Tayvan’a giden Pelosi’den Çin’e mesaj

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Çin’in tehditlerine rağmen gittiği Tayvan’dan Pekin’e mesaj gönderdi.

Pelosi, başkent Taipei’de Tayvan lideri Tsai Ing-wen ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, ABD’nin bölgede statükoyu desteklediğini belirtti.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi (solda) ve Tayvan lideri Tsai Fotoğraf: Taiwan Presidential Office/AP/picture alliance

Pekin’in “Tek Çin” politikasına saygı duyduklarını ancak Tayvan’la dayanışmanın her zamankinden daha önemli olduğunu ifade eden Pelosi, “Tayvan’ın her zaman güvenlik açısından özgürlüğünün olmasını istiyoruz. Bundan geri adım atmıyoruz” dedi.

Tayvan’ı “Tek Çin” ilkesi kapsamında kendi topraklarının parçası olarak gören Pekin, ABD’li yetkililerin ziyaretlerini adadaki bağımsızlık yanlısı kampı teşvik edici bir mesaj olarak değerlendiriyor. ABD, Tayvan’daki hükümete destek vermesine karşın diplomatik olarak Taipei’yi değil, Pekin’i tanıyor. Bölgede statükonun sürmesinden yana olan Washington, Tayvan’ın resmi olarak bağımsızlık ilan etmesine ya da Çin tarafından zorla ele geçirilmesine de karşı.

Pelosi ile düzenlediği ortak basın toplantısında konuşan Tsai da Tayvan’ın Tayvan Boğazı’nda statükoyu sürdüreceğine dair güvence verdi. Tayvanlı lider, Çin’in Pelosi’nin ziyaretine karşılık olarak düzenlediği askeri tatbikatlarıysa gereksiz bulduğunu belirtti.

Tsai ayrıca, “Kasıtlı olarak artırılan askeri tehditlere rağmen geri adım atmayacağız. Demokrasi için savunma hattını korumaya devam edeceğiz” açıklamasında bulundu. Tayvanlı lider Pelosi’ye de, “Tayvan’a bu kritik anda güçlü şekilde destek verdiğini göstermek için gerçekleştirdiği somut eylemlerden ötürü” teşekkür etti.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi, Tayvan’ın başkenti Taipei’de, Tayvan Kongresi üyeleri ile bir araya geldiFotoğraf: Taiwan Presidential Office/AP/picture alliance

Çin’in tepkisi

Son 25 yıl içinde Tayvan’a giden en üst düzey ABD’li yetkili olan Pelosi’nin bu ziyareti Çin’in hem askeri hem de diplomatik tepkisine neden oldu.

Çin, Pelosi’nin ziyaretine cevaben Tayvan karasuları yakınlarındaki altı ayrı bölgede askeri tatbikat başlattı. uzun menzilli gerçek mühimmat da kullanılması beklenen bu tatbikatların hafta boyunca devam etmesi planlanıyor.

Pelosi ve beraberindeki Kongre üyelerini taşıyan uçağın Salı gecesi Tayvan’a inmesinin ardından Çin, ABD’nin Pekin Büyükelçisi Nicholas Burns’ü Dışişleri Bakanlığına çağırdı.

Pelosi’nin Tayvan ziyaretini, “Tek Çin” ilkesinin ihlali ve “ciddi bir provokasyon” olarak tanımlayan bakanlık, ABD’li büyükelçiye bu “son derece korkunç” adımın “son derece ciddi de sonuçları” olacağını bildirdi. Bakanlık Burns’e “Çin buna kayıtsız kalmayacak” mesajını iletti.

Tayvan Savunma Bakanlığı ise Çin’in düzenlediği askeri tatbikatların bazılarının Tayvan’ın karasularını ihlal ettiğini duyurdu. Bakanlık sözcüsü Sun Li-fang, “Bu, uluslararası düzene karşı atılmış irrasyonel bir adım” ifadesini kullandı.

Pelosi’den önce Tayvan’ı ziyaret eden son ABD Temsilciler Meclisi Başkanı, 1997 yılında Newt Gingrich olmuştu.

Yıllardır Çin tarafından işgal edilme tehdidi altında olan Tayvan üzerindeki bu baskı Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in iktidarda olduğu dönemde daha da arttı. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali de Batı’da Tayvan’ın da benzer bir durumla karşı karşıya kalabileceğine dair endişelere yol açtı.

DW,rtr,AFP / CÖ,ET