Ukrayna’nın Karadeniz tahıl anlaşmasının uzatılması ve kapsamının genişletilmesi için bu hafta içinde Türkiye ve Birleşmiş Milletler’e (BM) başvuracağı bildirildi.
Reuters haber ajansına konuşan Ukrayna Altyapı Bakan Yardımcısı Yuri Vaskov, anlaşmanın en az bir yıl daha uzatılmasını ve Mikolayiv limanlarını da kapsamasını talep edeceklerini açıkladı. Resmi talebin Türk makamları ve BM’ye bu hafta iletileceğini belirten Vaskov, görüşmelerin kesin tarihiyle ilgili bir bilgi vermedi.
Ukraynalı yetkili, “Anlaşmanın 120 gün değil, en az bir yıllığına uzatılmasını istiyoruz. Çünkü Ukrayna ve küresel tarım piyasalarının ihracat hacmini uzun vadeli planlayabilmesi gerekiyor” diye konuştu.
“Denetimler hızlandırılsın” çağrısı
Vaskov, Türk Boğazlarındaki denetimlerin hızlanması ve gemi kuyrukları oluşmasının engellenmesi için denetim ekiplerinin sayısının artırılmasında ısrarcı olacaklarını da belirtti. Ukrayna geçmişte de Rus denetim ekiplerinin işi ağırdan aldığı ve Ukrayna’nın tahıl ihracatını geciktirdiği suçlamasında bulunmuş, ancak Rusya bu suçlamayı reddetmişti.
Vaskov, Rusya’nın bölgede sadece üç denetim ekibi bulunduğunu belirterek Kasım ayından bu yana durumda bir iyileşme olmadığını kaydetti. BM, Türkiye ve Ukrayna’nın gerektiğinde günde 40 denetim yapmaya hazırlıklı olduğunu söyleyen Vaskov, yaklaşık 140 geminin beklemede olduğunu belirterek denetimlerin hızlandırılmasına ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Anlaşma uyarınca Boğazlardan geçecek gemiler, İstanbul’da oluşturulan Müşterek Koordinasyon Merkezindeki Türk, Ukraynalı, Rus ve BM’ye bağlı ekipler tarafından güvenlik kontrolünden geçiriliyor.
Tahıl anlaşması, Temmuz ayında Türkiye ve BM arabuluculuğunda İstanbul’da imzalanmıştı.Fotoğraf: Khalil Hamra/AP/dpa/picture alliance
“Mikolayiv limanları da anlaşmaya dahil edilsin”
Dünyanın önemli tahıl ihracatçıları arasında yer alan Ukrayna’nın ihracatı, 2022-2023 sezonunda 20 Şubat itibarıyla yüzde 28,7 azalarak 30,3 milyon tona gerilemişti. Ukrayna Altyapı Bakan Yardımcısı Vaskov, ülkesinin tahıl anlaşması çerçevesinde ayda 3 milyon ton tarım ürünü ihraç ettiğini, ancak bu miktarı 6 milyon tona çıkarabileceklerini, Mikolayiv limanının da eklenmesi durumunda ihracatın 8 milyon tona ulaşabileceğini kaydetti.
Ukraynalı yetkili, Rus işgali öncesinde toplam gıda ihracatının yüzde 35’ini karşılayan Mikolayiv limanlarının anlaşmaya dahil edilmeye hazır olduğunu ve faaliyetlere başlamasının en fazla iki hafta süreceğini kaydetti.
Türkiye ve BM arabuluculuğunda geçen yıl Temmuz ayında İstanbul’da imzalanan tahıl koridoru anlaşması, Ukrayna’ya ait Odessa, Çernomorsk ve Pivdennyi (Yujnıy) limanlarından ihracatı kapsıyordu. İlk etapta dört aylığına varılan anlaşmanın süresi Kasım ayında dört ay dahauzatılmıştı. Yeniden uzatılmaması durumunda anlaşma 18 Mart’ta geçerliliğini yitirecek.
rtr/BK,BÖ