ABD’de enflasyon endişeleri artıyor

ABD’de enflasyonun 31 yılın en yüksek düzeyine çıkması kaygıları artırırken analistler, yüksek enflasyonun beklenenden daha uzun müddet tesirli olabileceğini ve ABD Merkez Bankasını (Fed) faiz oranlarını artırmaya daha erken yönlendirebileceğini belirtiyor.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınından kaynaklanan tedarik zincirindeki külfetler, dünya genelinde fiyat artışlarını körüklemeye devam ediyor.

Salgınının neden olduğu şokun akabinde toparlanmaya devam eden ABD iktisadında de yüksek enflasyon en kıymetli mevzu başlıklarından biri olmayı sürdürüyor.

Ülkede güçten besine son periyotta hızlanan fiyat artışları, Amerikalı tüketicilerin ömür maliyetinin kayda paha oranda artırdı.

ABD Çalışma Bakanlığının son bilgileri, ülkede enflasyonun 31 yılın en yüksek düzeyine çıktığını gösterdi. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ekimde aylık bazda yüzde 0,9 ve yıllık bazda yüzde 6,2 artarak beklentileri aştı.

Yıllık enflasyon bu periyotta Kasım 1990’dan bu yana kaydedilen en büyük yükselişi gösterdi.

GÜÇ VE BESİN FİYATLARINDAKİ ARTIŞLAR ENFLASYONU ÜST ÇEKMEYİ SÜRDÜRÜYOR

ABD’de güç ve besin fiyatlarındaki yükseliş, enflasyonun itici güçleri olmaya devam etti.

Bu periyotta en yüksek artışı gösteren güç endeksi, aylık yüzde 4,8 artarken, yıllık yüzde 30’luk yükseliş kaydetti. Güç fiyatlarındaki yükseliş Eylül 2005’ten bu yana en büyük yıllık artış oldu. Gücün alt kalemlerine bakıldığında ise akaryakıt fiyatlarının aylık yüzde 6,1 ve yıllık yüzde 49,6 arttığı dikkati çekti.

Besin enflasyonu ise ekimde aylık yüzde 0,9 ve yıllık yüzde 5,3 olarak kaydedildi. Enflasyon hesaplamasında yer alan marketlerdeki 6 ana besin kümesinin tümünde yükseliş sürerken, en çok artış yüzde 11,9 ile “et, kümes hayvanları, balık ve yumurta” kümesinde gerçekleşti. ABD’de market alışverişinin maliyetini en çok artıran “et, kümes hayvanları, balık ve yumurta” kümesinin altında ise sığır ve dana eti fiyatlarındaki yıllık yüzde 20’yi aşan artış öne çıktı.

Amerikalıların barınma maliyeti de birebir devirde aylık yüzde 0,5 ve yıllık yüzde 3,5’lik artış gösterdi.

Kelam konusu devirde fiyat artışlarıyla dikkati çeken bir öbür kalemse ikinci el araçlar oldu. Ülkede ikinci el araç fiyatları aylık yüzde 2,5 artarken, yıllık yüzde 26,4 yükseldi.

ENFLASYON BEKLENTİLERİ YÜKSELİŞTE

Analistler, son bilgilerin, global tedarik zincirindeki problemlerin yaşandığı bir ortamda, fiyat baskılarının iktisatta beklenenden daha uzun müddet tesirli olabileceğine ait tasaları artırdığını belirtti.

Son olarak New York Fed’in bilgileri, Amerikalı tüketicilerin 12 ayı kapsayan kısa vadeli medyan enflasyon beklentilerinin ekimde 0,4 puan artışla yüzde 5,7’ye yükselerek yeni tepeye ulaştığını ortaya koydu. Piyasaların ekim ayında 2022 enflasyonu için medyan beklentisi de yüzde 3,3’e çıktı.

