Yeni adli yılda yargının gündeminde neler var?

2023-2024 Yeni Adli Yılı, 1 Eylül Cuma günü Yargıtay’da düzenlenecek törenle resmen başlayacak. Törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, yüksek yargı başkanları ile bakanların katılması bekleniyor. DW Türkçe, yeni adli yılda ön plana çıkacak olan bazı dava ve soruşturma dosyalarını mercek altına aldı.

İmamoğlu’nun geleceğini Yargıtay belirleyecek

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na Yüksek Seçim Kurulu (YSK) üyelerine “ahmak” dediği gerekçesiyle verilen 2 yıl 6 ay 15 gün hapis cezasının kesinleşip kesinleşmeyeceği yeni adli yılda netleşecek. Yerel mahkemenin verdiği karar, henüz İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nin önünde bekliyor. İstinafın vereceği kararın ardından dosya bu kez Yargıtay 4. Ceza Dairesi’ne gidecek. Temyiz sürecinden çıkacak olası bir onama kararı, İmamoğlu’na siyasi yasak gelmesi anlamı taşıyor. Bu durum da İmamoğlu’nun 2024’te yapılacak yerel seçimlerde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı için yeniden aday olmasını engelliyor. Aynı zamanda İmamoğlu’nun yine olası CHP Genel Başkanlığı adaylığının önü de bu kararla kapanacak.

Bunun yanı sıra, İmamoğlu hakkında süren davalar da var. İçişleri Bakanlığı’nın ihbarı üzerine İmamoğlu hakkında Beylikdüzü Belediye Başkanlığı dönemine ilişkin “ihaleye fesat karıştırma” iddiasıyla dava açılmıştı. Yedi yıla kadar hapis ve siyasi yasak istenen davanın ilk duruşması 15 Haziran’da Büyükçekmece Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülmüştü. Duruşma 30 Kasım’a ertelendi.

Mahkemenin vereceği karar, İmamoğlu’nun siyasi kariyerini etkileyecekFotoğraf: ALP EREN KAYA/CHP

İmamoğlu hakkında Tuzla Belediye Başkanı Şadi Yazıcı’ya hakaret ettiği iddiasıyla “kamu görevlisine alenen hakaret” suçundan 2 yıl 4 aya kadar hapis cezası istemiyle dava açılmıştı.

Diğer yandan İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde “terör iltisaklı” kişilerin işe alındığı iddiasıyla İçişleri Bakanlığı’nın raporu üzerine başlatılan bir soruşturma da bulunuyor. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kapsamında İmamoğlu’nun şüpheli olup olmadığı henüz net değil.

Kılıçdaroğlu hakkındaki soruşturmalar

14 Mayıs seçimlerinde Cumhurbaşkanı adayı olduğu için milletvekili seçilemeyen CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun dokunulmazlığının sona ermesi nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) bekletilen dokunulmazlık dosyaları savcılığa gönderilmişti.

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nda soruşturma bürolarına dağıttığı 18 dosyada Kılıçdaroğlu’na “terör örgütü propagandası yapmak,” “halkı kin ve düşmanlığa tahrik,” “Cumhurbaşkanına hakaret,” “kamu görevlisine hakaret” ve “iftira” gibi suçlamalar yöneltiliyor. Bu dosyaların davaya dönüşüp dönüşmeyeceği ise yeni adli yılda belli olacak.

HDP kapatma davası

Yargıda HDP ile ilgili ise kritik iki dava sürüyor. Bunlardan ilki Anayasa Mahkemesi’nde (AYM) karar aşamasına gelen HDP kapatma davası… Dosya şu anda esas hakkındaki görüşünü hazırlaması için AYM raportörünün önünde duruyor. Hazırlanacak raporun üyelere dağıtılmasının ardından AYM, belirlenecek özel günde toplanarak kapatma talebini esastan karara bağlayacak.

HDP hakkında açılan kapatma davası, AYM’nin önündeki en kritik dosyalardan biriFotoğraf: Tolga Ildun/Zumapress/picture alliance

451 kişi hakkında siyasi yasak istenen iddianamede ayrıca HDP’nin Hazine yardımına el konulması da isteniyor. YSP’den milletvekili seçilen Pervin Buldan, Mithat Sancar, Meral Danış Beştaş ve Sırrı Süreyya Önder’in de aralarında bulunduğu 17 vekil de siyasi yasak istenenler arasında yer alıyor. Kapatma için 15 üyenin en az 10’nun oyuna ihtiyaç var.

Demirtaş’ın durumu ne olacak?

HDP kapatma davasına paralel ilerleyen Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın aralarında bulunduğu 20’si tutuklu 108 HDP’li siyasetçinin yargılandığı Kobani davası da karar aşamasına doğru gidiyor. 14 Nisan 2023’teki duruşmada esas hakkındaki mütalaasını açıklayan Cumhuriyet Savcısı, Demirtaş ve Yüksekdağ’ın aralarında bulunduğu 36 sanık hakkında, “Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozma” iddiasıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası talep etti. Ayrıca Demirtaş’ın aralarında bulunduğu 26 kişi hakkında da, Yasin Börü dâhil altı kişinin öldürülmesine ilişkin altı kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi. Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki davada Demirtaş henüz savunmasını yapmadı.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Büyük Daire’nin Demirtaş hakkında verdiği “hak ihlali” kararı uygulanmamıştı. Buna ilişkin Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvuru dosyasının da önümüzdeki aylarda gündeme alınması bekleniyor.

Gezi davasında cezalar onanacak mı?

Yeni adli yılda gözlerin çevrileceği adreslerden biri de Yargıtay olacak. Gezi davası kapsamında iş insanı Osman Kavala ağırlaştırılmış müebbet, aralarında TİP Hatay Milletvekili Can Atalay’ın bulunduğu yedi sanık ise 18 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. İtiraz üzerine dosya Yargıtay 3. Ceza Dairesi tarafından incelenecek. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Mücella Yapıcı dışındaki tüm sanıkların cezasının onanmasını istemişti. Daire, Can Atalay’ın yasama dokunulmazlığı olduğu gerekçesiyle tahliye talebini reddetmişti. Bu kez dosyayı esastan görüşecek olan Daire’nin vereceği karar, Gezi davasındaki sanıkların cezaevinde kalıp kalmayacağını netleştirecek. Ceza onanırsa Atalay’ın milletvekilliği de düşecek.

TİP milletvekili Can Atalay’ın tahliye edilip edilmeyeceği yeni adli yılda belli olacakFotoğraf: ANKA

Sinan Ateş cinayeti davası açılacak mı?

Eski Ülkü Ocakları Genel Başkanı Sinan Ateş, 30 Aralık 2022 tarihinde Ankara’nın Çukurambar semtinde öldürüldü. Cinayete ilişkin Ülkü Ocakları Genel Başkan Yardımcısı Emre Yüksel, eski Ülkü Ocakları yöneticisi Tolgahan Demirbaş, dönemin MHP İstanbul İl Yöneticisi Ufuk Köktürk, iki özel harekat polisi ile tetikçi Eray Özyağcı’nın aralarında bulunduğu 21 şüpheli tutuklanmıştı. Sinan Ateş cinayetine ilişkin soruşturmayı yürüten Başsavcıvekili Durdu Özer’in Ağustos ayı başında Genel Soruşturma Bürosu’ndan alınarak Bilişim Suçları Soruşturma Bürosu’nun başına atanması ise gözleri bir kez daha dosyaya çevirdi. Dosya, Özer ve diğer iki soruşturma savcısının izinde olması nedeniyle Başsavcı Vekili Ahmet Altun’a devredildi. Yeni adli yılda dosyanın yeniden Özer’e verilip verilmeyeceği netleşecek. Diğer yandan cinayetin ardından Tolgahan Demirbaş’ı evinde saklamakla suçlanan eski MHP Milletvekili Olcay Kılavuz hakkında işlem yapılıp yapılmayacağı ise bilinmiyor. Cinayet soruşturmasına ilişkin iddianamenin önümüzdeki aylarda tamamlanarak mahkemeye gönderilmesi bekleniyor.

Deprem soruşturmaları

Yeni adli yılda gözlerin çevrileceği başka adres ise deprem bölgesi olacak. Kahramanmaraş merkezli 11 ilde gerçekleşen 6 Şubat depremlerinde 50 binin üzerindeki kişi hayatını kaybetti. Depremde yıkılan binalarla ilgili sorumluluğu bulunan 2 bin 124 şüpheli hakkında adli işlem yapıldı. En az 260 kişi tutuklu. Bugüne kadar 50 davanın açıldığı dosyalardaki sanık sayısı ise 135. Diğer soruşturmaların da önümüzdeki aylarda tamamlanması bekleniyor. Bunlar arasında Ebrar Sitesi, Galeria AVM, Rönesans Rezidans gibi binlerce can kaybına neden olan yapılara ilişkin dosyalar başı çekiyor. Depremin ardından kamu kurumlarının aldığı kararlara karşı 22 bin 120 idari dava açıldı. Bunlardan 16 bin 172’si ise hasar tespiti ve yıkımlara yönelik açıldı.

Sezgin Baran Korkmaz ve Sedat Peker davaları ne olacak?

Suç örgütü lideri olmakla suçlanan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde bulunan Sedat Peker’in bu süreçte Türkiye’ye iade edilip edilmeyeceği de yakından takip edilecek. Peker hakkında İstanbul’da açılan 92 sanıklı dava halen sürüyor. Peker’in ortaya attığı iddialarla ilgili ise Türkiye’de henüz ciddi bir soruşturma yürütülmüş değil.

Kara para aklamak suçlamasıyla İstanbul’da hakkında dava bulunan Sezgin Baran Korkmaz, Avusturya’dan iade edildiği ABD’de geçen günlerde tahliye edilmişti. Korkmaz’ın Türkiye’deki davası da yakından izlenecek.

DW Türkçe’ye VPN ile nasıl erişebilirim?