İsveç’in başkenti Stockholm’deki bir caminin önünde Müslümanların kutsal kitabı Kur’an’ı yakan Iraklı sığınmacı Salvan Momika, önümüzdeki günlerde yeniden benzer bir eylem düzenlemeyi planladığını açıkladı. Expressen gazetesine konuşan Momika, düzenlediği eylemin tepkilere yol açacağını bildiğini, buna rağmen önümüzdeki on gün zarfında yeniden Kur’an ve Irak bayrağı yakmayı planladığını, bu sefer de eylemi Stockholm’deki Irak Büyükelçiliği binası önünde yapacağını belirtti.
Momika, Kurban Bayramı’nın ilk gününde Stockholm’deki bir cami önünde, resmi makamların yapılmasına müsaade ettiği bir eylem çerçevesinde, yüz kadar izleyicinin gözleri önünde Müslümanların kutsal kitabı olan Kur’an’ı çiğnemiş, İsveç bayrağı sallamış, daha sonra elindeki Kur’an’ın sayfaları arasına domuz pastırması dilimleri koymuş, akabinde de elindeki Kur’an’dan birkaç sayfayı tutuşturarak yakmıştı. Momika, eylemi öncesinde İsveç makamlarından, yaptığı protestonun düşünce özgürlüğü kapsamına girdiği talebiyle müsaade almayı başarmıştı.
Hem İsveç hem de uluslararası toplumda büyük tepkiye neden olan eylem sonrasında İsveç polisi de “etnik bir gruba yönelik kışkırtma” suçuyla soruşturma başlatıldığını açıkladı. 37 yaşındaki eylemci ise yaptığının nefret suçu veya bir gruba yönelik kışkırtma olmadığını savunuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan sert tepki
Kur’an yakma eylemine uluslararası düzeyde tepkiler de sürüyor. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisinin Perşembe günü düzenlenen bayramlaşma programında yaptığı konuşmada İsveç’teki Kur’an yakma eylemine tepki gösterdi. Erdoğan, “İslam ve insanlık düşmanlarının, polis korumasında gerçekleştirdikleri provokatif eylemlerle Kurban Bayramı’na gölge düşürmeye çalıştıklarını” söyledi ve şöyle devam etti:
“Bayramın ilk günü mukaddes kitabımız Kur’an-ı Kerim’e yönelik İsveç’te yapılan alçak saldırı bunlardan biridir. Bu cürmü işleyenler kadar ‘fikir özgürlüğü’ kılıfı altında buna izin verenler, bu alçaklığa göz yumanlar da emellerine ulaşamayacaktır. Türkiye olarak, tahrik siyasetine de tehdit siyasetine de kesinlikle boyun eğmeyeceğimizin bilinmesini istiyorum. Terör örgütleriyle ve İslam düşmanlarıyla kararlı mücadele edilinceye kadar tepkimizi en güçlü şekilde ortaya koyacağız. Müslümanların kutsallarına hakaret etmenin düşünce hürriyeti olmadığını, Batılı kibir abidelerine eninde sonunda öğreteceğiz.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisinin dünkü bayramlaşma programında İsveç’teki eylemi sert biçimde kınadı. Fotoğraf: Aytac Unal/AA/picture alliance
Kur’an yakma eylem sonrasında ilk kınama Ankara’dan gelmiş, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan eylemi kınamıştı.
Eyleme tepki gösteren Irak ve İran da Perşembe günü İsveç’in ülkelerindeki maslahatgüzarını Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı. İran devlet basının bildirdiğine göre, İsveç maslahatgüzarı çağrılarak, “düşünce özgürlüğü prensibinin nefret ve şiddet yaratmak amacıyla kötüye kullanıldığı” yönünde nota iletildi.
Fas da İsveç’teki Büyükelçisini istişarelerde bulunmak üzere geri çağırdığını duyurdu ve Fas’taki İsveç maslahatgüzarını da Dışişleri Bakanlığı’na çağırdığını açıkladı.
Irak’ta Sadr hareketinin lideri Mukteda es-Sadr’ın çağrısı üzerine Perşembe günü başkent Bağdat’ta İsveç Büyükelçiliği’nin önünde toplanan göstericiler, İsveç’i protesto etti. Bazı göstericilerin büyükelçilik binasına girdiği belirtildi.
Kur’an yakma eyleminin NATO’ya üyelik sürecine etkisi
Ukrayna savaşının başlamasından kısa süre sonra Finlandiya ile birlikte İsveç NATO’ya üye olmak için resmi başvuruda bulunmuştu. Başvurusuna hala Macaristan ve Türkiye onay vermedi. Macaristan’da Perşembe günü medyaya yansıyan haberlerde oylamanın meclisin yaz tatili öncesinde hükümetin gündemine almadığı belirtildi. Türkiye de İsveç’ten talep edilen şartların tamamı yerine getirilmediği için NATO’ya üyeliğine onay vermeye yanaşmıyor.
İsveç’te bu sene başında da benzer eylemler düzenlenmiş, başta Türkiye olmak üzere çok sayıda ülke bu eylemleri ve İsveç makamlarının bunlara müsaade etmesine tepki göstermiş ve kınamıştı.
Sene başında yapılan Kur’an yakma, Cumhurbaşkanı Erdoğan maketi ve benzeri gösteriler sonrasında Ankara ile Stockholm arasında ipler daha da gerilmişti. Bu hafta düzenlenen yeni Kur’an yakma eylemi sonrasında Ankara’dan yapılan açıklamalar, İsveç’in 11-12 Temmuz’da Litvanya’da düzenlenecek NATO zirvesinde üyeliğine onay çıkma ihtimalinin daha da düştüğüne dair sinyaller olarak yorumlanıyor.
Türkiye, Kur’an yakma eylemleri öncesinde de İsveç’i PKK ve Gülen yapılanması gibi örgütlerle yeterince mücadele etmemekle ve orada bulunan “terör” zanlılarını iade etmemekle suçluyor.
AFP, Reuters, DW / ETO, JD
DW Türkçe’ye VPN ile sansürsüz nasıl erişebilirim?