Almanya’dan Türkiye’ye silah ihracatı dip noktada

Türkiye ile Almanya arasında son olarak Türkiye’nin satın almak istediği Eurofighter savaş uçaklarıyla ilgili yaşanan anlaşmazlık Almanya’nın Türkiye’ye silah ihracat politikasındaki kısıtlamaları yeniden gündeme getirmişti.

Türk yetkililer, Eurofighter’ı üreten konsorsiyumdan İngiltere, İspanya ve İtalya’nın satışa yeşil ışık yaktığı, ancak Almanya’nın henüz ikna edilemediği yönünde açıklamalarda bulunmuş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da 17 Kasım’daki Almanya ziyaretinde Başbakan Olaf Scholz ile basın toplantısında sorulan soru üzerine “Almanya verir veya vermez. Dünyada savaş uçaklarını üreten sadece Almanya mı? Birçok yerden bunların çalışmasını yaparız, temin ederiz” yanıtını vermişti.

Almanya’nın Türkiye’ye silah ihracatı, Federal Meclis’te verilen bir soru önergesinin de konusu oldu. Sol Parti’den koparak oluşturulan Sahra Wagenknecht İttifakından milletvekili Sevim Dağdelen’in soru önergesine Ekonomi Bakanlığından verilen yanıt, 2023’te Türkiye’ye silah ihracatı için verilen onayların asgari seviyede olduğunu ortaya koydu.

Bu yıl sadece 1,2 milyon euroluk ihracata izin verildi

Ekonomi Bakanlığı verilerine göre Alman hükümeti bu yıl 3 Aralık’a kadar olan dönemde toplam değeri 1 milyon 220 bin euro olan 17 başvuruya olumlu yanıt verdi.

Alman hükümeti, Türkiye’de 15 Temmuz 2016’daki darbe girişimi ve Türk ordusunun Suriye’nin kuzeyine düzenlediği askeri operasyonların ardından silah ihracat izinlerini sınırlandırmıştı. Son yıllarda Alman hükümetinin onayladığı ihraç ürünlerinin değeri çift haneli, hatta tek haneli milyon euro seviyesinde seyrediyor.

Ekonomi Bakanlığının soru önergesine verdiği yanıtta, 2023’de Türkiye için verilen ihracat izinlerinin, NATO ile bağlantılı iş birliği projeleri ve sevkiyatla sınırlı kaldığı görülüyor. Bunun dışında tarama, tehlikeli madde temizliği ve iletişim donanımı ile av silahları ihracatıyla ilgili izinlerin verildiği bildirildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kasım ayındaki Almanya ziyaretinde Eurofighter’ların yanı sıra Almanya’nın genel olarak silah ihracatındaki kısıtlayıcı tutumunu değiştirmesi gerektiği mesajı vermişti.

Suudi Arabistan’a kısıtlamalar gevşetildi

Sevim Dağdelen’in soru önergesinde Ortadoğu ülkelerine yapılan silah ihracatı da yer aldı. Ekonomi Bakanlığının yanıtına göre Alman hükümeti 2023’te Suudi Arabistan’a 7,41 milyonu muharebe silahı olmak üzere 13,26 milyon euro, Mısır’a 40,31 milyon euro, Katar’a 15,06 milyon euro ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne 78,24 milyon euro değerinde silah ihracatına izin verdi.

Almanya, Yemen savaşındaki rolü, insan hakları karnesi ve Cemal Kaşıkçı cinayeti nedeniyle 2018’de Suudi Arabistan’a da ihracat kısıtlamaları getirmiş, bu bağlamda Suudi Arabistan’ın talep ettiği Eurofighter’ların satışına izin vermemişti. Ancak Almanya’nın son yıllarda Suudi Arabistan’a kısıtlamaları gevşettiği görülüyor.

dpa/BK,JD