Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı (UEİVT), Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) çalışmaları sırasında kişilerden alınan eğitim bilgileri ile idari kayıtlardan elde edilen bilgilerin birleştirilmesiyle 2008 yılında oluşturulmuştur. UEİVT kullanılarak ADNKS’de yer alan 6 yaş ve üzerindeki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının eğitim durumları yerleşim yeri, cinsiyet ve yaşa göre hesaplanmıştır.
Bununla birlikte, uluslararası büyük bir öneme sahip olan ‘ortalama eğitim süresi’ göstergesi, 2011-2022 yılları için resmi istatistik olarak ilk kez bu haber bülteni ile sunulmaktadır. Ortalama eğitim süresi, 25 yaş ve üzeri nüfusun hâlihazırda almış olduğu eğitim süresinin ortalamasını göstermektedir. Ortalama eğitim süresi, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanan İnsani Gelişme Endeksi (HDI), Cinsiyet Gelişme Endeksi ve Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi gibi çalışmalarda kullanılmaktadır.
Yükseköğretim mezunlarının oranı 25 yaş ve üstü nüfusta %23,9 oldu
25 yaş ve üzerindeki ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora mezunlarının 25 yaş ve üzeri toplam nüfus içindeki oranı 2008 yılında %9,8 iken, 2022 yılında bu oran %23,9 oldu. Söz konusu yaş grubu içindeki ilkokul ve üzeri eğitim seviyelerinden mezun olanların oranı ise 2008 yılında %81,1 iken, 2022 yılında bu oran %92,5 olarak gerçekleşti.
Ortalama eğitim süresi 2022 yılında 9,2 yıl oldu
25 yaş ve üzeri nüfusun aldığı ortalama eğitim süresi 2011 yılında 7,3 yıl iken, 2022 yılında %26 artış göstererek 9,2 yıl oldu. Ortalama eğitim süresi 2022 yılı için kadınlarda 8,5 yıl, erkeklerde 10,0 yıl olarak gerçekleşti.
Kadınların ortalama eğitim süresinin, erkeklerin ortalama eğitim süresine oranını ifade eden “cinsiyet oranı” 2011 yılında 0,78 iken, bu oran her yıl artış göstererek 2022 yılında 0,84 oldu.
Ortalama eğitim süresinin en yüksek olduğu il Ankara oldu
25 yaş ve üzeri nüfusun aldığı ortalama eğitim süresinin 2022 yılında en yüksek olduğu il 10,6 yıl ile Ankara olurken, bu ili sırasıyla İstanbul, Eskişehir, Kocaeli ve İzmir takip etti. Ortalama eğitim süresinin en düşük olduğu il ise 7,2 yıl ile Ağrı olurken, bu ili sırasıyla Şanlıurfa, Van, Muş ve Kastamonu izledi.
Ortalama eğitim süresinin en çok arttığı il %65,1 ile Şırnak oldu
25 yaş ve üzeri nüfusun aldığı ortalama eğitim süresinin 2011-2022 yılları arasında en yüksek artış gösterdiği ilk beş il %65,1 ile Şırnak, %53,9 ile Hakkâri, %51,9 ile Bingöl, %48,1 ile Muş ve %46,5 ile Van oldu. En düşük artış gösteren ilk beş il ise %18,2 ile Ankara, %20,5 ile Tekirdağ, %20,8 ile Eskişehir, %21,5 ile İstanbul ve %21,6 ile Yalova olarak hesaplandı.
Okuma yazma bilen oranı %97,6 oldu
2008 yılında 6 yaş ve üzeri nüfusta okuma yazma bilenlerin oranı %91,8 iken, 2022 yılında bu oran %97,6 olarak hesaplandı. 2008-2022 yılları arasında kadınlarda okuma yazma bilen oranı %86,9’dan %95,9’a, erkeklerde ise bu oran %96,7’den %99,3’e yükseldi.
Okuma yazma bilen oranının en yüksek olduğu il, %99,0 ile Antalya oldu
Okuma yazma bilen oranının 2022 yılında en yüksek olduğu il %99,0 ile Antalya olurken bu ili sırasıyla Çanakkale, İzmir, Muğla ve Denizli takip etti. Bu oranın en düşük olduğu il ise %93,6 ile Mardin olurken bu ili sırasıyla Şanlıurfa, Siirt, Ağrı ve Iğdır izledi.
Okuma yazma bilen oranının en fazla arttığı il Şırnak oldu
Okuma yazma bilen oranının 2008-2022 yılları arasında en yüksek puan artışı gösterdiği ilk beş il sırasıyla Şırnak, Hakkâri, Van, Siirt ve Muş oldu. En düşük artış gösteren ilk beş il ise sırasıyla Eskişehir, Ankara, Yalova, İstanbul ve Bilecik olarak gerçekleşti.
Kadınlarda okuma yazma bilen oranının en yüksek olduğu iller Antalya ve Çanakkale oldu
Kadınlarda okuma yazma bilen oranının en yüksek olduğu iller %98,4 ile Antalya ve Çanakkale olurken bu illeri sırasıyla İzmir, Denizli ve Muğla takip etti. Bu oranın en düşük olduğu il ise %89,0 ile Mardin olurken bu ili sırasıyla Şanlıurfa, Ağrı, Siirt ve Iğdır izledi. Erkeklerde ise okuma yazma bilen oranı Türkiye genelinde iller arasında belirgin bir fark göstermedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı