Mücevherin hammaddesi olan kristal, Milas’tan çıkarılıyor

Diaspor kristali isimli renk değiştirebilen özel modül, Türkiye’nin bir bölgesinden elde edilebilmesi nedeniyle de değer kazanıyor.

Sadece Muğla’nın Milas ilçesinden çıkartılan diaspor kristali bilhassa yurt dışında mücevher bölümünde ağır ilgi görmesi bekleniyor.

“Taşı pırlanta ve zümrüt üzere bir yere getirmek istiyoruz”

Başta kuyumculuk bölümü olmak üzere birçok dizaynda kullanılan diaspor kristalinin renk değiştirme özelliği sayesinde ağır ilgi gördüğünü söyleyen Milenyum ve Beyefendiler Metal Madencilik şirket sahibi Murat Akgün, “Amacımız bu taşı pırlanta, zümrüt ve yakut üzere bir yere getirebilmek. Bu taş yurt dışında her yerde satıldığı vakit, Türkiye ve Milas sözü geçiyor” dedi.

“Pırlantadan 10 bin kat daha ender bir taş”

Diaspor kristalinin pırlantadan 10 bin kat daha ender bulunduğunu söyleyen Murat Akgün, “Bu ocaklar 1972 yılında Etibank tarafından açılmış ve boksit cevheri üretiliyor. O yıllarda bu kristallere birinci kere rastlanılmış. Benim işin içine girmem 1998 yılında oldu. 2005 yılında Etibank’tan ihale ile ruhsatı almak nasip oldu. O yıllarda ‘Zultanite’ markasıyla bunu tanıtmaya başladım.  Şu an kullandığımız markamız ‘Csarite’ yeni ve bu markayı Türkiye’den başlayarak dünyada meşhur etmek istiyoruz. Öncelikli gayemiz ülkemizi ziyaret eden her bir yabancı konuğun bu taş ile bezenmiş bir mücevher alarak ülkesine dönmesi. Yıllardır yaptığımız iş, boksit üretimiydi. 24 sene evvel madencilik hakkında hiçbir bilgim, deneyimim olmadan başladığım bu seyahatte deneyim kazanmam biraz vakit aldı. Üretimini yaptığımız cevher, alüminyum boksit madeni ve bu sene 200 bin ton üretimim gayemiz var. Her giden gemi Türkiye’ye 500 bin Euro gelir getiriyor. Şu an ki anlaşmalarımızla bu sene 20 gemi göndermeyi planlıyoruz. Onun yanında çok ender olarak diaspor kristalleri bulunuyor. Ben de yıllardır bu taşı dünyaya tanıtmaya çalışıyorum. Diaspor kristali aslında boksitin kristal hali, işin içine bir tane hidrojen atomu ekleniyor ve boksit damarları ortasında oluşan çatlaklarda su, mineraller, tektonik hareketlenme sonucu oluşan yüksek ısı ve basınçla adeta bir düdüklü tencere tesiri ile kristalleşme başlıyor. Bu bahsettiğim süreç 60 ila 100 milyon yıl. Diaspor kristali dünyada bilinen 300 taştan birisi. Zümrüt, yakut, pırlanta, kalsedon üzere taşlardan birisi. Diaspor kristalinin özelliği nadirliğidir. Dünyada bir tek ülkeden ve madenden çıkıyor, orası da burası. Öbür kıymetli özelliği ise dünyada ışığa nazaran renk değiştirebilen 5 taştan biri olması. Dezavantajları ise dünyada en çok satan renk lacivert, kırmızı ve ondan sonra yeşil renk geliyor, taşımızın ana rengi ise yeşil. Dizayncı ve imalatçılar açısından bakıldığında birçok ucuz alternatifi olan bir renk. Pırlantadan 10 bin kat daha ender görülüyor. Pırlanta 5 kıtadan çıkıyor Csarite bir tek ülkemizden ve tek madenden çıkıyor.” dedi.

“Amacımız herkesin bildiği bir taş haline getirmek”

Diaspor kristalinin yalnızca Milas’tan çıktığını söyleyen Akgün, “Taşı yıllardır hammadde olarak sattık. Geçen senede maden dairemizin açıkladığı ocak başı satış fiyatı, kilosu 22 bin liraydı. Biz bunu 5’e 10’a katlamayı hedefliyoruz. Maksadımız bu taşı pırlanta, zümrüt ve yakut üzere herkesin bildiği bir taş haline getirebilmek. Yurt dışında her taştan bahsedildiğine, Türkiye ve Milas sözü geçiyor. Yıllardır madenciliği ve kristal bölümünü öğrendik, üretimini yaptığımız taşların kısmını artık kendimiz yapmayı planlıyoruz. Nitekim tabiata en az ziyan veren madencilik yapıyoruz. Örneğin pırlanta madenlerinde kilometreler çapında dev kraterler açılıyor, zümrüt madenlerinde ayda 1 milyon ton toprak yerinden oynatılıyor ve haliyle etrafa tesiri fazla oluyor ancak biz yüklü yer altında çalışıyoruz. Biz bir galeri ağzı belirliyoruz ve onun etrafında küçük bir alan açıp yeraltına giriyoruz. Açık işletme yapma zaruriliği olursa da açık işletmeden alacağımızı 50-100 metre derinlikteki madeni alıyoruz ve üzerini tekrar çıkan materyalle doldurarak üzerini toprak getirip kapatarak ağaçlandırıyoruz.” diye konuştu.

“Çengellerle ince personellik yaparak çıkarıyoruz”

16 yıldır madencilik yaptığını söyleyen Pınarcıklı Mehmet Taşbaş, “16 yıldır bu madende çalışıyorum. Buradaki misyonum kristal üretimidir. Bulduğumuz damarı tespit ettikten sonra bütün işi durdurup ziyan vermeden yalnızca kristali çıkarmaya çalışıyoruz. Madene ziyan vermemek için hilti, delici üzere kırıcılar yahut patlayıcı kullanmıyoruz, çengeller ile ince personellik yaparak çıkarıyoruz” diye konuştu.

Yalnızca Milas’ta var

Milenyum ve Beyefendiler Metal Madencilik şirketi 2005 yılından bu yana bölgede maden işletmeciliği yapıyor. Kentin varlıklı maden alanlarından birini işleten şirket burada boksit ve dünyada yalnızca Milas’ta görülen diaspor kristali çıkarıyor.

Yıllık 200 bin ton boksit madeni üretimi yapan firma bu sene yurt dışına 20 gemi boksit ihraç etmeyi hedefliyor. Bununla birlikte bilhassa pırlanta, zümrüt ve yakut üzere bedelli taşlar içerisinde yer alan diaspor kristali çıkaran maden şirketi dünyada yapılan birçok milletlerarası fuarlarda isminden kelam ettiriyor.