Yabancılardan yatırım için büyük ilgi

HÜRRİYET muharriri Noyan Doğan moderatörlüğünde gerçekleşen ‘Konutta Finansman ve Sigorta’ oturumuna, Türkiye İş Bankası KKTC Ülke Müdürü Serhan Akşahin ile Anadolu Sigorta Kuzey Kıbrıs Şube Müdürü Zafer Dalka katıldı. 1955 yılı başından bu yana Kıbrıs Türk halkının finansal gereksinimlerini gidermeye yönelik faaliyetlerini sürdürdüklerini vurgulayan Akşahin, konut finansmanını da içeren ferdi krediler alanında kesimde yaklaşık yüzde 25’lik bir hisseye sahip olduklarını söz etti. Proje finansmanı tarafında da müteahhit firmalarla ağır olarak çalıştıklarını ve yaygın bir müşteri portföylerinin olduğunu belirten Akşahin, bu sayede bölümün nabzını tuttuklarını ve gelişimini yakından takip ettiklerini söyledi. Pandemi periyodunda demirden çimentoya kadar birçok girdideki maliyet artışları ve yükselen navlun masraflarının konut fiyatlarına da yansıdığına dikkat çeken Akşahin, buna karşın KKTC’de konut piyasasına bilhassa yabancı yatırımcılar tarafında önemli bir ilgi olduğunu vurguladı. Zorluklara karşın dalın yeterli bir imtihan verdiğini tabir eden Akşahin “İnşaat dalı başka sektöreler kıyasla pandemi periyodunda, iktisadın dinamizmini sağlamak açısından üstlendiği rolü hakkıyla yerine getirmiştir” dedi.

NATAMAM MODEL

Hane halkının konut muhtaçlığını proje evresinde daha düşük bir maliyetle karşılaması ve projeyi üstlenen firmaların böylece fon muhtaçlığını gidermesine yönelik natamam konut finansmanı modelini birinci sefer 2016 yılında bölümde uyguladıklarını hatırlatan Akşahin, bu kapsamda dalın bilinen firmalarıyla birçok ortak projeye imza attıklarını tabir etti. Sistemli geliri olan ve bunu belgeleyebilen müşterilere YP cinsinden konut finansmanı sağladıklarının da altını çizen Akşahin, şöyle devam etti: “TC ve KKTC vatandaşı müşterilerimize konutun ekspertiz bedelinin yüzde 80’ine varan oranlarda 10 yıla kadar vadeli konut kredisi sağlıyoruz. Bunun yanı sıra daldaki yabancı ilgisi paralelinde gerekli şartları sağlayan AB ülkeleri vatandaşları ile İngiltere, İsviçre ve Norveç vatandaşlarına konutun ekspertiz bedelinin yüzde 65’i, öbür ülke vatandaşlarına yüzde 50’si nispetinde konut finansmanı sunuyoruz.” 

3 ÇEŞİT TAPU VAR

KIBRIS’ta tapu sisteminin Türkiye’den farklı olduğunu belirten Noyan Doğan, ülkede uygulanan modelleri sordu. Serhan Akşahin şu karşılığı verdi: “Kuzey Kıbrıs’ta tapuya koçan deniliyor ve üç çeşit koçan var. Bunlar ‘Türk koçanı’, ‘eşdeğer koçan’ ve ‘tahsis koçan’. Türk koçanı, 1974 yılından evvel sahip olunan gayrimenkulün bir Türk’e ilişkin olduğu manasına geliyor. Muadil koçan, 1974 yılında Güney Kıbrıs’taki gayrimenkullerinden ayrılıp Kuzey Kıbrıs’a taşınan Kıbrıslı Türklere, malları karşılığında verilen gayrimenkullerin tapu tipi. Tahsis koçan ise 1974 yılından sonra devletin Kıbrıs Türklerine tahsis ettiği koçandır. Bizim açımızda Türk koçanı ve muadil koçan eksprertiz bedelinin yüzde 80’ine kadar kredilendirilir. Tahsis koçanının da teminat bedeli var, onu da yüzde 65 oranında kredilendiriyoruz.”

TAMAMLAMA SİGORTASI İÇİN DÜZENLEME GEREK

ZAFER Dalka ise, Kıbrıs Türk halkının sigorta şuurunun Türkiye ortalamasının üzerinde olduğunu lakin kimi poliçelerin tüketiciye sunulması noktasında sorun yaşadıklarını söyledi. Ada’da gayrimenkul dalının en büyük muhtaçlığının ise ‘bina tamamlama sigortası’ olduğunu belirten Dalka, “Tüketici gelip Kuzey Kıbrıs’ta bir mesken almak istediğinde, müteahhittin kim olduğunu, mali durumunu, gelir tablosunu araştırma yeteneğine sahip değil. İnşaat halinde alınan bir konutun tamamlanamaması durumunda ne olacağını bilmek istiyorlar” dedi. 2015 yılında Türkiye’de bu gerekli adımların atıldığını ve değerli yol kat edildiğini belirten Zafer Dalka, “Müteahhit gidip bir sigorta şirketinde teminat alıyor, inşaat bitmezse kesin alıcının ziyanı sigorta şirketince karşılanıyor. Kuzey Kıbrıs’ta da bu hususta önemli ihtiyaç var. Lakin Türkiye ve Kıbrıs ortasındaki mevzuat farkları nedeniyle yasal maniler kelam konusu. Bu nedenle bir düzenlemeye muhtaçlık var” dedi. İnşaat sigortası konusuna da değinen Dalka, bu alanda Türkiye’nin gerisinde olunsa da yeni bir bilinçlenme süreci yaşandığını lisana getirdi. Dalka, inşaatın başlayıp etrafının çevrildiği andan, tamamlanmasına kadar geçen müddette olabilecek yangın, sel üzere doğal afet risklerine karşı poliçeleri olduğunu kaydetti.