EYT’ye ilişkin kanun teklifi Pazartesi TBMM’ye sunulacak

AKP, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) konusundaki düzenlemeyle ilgili kanun teklifini hafta başında TBMM Başkanlığına sunacak.

AKP Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, TBMM’de basın mensuplarının EYT’ye ilişkin yasa teklifine yönelik sorusuna, “İnşallah Pazartesi günü EYT ile ilgili teklifimizi Meclis Başkanlığımıza sunacağız” yanıtını verdi.

Akbaşoğlu, “Bu konuda Pazartesi günü saat 11’de bir basın açıklamasıyla da EYT düzenlemesinin neleri ihtiva ettiğini, nasıl bir kapsam içerisinde olduğunu kamuoyuna duyuracağız” diye ekledi.

Akbaşoğlu, geçen hafta yaptığı açıklamada, EYT’yi Şubat ayı içinde yasalaştıracaklarını, Mart ayı içinde de maaşların yatırılacağını söylemişti.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ise son kabine toplantısının ardından gazetecilere açıklamada bulunurken “EYT’nin maliyeti nedir?” sorusu üzerine bu yıl için 120-150 milyar lira arasında bir tahminin olduğunu söylemişti. Bilgin “Ben 150 milyar diyorum ama maksimum olabilecek şeyi diyorum. 120-150 milyar arasında değişebilir. Çünkü kaç kişi müracaat edecek bilmiyorsunuz” demişti.

Yaş sınırı olmayacak

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, emeklilik hakkını yaş haddi nedeniyle elde edemeyen yüz binlerce kişinin uzun süredir beklediği düzenlemenin yapılacağını Aralık ayı sonunda kamuoyuna açıklamıştı. Erdoğan, sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 ve öncesi olan çalışanları kapsayacak olan düzenlemeyle ilgili açıklamasında, “Ülkemizde emekli olabilmek için üç şartı; prim ödeme gün sayısını, sigortalılık süresini ve yaşı tamamlamak gerekiyor. Yaptığımız düzenleme, şartlardan ilk ikisini tamamlamış olup da sadece yaş sebebiyle emeklilik bekleyenleri kapsıyor” demişti.

“Yaş şartı olmadan emekliliğe imkân sağlayan düzenlemeyi, eski sistemdeki SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın mevcut yapıdaki herkes için geçerli kılıyoruz” diyen Erdoğan, böylece yaklaşık 2 milyon 250 bin kişinin daha emekli olma hakkına kavuşacağını ifade etmişti.

Emeklilikte yaş şartı en son ne zaman kaldırılmıştı?

1991 yılında emekli olabilmek için üç koşul vardı. Kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi, 5 bin 525 gün prim ödeme ve minimum 55 yaş; erkekler için ise 25 yıl sigortalılık süresi, 5 bin 600 gün prim ödeme ve minimum 60 yaş. Ancak o yıl yapılan seçimlerde dönemin Doğru Yol Partisi (DYP) Genel Başkanı Süleyman Demirel, emeklilikte yaş şartının kaldırılacağını vadetti. Bunu da başbakan olarak 1992 yılında gerçekleştirdi.

EYT ile ilgili 8 Eylül 1999’da ne oldu?

Demirel’in attığı bu adım, sigortalılık süresi düşünüldüğünde kadınların 38 yaşında, erkeklerin ise 43 yaşında emekli olabilmesine olanak sağladı. Yıllar içinde çeşitli iktidarlar göreve geldi ve düzenleme tartışma konusu oldu. Sosyal güvenlik sisteminin bu nedenle büyük zarar gördüğü ifade edildi. Nihayetinde 8 Eylül 1999’da, Bülent Ecevit’in başbakanlığındaki üçlü koalisyon yeni bir yasayla emeklilik koşullarını güncelledi. Sigortalılık ve prim günü süresinin yanı sıra, kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş sınırı getirildi.

EYT’liler nasıl ortaya çıktı?

1999’daki bu düzenlemenin ardından 1992 ile 1999 yılları arasında işe girenler tartışma konusu oldu. İş yaşamına 1992’deki yasa varken başlayanlar 20 ya da 25 yıl sonra emekli olacaklarını düşünürken 1999’daki yeni yasayla mağdur olduklarını ifade ettiler. Kanunların geri işletilemeyeceğinden hareketle bir araya gelip örgütlendiler. 2015 yılında Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’ni kurdular.

Muhalefet ve iktidar ne dedi?

EYT’liler kamuoyunda görünür oldukça siyasi partilerin de ilgisi buraya yöneldi. 2018 yılında CHP ve İYİ Parti konunun çözülebilmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisine kanun teklifi verdi ancak iktidar bunları reddetti. Muhalefet bunu gündemde tutmaya devam edince 2019 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan, EYT’nin ülke ekonomisini çökertmeye dönük bir adım olduğunu, seçim kaybedecek bile olsalar bu işin içine girmeyeceklerini söyledi.

EYT’nin bütçeye yükü ne?

Erdoğan, düzenlemeyi duyurduğu konuşmasında, “Sistemin idamesine zarar vermemek ve ülke ekonomisinin üzerine kaldıramayacağı yükler bindirmemek için uzunca bir süre böyle bir düzenlemeye sıcak bakmadık” sözlerini kullandı ve düzenlemenin devletin fedakarlığıyla gerçekleştiğini söyledi. Reuters’ın ekonomistlerin hesaplamalarıyla ortaya çıkardığı tabloya göre EYT kamuya yıllık 150 milyar lira maaş bütçesi maliyeti getirecek. Bunun dışında tek seferlik kıdem tazminatlarının da 300 milyar lirayı bulması bekleniyor.

DW/CÖ,BB,HT