Türkiye’de muhalefet kanallarına kestiği yüksek cezalarla sık sık gündeme gelen Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nda (RTÜK) sonbaharla birlikte yeni üyelerin göreve başlamasıyla dengelerin değişip değişmeyeceği konuşuluyor.
RTÜK biri başkan biri de başkanvekili olmak üzere toplam dokuz üyeden oluşuyor. Bu üyeler TBMM Genel Kurulu’nda partilerin kontenjanlarından aday olarak gösterdikleri isimler arasında yapılan seçimle belirleniyor.
Bu kontenjanlar ise siyasi partilerin TBMM’deki sandalye sayılarına göre belirleniyor. Bunun için D’hondt sistemine benzer bir düzenleme esas alınırken, partilerin kontenjanları değişebilen sandalye sayılarına göre bazen bir partiden diğer partiye geçebiliyor.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’ndaki üç üyenin görev sürelerinin sonbahar aylarında ardı ardına dolacağı öğrenildi. Edinilen bilgiye göre bu kapsamda AKP kontenjanından seçilen ve halen üçüncü dönem başkanlığını sürdüren Ebubekir Şahin görev süresi dolacak isimlerden.
Üst Kurul üyelerinin görev süresi altı yıl. Üyelerin üçte biri ise iki yılda bir yenileniyor. Ekim 2017’de Üst Kurul’a seçilen Şahin üç dönemdir RTÜK Başkanlığını sürdürüyor. Şahin en son ocak ayında yeniden başkan seçilmişti.
Görev süresi dolacak bir diğer isim ise geçen sene istifa eden Taha Yücel’in yerine seçilen Mete Hacıarifoğlu. Haciarifoğlu, Kasım 2022’de seçilmesine rağmen yerini doldurduğu Yücel 2017’de seçildiği için ancak bir yıl görevde kalabilecek.
İlhan TaşcıFotoğraf: Privat
CHP kontenjanından yine Ekim 2017’de seçilmiş olan İlhan Taşcı’nın görev süresi de sonbaharda sona eriyor. Taşcı kamuoyunda seçimlerden önce TRT’nin muhalefete ayırdığı zamanların azlığına dikkat çekmesi ve çeşitli alanlarda yaptığı raporlamalarla biliniyor.
Seçimler Ekim’de olabilir
14 Mayıs seçimleriyle yeniden şekillenen TBMM en son ek bütçeyi geçirmesinin ardından yaz tatiline girerken, 1 Ekim’de yeni yasama dönemi başlayacak. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun üç üyesi için seçimin ise Meclis’in açılmasının ardından Ekim ayı içinde birleştirilerek yapılması bekleniyor.
Üç üyenin yeni sandalye dağılımı ile birlikte hangi partinin kontenjanından olabileceğine ilişkin hesaplamalar ise üçüncü üye için çok net değil. Bu üyelerden birinin AKP birinin CHP’li olmasına kesin gözüyle bakılırken, üçüncü üyenin AKP ya da İYİ Parti kontenjanlarının hangisinden olabileceğine ilişkin şu an bir kesinlik bulunmuyor. Bu kontenjanların bazen binde bir farklarla belirlenebildiğine dikkat çekilerek, o sıradaki sandalye aritmetiğinin önemli etken olduğu hatırlatılıyor.
Bu çerçevede İYİ Parti’nin 2022 yılında elde edemediği RTÜK üyeliğini bu kez Ekim ayında alıp alamayacağı merak konusu.
AKP kontenjanından 2017’de RTÜK üyesi seçilen Taha Yücel Temmuz 2022’de istifa etmiş ancak bu istifa o sırada kontenjan İYİ Parti’ye geçmesin diye TBMM Başkanlığı’na Ekim ayına kadar bildirilmemişti. AKP o dönemde Mehmet Ali Çelebi’yi transfer ederek, parlamento aritmetiğini değiştirmiş ve böylelikle kontenjan İYİ Parti’ye geçmeyerek yine AKP’de kalmıştı.
Seçimlerde partiler isterse eski üyelerini yeniden aday gösterebiliyor. Kulislerde RTÜK Başkanlığını sürdüren Şahin ile belirsizliğin sürdüğü, CHP’li Taşçı’nın ise deneyimi nedeniyle yeniden aday gösterilebileceği konuşuluyor.
RTÜK’te halen; Ebubekir Şahin, Orhan Karadaş, Mehmet Daniş, Nurullah Öztürk ile Mete Hacıarifoğlu AKP kontenjanından, İlhan Taşçı ile Tuncay Keser CHP kontenjanından, Deniz Güçer MHP kontenjanından ve Ali Ürküt de HDP kontenjanından seçilmiş bulunuyor. Ancak Ali Ürküt tutuklu yargılandığı dava nedeniyle cezaevinde.
AKP, TBMM’deki çoğunluğu itibariyle 5 üyesiyle Üst Kurul’da yönetimi elinde tutuyor.
RTÜK en son TELE 1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ’ın tutuklanmasına gerekçe olarak gösterilen sözleri nedeniyle kanala 6 Haziran’da yedi gün yayın, beş kez de program durdurma ile iki kez önceki ay reklam gelirlerinin yüzde 5’i oranında idari para cezası vermişti. Ancak Ankara 4. İdare Mahkemesi, RTÜK’ün TELE 1 televizyon kanalına yönelik yayın durdurma cezası hakkında oybirliğiyle yürütmeyi durdurma kararı verdi.