Çin’in Paris Büyükelçisi Lu Şayı’nın Cuma günü bir televizyon kanalına yaptığı açıklamalar başta Baltık ülkeleri olmak üzere Fransa ve Ukrayna’nın tepkisini çekti.
Büyükelçi Lu Şayı, LCI televizyonuna yaptığı açıklamada Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsız olan Doğu Avrupa ülkelerinin egemenlik haklarını sorgulayan ifadelerde bulundu. Lu bu ülkelerin “uluslararası hukuk çerçevesinde etkin bir statüye sahip olmadığını, zira bunların egemen devlet olma statüsünü onaylayan uluslararası bir anlaşmanın bulunmadığını” söyledi. Çin Büyükelçisi’nin sözleri sadece Ukrayna’yı değil 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsız olan Estonya, Litvanya ve Letonya gibi Avrupa Birliği üyelerini de kapsıyor.
Fransa: Hayretle karşılıyoruz
Fransa Dışişleri Bakanlığı, Çinli Büyükelçi’nin ifadelerine tepki gösterdi. Bakanlıktan yapılan açıklamada “Büyükelçinin açıklamalarının hayretle karşılandığı” belirtildi. Açıklamada ayrıca “Umuyoruz ki böyle değildir ancak bu ifadelerin kendi pozisyonunu yansıtıp yansıtmadığı söylemek Çin’e kalmış” denildi.
Litvanya, Letonya ve Estonya’dan tepki
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsız olan Letonya’nın Dışişleri Bakanı Edgars Rinkevics Çin Büyükelçisi’ne Twitter hesabından tepki gösterdi. Rinkevics “Fransa’daki Çinli Büyükelçi’nin uluslararası hukuk ve devletlerin egemenlik haklarıyla ilgili açıklamaları bütünüyle kabul edilemez. Çin tarafından açıklama ve bu ifadeyi bütünüyle tekzip etmesini bekliyoruz” dedi.
Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna da “Çinli diplomatın açıklamaları akıl almaz ve biz bağımsız ve egemen bir ülkeye karşı yapılmış bu açıklamaları kınıyoruz” dedi.
Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis ise “Çin’in ‘Ukrayna’da barış arabuluculuğu’ yapacağına Baltık ülkelerinin neden güvenmediğine hala şaşıran varsa, bakın burada bir Çin Büyükelçisi var ve Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu ve diğer ülkelerin sınırlarının yasal dayanağının olmadığını savunuyor” ifadelerini kullandı.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve Çin Devlet Başkanı Şi CinpingFotoğraf: Ng Han Guan/AP/picture alliance
Kırım konusunda da açıklama yaptı
Fransız televizyon kanalı LCI‘de yapılan söyleşide Çin Büyükelçisi’ne Kırım’ın Ukrayna’ya ait olup olmadığı sorusu da yöneltildi. Büyükelçi Lu Şayı “Soruna nasıl baktığınıza bağlı. Ortada bir tarih var. Kırım en başta Rusya’ya aitti” yanıtını verdi.
Ukrayna da Çin Büyükelçisi’nin ifadelerini “absürt” olarak niteyerek kınadı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin danışmanı Mihaylo Podolyak post Sovyet ülkelerinin statüsünün “uluslararası hukuk içinde güvence altına alınmış olduğunu” söyledi. “Kırım tarihinin absürt bir versiyonunu kendi bin yıllık tarihi konusunda titiz bir ülkenin temsilcisinden duymak tuhaf” diyen Podolyak “Eğer majör bir siyasi aktör olmak istiyorsanız, dışlanmış Rusların propagandasının papağanlığını yapmamalısınız” diye konuştu.
Çin Büyükelçisi’nin yaptığı açıklamalar zamanlama olarak da Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’u zora soktu. Bu ayın başında başkent Pekin’e resmi ziyaret düzenleyen Macron ziyaret sırasında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’i Rusya üzerinde baskı kurma ve Ukrayna’daki işgali sona erdirme çabasında bulunma yönünde cesaretlendirmeye çalışmıştı.
Macron’un Çin ziyareti, Pekin’in izlediği siyasete şüpheyle yaklaşan Batılı müttefiklerin bazılarınca hoş karşılanmamıştı.
dpa, AFP/EC, JD
DW Türkçe’ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?