İsveç ve Finlandiya’dan Türkiye’ye “NATO üyeliği” mesajı

İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelikleri konusunda son dönemece girildiği algısının oluştuğu bir dönemde diplomasi trafiğiyeniden hızlandı.

NATO üyeliği konusu, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’un bugün Finlandiya’ya gerçekleştirdiği ziyaretin de gündemindeydi. Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto ile görüşmesinin ardından “İsveç ve Finlandiya’nın Avrupa’nın güvenlik ve istikrarına birlikte katkı sağladığını” vurgulayan Kristersson, “NATO üyesi olarak İttifak’ı güçlendireceğiz” paylaşımı yaptı.

İsveç Başbakanı, Fin mevkidaşı Sanna Marin ile görüşmesi sonrasında düzenlenen basın toplantısında da Türkiye’ye ılımlı mesajlar verdi. Kristersson, Haziran ayında Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında imzalanan mutabakata dayalı yükümlülüklerin hayata geçirilmesi konusunda verdikleri taahhütlere tamamen bağlı olduklarını vurguladı.

Türkiye’nin İsveç’ten yükümlülüklerin yerine getirileceği konusunda teyit istemesinin tamamen meşru olduğunu söyleyen Kristersson, “Biz kendi üzerimize düşeni yapmak zorundayız ve yapıyoruz. İsveç’in yapması gerekenleri yerine getirmek üzere büyük gayretle çalışıyoruz ve şimdiye kadar yapılanları ayrıntılarıyla raporlayacağız” diye konuştu.

“NATO yolculuğunda birlikteyiz” vurgusu

İsveç ve Finlandiya başbakanları, NATO’ya eş zamanlı olarak katılmakta kararlı olduklarını da vurguladı. Kristersson, iki ülkenin NATO yolculuğunda birlikte olduğuna vurgu yaparak farklı bir yaklaşımın kendileri için söz konusu olmayacağını söyledi.

Finlandiya Başbakanı Sanna Marin de benzer mesajlar verdi, “Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya el ele katılması bizim için çok önemli” dedi.

Kulislerde Türkiye’nin Finlandiya’dan ziyade İsveç ile ilgili çekinceleri olduğu ve üyelik başvuruların ayrılmasının bir seçenek olabileceği konuşuluyordu. Ancak NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg aylar öncesinde yaptığı açıklamada iki ülkenin ortak başvuru yaptığını ve başvuruların ayrılamayacağını belirterek bu tür bir seçeneğin söz konusu olmadığı mesajı vermişti.

NATO Genel Sekreteri Türkiye yolcusu

İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelikleriyle ilgili diplomasi trafiği hızlanırken NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in 4 Kasım tarihinde Türkiye’yi ziyaret edeceği bildirildi. İsmi verilmeyen bir Türk yetkili, AFP haber ajansına yaptığı açıklamada Stoltenberg’in 4 Kasım’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geleceğini belirtti.

Stoltenberg Çarşamba günü yaptığı açıklamada İsveç ve Finlandiya’nın Türkiye ile “her düzlemde” yakın temas halinde olmasını memnuniyetle karşıladığını vurgulamış, kendisinin de kısa süre içinde İstanbul’da Erdoğan ile görüşmeyi planladığını söylemişti.

Haziran ayındaki Madrid zirvesinde NATO arabuluculuğunda Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında mutabakat imzalanmıştı.Fotoğraf: Bernat Armangue/AP/picture alliance

Erdoğan’a randevu talebinde bulunan İsveç’in yeni Başbakanı Kristersson’un da Türkiye’ye giderek Cumhurbaşkanı ile görüşmesi bekleniyor. AFP’ye konuşan Türk yetkili, Kristersson’un ziyareti için 8 Kasım tarihinin gündemde olduğunu belirtti. Kristersson’un ofisi ise AFP’nin konuyla ilgili sorusuna “Tarihi teyit edemiyoruz. Bu konuda çalışmalarımız sürüyor” yanıtını verdi.

Erdoğan bu hafta Kristersson ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiş, görüşmenin ardından Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada, “Erdoğan’ın Kristersson’u Ankara’da misafir etmekten memnuniyet duyacağını ve İsveç hükümetiyle ikili ilişkileri her alanda ileriye taşımaya hazır olduklarını” söylediği bildirilmişti.

Türkiye’nin talepleri, İsveç’in attığı adımlar

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından uzun yıllardır uyguladıkları askeri tarafsızlık ilkesini terk eden İsveç ve Finlandiya, NATO’ya üyelik başvurusunda bulunmuştu. Türkiye, Haziran ayında Madrid’de düzenlenen NATO zirvesi çerçevesinde imzalanan mutabakatla başvuru önündeki vetosunu geri çekmişti. Ancak iki ülkenin üyelikleri için gerekli meclis onayı TBMM’den hala çıkmadı. Türkiye’nin mutabakattaki koşulları arasında “terör örgütlerine desteğin sonlandırılması, Türkiye’ye yönelik silah ihracat kısıtlamalarının kaldırılması ve iade taleplerinin karşılanması” öne çıkıyor.

Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine düzenlediği askeri operasyonlar nedeniyle İsveç’in 2019’da yürürlüğe koyduğu silah ihracat kısıtlamaları 30 Eylül’de kaldırılmıştı. İsveç, Ağustos ayında da dolandırıcılık suçundan hakkında Türkiye’de hapis cezası bulunan bir kişi için iade izni vermiş, ancak Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, “Türkiye’ye adi suçluları iade ederek sözlerini yerine getirdiklerine inandıracaklarını düşünüyorlarsa yanılıyorlar… İade kararı verdiği kişi terör suçlarıyla ilgili değil” açıklaması yapmıştı.

AFP,rtr/BK,HT