Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Avrupa ülkelerini Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) nezdindeki bazı davaları “siyasallaştırmakla” eleştirerek yetkililerle yaptığı görüşmelerde “Siz bu davaları siyasallaştırırsanız, hukukun dışına çıkarsanız, buradan aldığınız yanıt da buradan olur. Bunu niye yadırgıyorsunuz?’” mesajını ilettiğini belirtti.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Dışişleri Bakanlığı’nın 2024 bütçesini sunan Fidan, milletvekillerinin eleştiri ve sorularına bütçe kabul edilmeden önce yanıt verdi.
Milletvekillerinin AİHM’ne giden davalar ve Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ndeki konumu ile ilgili soruları ve eleştirileri üzerine Fidan, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Marija Pejcinovic Buric’in geçtiğimiz günlerde Ankara’da olduğunu hatırlattı.
Fidan, Avrupa Konseyi yetkililerine yapılan açıklamaları şöyle aktardı:
“İlettiğimiz mesaj şu; Türkiye üye ülkeler arasında AİHM kararlarına uygulamada yüzdesi en fazla ülkelerin başında geliyor, yüzde 89 uygulama oranımız var. Belli simgesel davalar var, orada da mesajımız şu oldu: Biz dedik ki ‘bu davalar daha mahkemeye gelmeden önce Avrupa başkentlerinde siyasallaştırılmış, hukuki ve teknik bir dava olmaktan çıkıp Türkiye’deki iç siyasete taraf olma yönüne gitmiş bir dava. Yani siz bu davaları siyasallaştırırsanız, hukukun dışına çıkarsanız, buradan aldığınız yanıt da buradan olur. Bunu niye yadırgıyorsunuz?’”
Fidan, “AİHM’ye gitmeden önce bir mesele Berlin sokaklarında gösteriyle başlıyorsa bazı parlamentolardaki milletvekilleri organize edilip o dava sahiplenilip Türkiye’ye siyasi baskı olarak getiriliyorsa bu problem oluyor” diyerek kendilerine ilkelerle gelinmesi gerektiğini söyledi. Fidan sözlerini şöyle sürdürdü:
“Aynı davadan yargılanmış ve hakkında ihlal kararı verilmiş, Türkiye’nin de bunu uyguladığı birçok konu var. Adamın siyasallaştırdığı davaya verilecek cevap da siyasal olur. Bunu söylediğimiz zaman anladılar. Bize prensiple gelin, siyasallaştırmayın. Siz siyasallaştırdığınız zaman Türkiye’deki iç siyasi rekabetin bir parçası oluyorsunuz.”
Fidan, “siyasallaştırılan” birkaç mesele bulunduğunu, bunların dışındaki davalarda sorun olmadığını belirterek “Hatta bizim için daha problemli tipler var. Adam FETÖ mahrem imamı, süresi dolmuş, çıkıyor, yani hukuk ne emrediyorsa onu yapıyoruz. Ama siyasallaştırılan konularda ister istemez siyasal bir tavır oluşuyor” diye konuştu.
Avrupa Birliği ile ilişkiler
Türkiye’nin AB üyelik talebinde bir politika değişikliği olmadığını söyleyen Fidan, “Ancak Türkiye’nin üye yapılıp yapılmayacağı meselesi teknik kriterlere bağlı bir konu değil. Bu çekirdek ülkelerin stratejik olarak karar verecekleri bir konu” diye konuştu.
Fidan, Fransa’nın eski Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy seçilene kadar Türkiye-AB ilişkilerinin olumlu bir seyirde ilerlediğini ancak ardından AB’nin kimlik politikasını tercih ettiğini söyleyerek AB’nin Türkiye ölçeğinde Müslüman bir ülke ile birlik kurmayı, medeniyetler üste bir yapı olmayı isteyip istemediğine karar vermesi gerektiğini belirtti.
Türkiye vatandaşlarının yaşadığı vize sorunlarının çözümü için çalıştıklarını söyleyen Fidan, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve vize gibi bazı pratik konular ile temel dış politika alanlarının birbirini etkileyebildiğini kaydetti.
Fidan, AB’nin ABD ile beraber gerek bölgede gerekse başka yerlerde izlediği jeostratejik politikaların zaman zaman “Türkiye ile kafa kafaya gelmesine” sebep olabildiğini belirterek şöyle konuştu:
“Burada AB’nin belli konuları araç olarak kullandığını görüyorsunuz. AB ile ilişkilerin ilerletilmesi için siz kendi hareket alanınızda ve tehdit algılamanızda hiçbir şeye dokunmayacaksanız, onları rahatsız edecek bir şey yapmayacaksanız, onlar size memnun oldukça size ağır ağır bir şey verecekler. Bunu Balkanlardaki bazı ülkelere yapabilirler ama Türkiye böyle bir ülke değil.”
Muhalefet milletvekillerinin soruları genellikle temel dış politika konuları, Dışişleri Bakanlığı’na yapılan siyasi atamalar, vize sorunları gibi alanlarda yoğunlaşırken sadece dış politikaya değil aynı zamanda Fidan’ın MİT Müsteşarlığı döneminde gerçekleşen 15 Temmuz darbe girişimine yönelik bazı sorular da yöneltildi. Fidan, bu sorulara yanıt vermedi.