Rusya’da ilhak için geri sayım

Ukrayna’nın doğusundaki Luhansk ve Donetsk ile güneyindeki Herson ve Zaporijya bölgelerinin Rusya’ya katılımını öngören anlaşmanın uluslararası tepkilere rağmen Cuma günü Moskova’da düzenlenecek bir törenle imzalanması bekleniyor.

Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, Cuma günkü planla ilgili yaptığı açıklamada Devlet Başkanı Vladimir Putin’in dört bölgenin yöneticileriyle Kremlin’de bir araya geleceği, TSİ 15.00’te bölgelerin Rusya’ya katılımı anlaşmalarının imzalanacağı bir tören gerçekleştirileceği bilgisini paylaştı. Rusya, daha önce ilan edilen Donetsk ve Luhansk halk cumhuriyetlerini tanımış, hatta Ukrayna’ya saldırıda bu iki bölgedeki Rus kökenli sivillerin korunmasını gerekçe göstermişti. Putin’in ilhak anlaşmalarının imza töreninde kapsamlı bir konuşma yapması planlanıyor.

Peskov, akşam saatlerinde ise Moskova’daki Kızıl Meydan’da dev bir konser düzenleneceğini belirtti, ancak Putin’in konsere katılıp katılmayacağına dair bilgi vermedi. Kızıl Meydan’da Perşembe günü itibarıyla dev ekranlar ve bir tribün kurulduğu, üzerinde “Donetsk, Luhansk, Zaporijya, Herson – Rusya!” yazılı ilan panoları asıldığı belirtiliyor. 2014’te Kırım’ın ilhakının ardından da benzer bir etkinlik düzenlenmiş, Putin bu etkinlikte gövde gösterisi yapmıştı.

Rusya lideri Vladimir PutinFotoğraf: Russian Presidential Press Service/AP Photo/picture alliance

Önce imza, sonra meclis onayı

Ukrayna hükümetinin iradesi dışında düzenlendiği için uluslararası hukukta karşılığı bulunmayan referandumların sonucu, henüz hiçbir ülke tarafından tanınmadı. Dört bölgenin katılımının Rusya’da parlamento tarafından da onaylanması gerekiyor. Parlamentonun üst kanadı Federasyon Konseyinde oylamanın 4 Ekim’de yapılması planlanıyor.

Kremlin sözcüsü Peskov, Federasyon Konseyindeki oylama 4 Ekim’e planlanmışken ilhak için imza töreninin niçin 30 Eylül’de yapıldığıyla ilgili bir soruya, “Her halükarda öncelikle imzalar atılacak” yanıtını verdi.

Putin’in, dört bölgenin Rusya’ya katılım anlaşmalarının imzalanmasının ardından parlamentonun her iki kanadına; Federasyon Konseyi ve Duma’ya hitaben Federal Meclis’te bir konuşma daha gerçekleştirmesi planlanıyor.

Ukrayna topraklarının yüzde 20’si

Rusya yanlısı bölge yönetimleri tarafından 23-27 Eylül tarihleri arasında düzenlenen referandumlardan büyük çoğunlukla Rusya’ya katılım yönünde oy çıktığı bildirilmişti. Referandumlarda bölge halklarına “Bölgenizin Ukrayna’dan ayrılarak bağımsız bir devlet oluşturmasına ve Rusya Federasyonuna katılmasını onaylıyor musunuz?” sorusu yöneltilmişti. Dört bölge, Rusya’nın 2014’te ilhak ettiği Kırım Yarımadası ile birlikte, Ukrayna topraklarının yüzde 20’sini oluşturuyor. Bu alan, Rusya ile Kırım arasında bir kara koridoru oluşturması nedeniyle Moskova açısından büyük stratejik önem taşıyor.

Ukrayna ordusu son dönemde askeri başarılara imza atarak bazı bölgelerin kontrolünü Rusya’dan geri aldı.Fotoğraf: dpa/Ukrinform/picture alliance

Başta Putin olmak üzere Rus yetkililer, referandum sürecinde yaptıkları açıklamalarda, Rusya’ya katılım yönünde bir sonuç çıkması durumunda bu bölgelerin Rus toprağı olarak sayılacağını ve hukuken farklı bir statüye kavuşacağını vurgulamış, Rusya’nın “kendi topraklarını” savunmak için her tür yöntemi kullanabileceğini söyleyerek “nükleer silah” tehdidinde bulunmuştu.

BM: Hukuken hiçbir değeri yok

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, ilhak öncesinde yaptığı açıklamada Rusya’yı açık bir şekilde uyararak, dört bölgenin ilhakının hukuken hiçbir değerinin bulunmadığını ve kınanması gerektiğini ifade etti. Rusya’nın BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi olarak BM temel sözleşmelerine uymakla yükümlü olduğunu hatırlatan Guterres, böyle bir adımın barış şansını daha da azaltacağını vurguladı.

BM Genel Sekreteri Antonio GuterresFotoğraf: Mary Altaffer/AP/picture alliance

Referandumların “Rus işgali altında, bir savaşın ortasında ve Ukrayna’nın kendi anayasal çerçevesinin dışında” gerçekleştirildiğine vurgu yapan Guterres, bu nedenle “halkın iradesinin ifadesi” olarak görülemeyeceğini kaydetti.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de Cuma günü güvenlik ve savunma kurmaylarıyla olağanüstü toplanacak. Rusya’nın adımının barış müzakerelerinin canlandırılması şansını yok ettiğini belirten Zelenskiy, “Oylamaların bir değeri yok ve gerçekleri değiştiremeyecek. Ukrayna’nın toprak bütünlüğü yeniden sağlanacaktır” dedi.

ABD ve AB, Rusya’nın ilan ettiği kısmi seferberlik ve Ukrayna topraklarının ilhakı nedeniyle Rusya’ya yönelik ek yaptırımlara hazırlanıyor.

DW,rtr/BK,JD