ABD, İngiltere ve Avustralya’nın geliştirdiği nükleer denizaltı projesinin ayrıntıları kamuoyuyla paylaşıldı. ABDBaşkanı Joe Biden, Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ve İngiltere Başbakanı Rishi Sunak San Diego’da bir araya gelerek konuyla ilgili kamuoyuna bir açıklama yaptı.
Denizaltı projesi, üç ülke arasında Eylül 2021’de ilan edilen üçlü güvenlik paktı (AUKUS) çerçevesinde geliştirilen ilk proje olma özelliği taşıyor. Proje kapsamında Avustralya’ya ABD Virginia sınıfından üç adet nükleer denizaltı temin edilecek. Çok aşamalı proje, İngiltere ve Avustralya menşeli yeni sınıf bir denizaltının üretimiyle sonuçlanacak. Bu denizaltı, İngiltere’nin yeni nesil tasarımına dayanacak ve ABD teknolojisini içerecek.
Anlaşma, Avustralyalı mürettebatların eğitilmesi ve caydırıcılığın artırılması amacıyla, ABD ve İngiliz denizaltılarından oluşan bir gücün Avustralya’da konuşlandırılmasını da öngörüyor.
Avustralya Başbakanı Albanese, ABD Başkanı Biden und İngiltere Başbakanı SunakFotoğraf: Stefan Rousseau/AP Photo/picture alliance
Üç ülke arasındaki güvenlik işbirliği, Çin’in Hint-Pasifik bölgesindeki askeri gücüne karşı bir adım olarak değerlendiriliyor. ABD Başkanı Biden geliştirilen projenin “serbest ve açık bir Hint-Pasifik’e olan ortak bağlılığının” parçası olduğunu söyledi. ABD’nin “Hint-Pasifik’te on yıllar boyunca istikrarı koruduğunu” söyleyen Biden denizaltı anlaşmasının da “barış umudunu gelecek on yıllar boyunca” destekleyeceğini belirtti.
Biden konuşmasında Avustralya’ya nükleer silah sağlanmadığını bir kez daha vurguladı. “Bu tekneler herhangi bir nükleer silah taşımayacak” diyen Biden “Burada yaptığımızın birilerine meydan okumak olduğunu düşünmüyorum” diye konuştu. Ancak planın hayata geçmesiyle birlikte Avustralya nükleer reaktörlerle güçlendirilmiş denizaltılara sahip az sayıdaki ülke arasına katılmış oluyor. Denizaltıların uzun menzilli seyir füzeleriyle teçhizatlandırılacağı tahmin ediliyor.
Çin’den tepki
Çin, AUKUS anlaşmasını Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nın ihlali olarak değerlendiriyor. Pekin, nükleer silah malzemelerinin nükleer silahlara sahip bir ülkeden nükleer silahlara sahip olmayan bir ülkeye taşınmasını bu anlaşmanın açık ihlali olarak görüyor. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning Pekin’de basın mensuplarına yaptığı açıklamada “ABD, İngiltere ve Avustralya’ya Soğuk Savaş ve sıfır toplamlı oyun zihniyetinden çıkma, uluslararası taahhütleri samimiyetle yerine getirme ve bölgesel barış ve istikrara daha fazla katkıda bulunma çağrısı yapıyoruz” dedi.
Denizaltı programının Avustralya’ya maliyetinin 2055 yılı itibarıyla 245 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor.
AFP, AP, Reuters / EC, JD