Sürdürülebilirlikte seferberlik yılımız

İklim değişikliğine dair tartışmalar, kamu, sivil toplum ve iş dünyasının uzun vakittir gündeminde… İklim değişikliğinin hayatımızı, ekonomileri ve bedel yaratma süreçlerimizi nasıl değiştireceğinin gereğince anlaşıldığını düşünüyor musunuz?

Algının herkeste eşit olduğunu söylemek güç. Lakin farkındalığın her geçen gün yükseldiğini izliyoruz. İklim krizinin olumsuz tesirlerini direkt yahut dolaylı olarak tüm dünyada daha fazla hissediyoruz, yaşıyoruz. Sel baskınları, orman yangınları, kuraklıklar, her yıl yenilenen en sıcak yıl rekorları, eriyen buzullar üzere birçok gösterge aslında insanlığa, bizlere iklim değişikliğine dair çok değerli sinyaller veriyor. Global sıcaklık artışının bu yüzyılın sonuna kadar 1,5 0C’nin altında tutulması için çok süratli ve çok güçlü bir toplumsal ve ekonomik dönüşüme muhtaçlık var. Bunun yanı sıra “iklim değişikliğine uyum” konusunda da ülkelerin ve şirketlerin dönüşmesi için kaynaklara, teknolojiye ve finansmana erişim çok kritik bir nokta…

500 MİLYAR DOLAR

BM Etraf Programı’nın yayınladığı “Adaptation Gap Report”a nazaran, gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliğine ahenk için gereksinim duyduğu finansman 2050 yılına kadar yıllık geniş bir aralıkta 280-500 milyar dolara ulaşabilir. Dünya Ekonomik Forumu’nun da paylaştığı, yeni bir araştırmaya nazaran ise global iktisat, iklim değişikliği nedeniyle 2050 yılına kadar toplam ekonomik bedelinin yüzde 10’unu kaybedebilir. İklim krizinin tesirlerine karşı hem ülkelere hem de iş dünyasına çok kıymetli misyonlar düşüyor.

2015’te Paris’te 197 ülke global sıcaklık artışını “2 derecenin altı” ile sonlandırmak ve 1,5 dereceyi hedeflemek için kolektif olarak emisyonlarını azaltmayı kabul etti. Bu gayesi karşılamak için her ülkeden, emisyon azaltımına katkıda bulunmaları ve 2025 yahut 2030’a kadar gayeler belirlenmesi istendi. Türkiye bu uğraşın sizce neresinde?

Türkiye, COP26 İklim Doruğu öncesinde Paris İklim Anlaşması’nı Meclis’te onayladı ve 2053’te karbon-nötr olacağını ilan etti. Böylece Türkiye, Ulusal Katkı Beyanı’nı güncelleyeceği ve 2053 gayesi için yol haritasını belirleyeceği bir sürece girdi. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız da bu istikamette kapsamlı bir çalışma ve uğraş içinde… Kesimlere özel strateji ve aksiyon planı hazırlıklarını içeren “Ulusal İklim Değişikliği Ahenk Hareket Planı” çalışmalarını başlatan Bakanlığımız tarafından şubat ayında düzenlenen İklim Şurası’nda, ulusal ve milletlerarası yeşil finansman kaynaklarının oluşturulması, karbon fiyatlandırma araçları ve hudutta karbon düzenlemesi üzere birçok değerli husus masaya yatırıldı. Bizler de bu çalışmaları, gelişmeleri çok yakından takip ediyoruz.

Bir yandan da Paris İklim Anlaşması’nı temel alan en kapsamlı dönüşüm, en büyük ticaret ortağımız AB’de Yeşil Mutabakat ile yaşanıyor. Gelecek 30 yılın projesi olan Yeşil Mutabakat’ı 1980’li yıllarda AB’nin oluşturduğu “tek pazar” dönüşümü ile kıyaslayabiliriz.

