini söyledi.

Taloustutkimus şirketi tarafından yapılan ve Fin gazetesi Ilta-Sanomat‘ta yayımlanan ankete, bin 21 Fin katıldı. Anket, 30 Ocak-1 Şubat arasında gerçekleştirildi.

Görüşmeleri askıya aldıran Kur’an yakma eylemi

NATO’ya katılmak için geçen Mayıs ayında birlikte resmi başvuruda bulunan İsveç ve Finlandiya, üyeliklerine güvenlik gerekçeleriyle karşı çıkan Türkiye ile aylarca üçlü görüşmeler gerçekleştirdi. Üç ülkenin geçen Haziran ayında Madrid’deki NATO zirvesinde imzaladığı mutabakat kapsamında yapılan görüşmelerde İsveç ve Finlandiya verdikleri çeşitli taahhütlerle Ankara’nın çekincelerini gidermeye çalışıyordu.

Ancak Türkiye, İsveç’in başkenti Stockholm’deki Türk Büyükelçiliği önünde gerçekleştirilen Kur’an yakma eylemiüzerine geçen hafta üçlü görüşmeleri askıya aldı. Bu eylemin ardından İsveç’in Türkiye’den NATO üyeliğine izin vermesini beklememesi gerektiğinisöyleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ankara’nın Finlandiya konusundaysa farklı bir tutum sergileyebileceğinin sinyalini vermişti.

“Sabrımız var”

Finlandiya hükümetiyse önceliğinin komşusu İsveç’le birlikte NATO’ya katılmak olduğunu vurguluyor. Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto hafta başında gazetecilere yaptığı açıklamada İsveç olmadan NATO’ya katılmaları gibi bir seçeneğin olmadığını belirtirken “İsveç bizim savunma ve dış politikada en yakın müttefikimiz” ifadesini kullanmıştı. Finlandiya’nın İsveç’i ne kadar süre bekleyebileceği yönündeki bir soruyu “Sabrımız var” diye yanıtlayan Haavisto, NATO üyeliğine başvurmalarının ardından başta ABD ve İngiltere olmak üzere birçok ülkenin kendilerine güvenlik gerekçeleri vermiş olmasının ellerini rahatlattığını ifade etmişti. Söz konusu NATO ülkeleri, Finlandiya ve İsveç’in üyelik süreçleri tamamlanana kadar her iki ülkeyi de olası tehditlere karşı koruyacaklarına dair söz vermişti.

Haavisto’nun tartışmayı başlatan çıkışı

Finlandiya’nın NATO üyeliği konusunda yola yalnız devam etmesi ihtimali, aslında Erdoğan’ın mesajından önce Haavisto’nun geçen haftaki açıklamaları üzerine gündeme gelmişti.

Haavisto, Fin kamu yayın organı Yle‘ye yaptığı açıklamada, Finlandiya’nın NATO’ya İsveç olmadan katılması seçeneğini değerlendirmesi gerektiğini ifade etmişti. Haavisto, “Uzun vadede İsveç’in ilerlemesini engelleyecek bir durum olup olmadığını değerlendirmek zorundayız” demişti. Buna karşın “şu an bu konuda bir duruş belirlemek için çok erken olduğunu” belirten Haavisto, ortak başvurunun “ilk tercih” olduğunu vurgulamıştı.

Finlandiya ve İsveç’in üye olabilmesi için NATO’ya üye 30 ülkenin onayı gerekiyor. Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliklerine Türkiye dışında meclis onayı vermeyen tek ülke Macaristan. Macaristan’ın ilgili protokolleri Şubat ya da Mart ayında meclisten geçirmesi bekleniyor. Uzmanlar, Türkiye’deki onay sürecininse 14 Mayıs’taki seçimlerin sonrasına sarkacağı görüşünde.

DW,rtr/CÖ,EC