Yeni ders: Çevre eğitimi ve iklim değişikliği

Bakanlığa bağlı ilkokul ve ortaokullarda uygulanan etraf eğitimi dersinin ismi; Paris İklim Mutabakatı kararları, MEB’in Stratejik Planı, çeşitli kurum ve kuruluşların aksiyon planları, şura kararları dikkate alınarak ‘çevre eğitimi ve iklim değişikliği’ olarak değiştirilmişti.

Etraf eğitimi ve iklim değişikliği dersinin müfredatı, Talim ve Terbiye Kurulu’nun onayından geçti. Böylelikle bu ders, 2022-2023 eğitim öğretim yılından itibaren ortaokul 6, 7 yahut 8’inci sınıflarda, haftada 2 ders saati olmak üzere toplam 72 saat seçmeli okutulacak.

Etraf eğitimi ve iklim değişikliği dersinin güncelleme sürecinde, yurt içinde ve dışında eğitim öğretim ve programlar üzerine yapılan akademik çalışmalar tarandı. Bu kapsamda etraf eğitimi ve iklim değişikliği dersi; ‘insan ve doğa’, ‘döngüsel doğa’, ‘çevre sorunları’, ‘küresel iklim değişikliği’, ‘iklim değişikliği ve Türkiye’, ‘sürdürülebilir kalkınma ve etraf dostu teknolojiler’ olmak üzere 6 üniteden oluştu.

DERS YALNIZCA SINIF ORTAMINDA İŞLENMEYECEK
Etraf eğitimi ve iklim değişikliği dersi yalnızca sınıf ortamında yürütülmeyecek, yakın etrafındaki okul dışı öğrenme ortamlarına yapılacak seyahat ve müşahedelerle öğrencinin hem yaşadığı etrafın farkına varması hem de etraf problemlerini yakından görmesi sağlanacak. Öğretmenler; keşfetme, sorgulama, argüman oluşturma, farkındalık geliştirme, sorumluluk alma ve eser tasarlama süreçlerinde öğrencilere rehberlik edecek. Dersin kazanımlarının ele alınması sırasında mevzuya uygun ikilemler oluşturulacak, örnek olaylar üzerinden mahallî ve global etraf meselelerine ve iklim değişikliğinin sonuçlarına değinilecek.

Öğrencilerin hem kendisini hem de etrafındaki bütün canlı ve cansız varlıklarla olan etkileşimini temel alan bu derste, çevreyi korumaktan haz duymaları, afet üzere etraf sıkıntılarında yaşanılanlara karşı hassaslık göstermeleri, etrafındakilere yardım etme konusunda istekli olmaları üzere duyuşsal kazanımlar edinmeleri de beklenecek.

DERSLERDE, ATIKLARIN VARLIĞI İŞLENECEK
Derslerde, öğrencilerin günlük hayattaki üretim ve tüketim ortasındaki istikrarın ehemmiyetini fark etmelerine yönelik mevzular işlenecek. Bu kapsamda, ömür döngüsü tahlili kavramı açıklanacak ve seçilecek tüketim hususlarının ömür döngüsü tahlilleri yapılacak. Günlük hayatta kullanılan kâğıt, plastik poşet, bilgisayar ve kot pantolon üzere eserlerin üretim evrelerinde kullanılan doğal kaynaklar ile üretim sonucunda ortaya çıkan atıkların varlığı vurgulanacak.

SERA GAZLARI VE AFETLER DE MÜFREDATTA
Global iklim değişikliği, sera gazları, global ısınma, asit yağmurları, ozon katmanının incelmesi, afetler üzere mevzular da dersin mevzuları ortasında olacak. Bu kapsamda “sera gazlarının artışı, fosil yakıt kullanımı, ormansızlaşma, çok gübre kullanımı, endüstriyel emelli yetiştirilen hayvanların dışkıları, anız yangınları, atıkların gömülmesi yahut yakılması, volkanik patlamalar, süpersonik uçaklar, çok buharlaşma, egzoz dumanı, spreyler, klima gazları, strafor, yangın söndürücüler” üzere hususlar, örnek gösterilecek.

Etraf eğitimi ve iklim değişikliği dersinin müfredatında, biyoçeşitliliğin azalması, buzulların erimesi ve deniz düzeyinde yükselme, kıyı ekosisteminin değişmesi, göllerin kuruması, sucul ortamların kimyasal yapısının değişmesi, pak su kaynaklarının azalması, hayvanların göç ve üreme vakitlerinin değişmesi üzere problemler örnek olaylar üzerinden anlatılacak. Global iklim değişikliğinin direkt ya da dolaylı olarak neden olduğu afetlerin tesirleriyle birlikte açıklanacağı derste ‘sel, taşkın, heyelan, yangın, ormansızlaşma, kuraklık, kıyı erozyonu, çölleşme, kasırga, hortum, global açlık, salgın hastalıklar’ üzere afetler de işlenecek.

Bakanlık, geçen yıl şubat ayından itibaren Marmara Denizi’nde görülen müsilaj (deniz salyası) oluşumunu da bu dersin müfredatı kapsamına aldı.

ÖĞRENCİLER, ATIKLARDAN İLERİ DÖNÜŞÜM ESERİ TASARLAYACAK
Öğrenciler, iklim değişikliğinin Türkiye’deki tesirlerini azaltmaya yönelik toplumsal farkındalık oluşturacak projeler tasarlayacak. Etraf okuryazarlığı, su okuryazarlığı, tarım okuryazarlığı, besin okuryazarlığı, finansal okuryazarlık kavramlarına değinilecek derste sıfır atık projesi ve atık kıymetlendirme ile ilgili yapılan projelere yer verilecek.

Öğrenciler, atık gereçlerden yararlanarak bir ileri dönüşüm eseri tasarlayacaklar ve sürdürülebilirliği destekleyen sakin kentler, ekolojik köyler, sürdürülebilir okul üzere kavramları öğrenecekler.