Yüksek enflasyonun fiyat artışlarını aşındırdığını belirten analistler, Amerikalıların iktisat konusunda daha kaygılı hale geldiğine dikkati çekti.

ABD Lideri Joe Biden ise enflasyon verisinin akabinde yaptığı açıklamada enflasyon eğilimini aksine çevirmenin kendisi için en kıymetli öncelik olduğunu vurguladı. Fiyat artışlarında en büyük hissenin güç fiyatlarında olduğuna işaret eden Biden, Ulusal İktisat Kurulu’nu bu maliyetlerin daha da düşürülmesi üzerinde çalışmak için yönlendirdiğini, Federal Ticaret Komitesi’nden ise güç bölümündeki rastgele bir piyasa manipülasyonuna yahut fahiş fiyat uygulamasına karşı harekete geçmesini istediğini bildirdi.

BİLGİLER ENFLASYONUN “GEÇİCİ” OLDUĞU GÖRÜŞÜNE MEYDAN OKUYOR

Siyaset yapıcılar enflasyonun “geçici” olduğu görüşünü savunmayı sürdürürken, 31 yılın doruğuna çıkan enflasyon verisi bu görüşe meydan okumaya devam etti.

Fed, varlık alımlarının suratında azalmaya gitme kararı alınan Federal Açık Piyasa Komitesinin (FOMC) son toplantısının akabinde yaptığı açıklamada, enflasyonun büyük ölçüde süreksiz olması beklenen faktörleri yansıtacak formda yükseldiğini belirterek, salgın ile iktisadın tekrar normalleşmesiyle ilgili arz ve talep dengesizliklerinin kimi kesimlerde değerli fiyat artışlarına katkıda bulunduğu kaydetmişti.

Son datalar, yüksek enflasyonun Fed’in faiz artırım planını nasıl etkileyeceğine dair soru işaretlerini de artırdı.

Fed Lideri Jerome Powell son olarak faiz oranlarının artırılmasında sabırlı olabileceklerini fakat enflasyondaki gelişmelere bir karşılık verilmesi gerekirse tereddüt etmeyeceklerini tabir etmişti.

Analistler, ülkede enflasyonun yüksek seyretmeye devam etmesi halinde Fed’in mali genişlemesinde kıymetli bir oranda daralmaya ve faiz oranlarını artırmaya muhtaçlık duyabileceğine dikkati çekti.

“YAKIN VADELİ MOMENTUM YÜZDE 7’NİN MUHTEMEL OLDUĞUNU GÖSTERİYOR”

ING Memleketler arası Başekonomisti James Knightley, ABD’de enflasyonun tekrar beklentilerin açık bir farkla üzerinde gerçekleştiğini belirtti.

Manşet ve çekirdek oranların 30 yılın en yüksek düzeylerinde olduğuna dikkati çeken Knightley, yakın vadeli momentumun yüzde 7’nin mümkün olduğunu gösterdiğini söz etti.

Knightley, “Sıralı fiyat baskıları azalmaya dair çok az işaret gösteriyor ve enflasyon beklentileri de tırmanıyor, bu da mali genişlemenin azalmasının hızlanacağı ve faiz artışlarının daha erken geleceği sonucuna varmamıza neden oluyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Enflasyonun Fed’in yüzde 2 amacının üzerinde seyrettiğini belirten Knightley, “Enflasyon daha da artacak ve bu noktada konut, güç, ikinci el araba fiyatlarındaki gelişmeler göz önüne alındığında önümüzdeki birkaç ay için yıllık yüzde 7’lik bir okuma mümkünlüğünü göz gerisi edemeyiz.” sözünü kullandı.
Knightley, Fed’in tedarik zinciri kahırlarının gelecek yılın ikinci ve üçüncü çeyreklerinde gevşemesini beklediğini anımsatarak, lakin görünümün belgisiz olduğunu, bunun bir “kanıdansa” bir “umut” olduğundan şüphelendiklerini aktardı.