ÖZEL DÜZENEK KOŞUL

Türkiye’de 2015 yılından bu yana sera gazı emisyonlarının izlenmesine yönelik bir sistem var. Lakin, şimdi bir karbon fiyatlandırma düzeneğimiz yok. Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan Yeşil Mutabakat Hareket Planı içinde karbon fiyatlandırma konusu öncelikler ortasında sıralandı. Halihazırda yürütülen çalışmalarla, Türkiye’ye özel düzeneğin geliştirilmesini bekliyoruz. İş dünyası, endüstriciler olarak gelişmelere en süratli halde ahenk sağlamalıyız. Avrupa’daki düzenlemelere paralel olarak ülkemizde de çerçevenin en kısa müddette netleşmesini umuyoruz. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız tarafından hazırlığı süren iklim kanununun kapsamlı ve bu noktada epey belirleyici ögeler içermesini bekliyoruz.

Türkiye’nin Avrupa’ya paralel formda hazırlandığını söyleyebilir miyiz?

Ülkemizdeki gelişmeler olumlu. İklim Değişikliği ile ilgili mevzuatlar konusunda Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Güç Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı başta olmak üzere pek çok bakanlığımız uyum içinde çaba gösteriyor. Bu dönüşümü hem yaşadığımız yerkürenin sürdürülebilir geleceği, hem de ülkemizin Avrupa ile olan ekonomik münasebetlerin sıhhati açısından mecburuz ve bu yolda muvaffakiyet kazanabileceğimize samimiyetle inanıyorum.

Ülkemizin sürdürülebilir kalkınması ve rekabetçiliği için iş dünyası, sivil toplum ve kamu büyük uğraş harcıyor. Farklı başka eforlarımız pek çok alanda ülkemiz için kıymetli bir bedel yaratıyor. Fakat, bugün kurulmakta olan yeşil ekonomik tertibe iştirak için bunun kâfi olmayacağını, muvaffakiyet için işbirliğiyle daha fazla gayret göstermemiz gerektiğini anlıyoruz.

GÜÇTE DÖNÜŞÜM

Burada en kıymetli husus, güçte dönüşüm. Bu dönüşümde, yenilenebilir güç kaynaklarına geçiş ve güç kaynaklarının verimli kullanımı öne çıkıyor. 10 yıl öncesine kıyasla bu dönüşüm daha kolay ve maliyeti daha düşük. Elektrik üretiminde karbon emisyonunu nasıl azaltacağımızı biliyoruz. Öncelikle bunu yapmalıyız. Sonra iktisatta nerede güce gereksinim varsa, orada fosil yakıt yerine elektrik kullanmaya çalışmalıyız, bunu yaparken de elektriğin üretiminde adım adım yenilenebilir güç kaynaklarına yöneleceğiz. Güç arz güvenliği açısından da yenilenebilir güç potansiyelinin, portföy idaresinin bir modülü olarak azamî düzeyde kıymetlendirilmesi gerektiğine inanıyorum. İthal güç arzında oluşabilecek dertlere karşı seçeneklerimizi de bu halde artırabileceğimizi düşünüyorum. Bunun değerini Avrupa Ukrayna-Rusya gerginliğinde birebir yaşıyor, bizler geçtiğimiz ayların soğuk kış günlerinde İran’dan gelen gazın azalması ile yaşadık, ileriye yönelik daha kalıcı ve sürdürülebilir tahlillere yatırım yapmak zorundayız.

Evet, birtakım kesimler için bu söylendiği kadar kolay değil. Ancak olanaksız değil. Bunun için elimizde gerekli teknolojiler var. Maliyetleri de her geçen gün düzgünleşiyor. Tüm bunlara ek olarak hidrojen üzere son derece umut veren güç seçenekleri üzerindeki çalışmalar ağırlaşıyor. Bu basamakta bilhassa yüksek güç kullanan sanayi kuruluşlarını pak güç yatırımlarına teşvik etmenin, bu yatırımların fizibilitesi önündeki bariyerleri kaldırmanın özel dalı kendi gücünü yenilenebilir güce dönüştürmekte çok büyük bir ivme yaratacağını düşünüyorum.

YEŞİL MUTABAKAT TÜRK ENDÜSTRİSİ İÇİN YENİ BİR FIRSAT KAPISI