Finlandiya NATO’ya İsveç’le birlikte katılmakta kararlı

Finlandiya, NATO’ya İsveç’le birlikte katılma planından vazgeçmiyor.

Kur’an yakma eylemi sonrası yaşanan gerginliğe rağmen NATO’ya İsveç’le birlikte katılmayı arzuladıklarını belirten Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, “Duruşumuz değişmedi” dedi.

Helsinki’deki basın toplantısında konuşan Haavisto, “Macaristan ve Türkiye dâhil, gelecekteki tüm NATO ortaklarımıza Finlandiya ve İsveç’in güvenliklerinin birbirinden ayrılamayacağını vurguladık” dedi.

NATO’ya katılmak için geçen Mayıs ayında birlikte resmi başvuruda bulunan İsveç ve Finlandiya, üyeliklerine güvenlik gerekçeleriyle karşı çıkan Türkiye ile aylarca üçlü görüşmeler gerçekleştirdi. Üç ülkenin geçen Haziran ayında Madrid’deki NATO zirvesinde imzaladığı mutabakat kapsamında yapılan görüşmelerde İsveç ve Finlandiya verdikleri çeşitli taahhütlerle Ankara’nın çekincelerini gidermeye çalışıyordu.

Ancak Türkiye, İsveç’in başkenti Stockholm’deki Türk Büyükelçiliği önünde gerçekleştirilen Kur’an yakma eyleminin ardından geçen hafta üçlü görüşmeleri askıya aldı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bu eylemin ardından İsveç’in Türkiye’den NATO üyeliğine izin vermesini beklememesi gerektiğini söyledi.Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün yaptığı açıklamadaysa Türkiye’nin Finlandiya konusunda farklı bir tutum sergileyebileceğinin sinyalini verdi. Erdoğan, “Biz icabında Finlandiya’yla ilgili farklı bir mesaj verebiliriz. Finlandiya’yla ilgili farklı mesajı verdiğimiz zaman İsveç şok olacak. Ama Finlandiya da aynı yanlışı yapmaması lazım” dedi.

Çavuşoğlu: Ayrı ayrı değerlendirebiliriz

İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelik süreci hakkında konuşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da benzer açıklamalarda bulundu. Çavuşoğlu, bugün Portekiz Dışişleri Bakanı Joao Gomes Cravinho ile düzenlediği ortak basın toplantısında, “Sorunlu olan ülke ile daha az sorunlu ülke arasında ayrım yapmak adaletli tutum olacak. Türkiye olarak ayrı ayrı değerlendirebileceğimizi düşünüyoruz” ifadesini kullandı.

Finlandiya ve İsveç’in üye olabilmesi için NATO bünyesindeki 30 ülkenin onayı gerekiyor. Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliklerine Türkiye dışında meclis onayı vermeyen tek ülke Macaristan. Macaristan’ın ilgili protokolleri Şubat ya da Mart ayında meclisten geçirmesi bekleniyor. Uzmanlar, Türkiye’deki onay sürecininse 14 Mayıs’taki seçimlerin sonrasına sarkacağı görüşünde.

Ancak Haavisto, Finlandiya ve İsveç’in önümüzdeki birkaç ay içinde NATO üyesi olacağını ümit ettiğini söyledi.

Litvanya’da Temmuz ayında yapılacak NATO zirvesini önemli bir kilometre taşı olarak gördüğünü ifade eden Haavisto, Finlandiya ve İsveç’in en geç bu zirve sırasında üye olarak kabul edileceğini umduğunu belirtti.

Haavisto: Başka bir seçenek yok

Erdoğan’ın açıklamalarının ardından Çavuşoğlu’yla görüştüğünü söyleyen Haavisto, İsveç olmadan NATO’ya katılmaları gibi bir seçeneğin olmadığını söyledi.

“İsveç bizim savunma ve dış politikada en yakın müttefikimiz” diyen Haavisto, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamaları, Türkiye’de gerektiğinde NATO sürecini hızlı şekilde ilerletebilecek olumlu bir irade olduğunun kanıtı niteliğinde” dedi.

Finlandiya’nın İsveç’i ne kadar süre bekleyebileceği yönündeki bir soruyu “Sabrımız var” diye yanıtlayan Haavisto, NATO üyeliğine başvurmalarının ardından başta ABD ve İngiltere olmak üzere birçok ülkenin kendilerine güvenlik gerekçeleri vermiş olmasının ellerini rahatlattığını ifade etti. Söz konusu NATO ülkeleri, Finlandiya ve İsveç’in üyelik süreçleri tamamlanana kadar her iki ülkeyi de olası tehditlere karşı koruyacaklarına dair söz vermişti.

Haavisto’nun tartışmayı başlatan çıkışı

Finlandiya’nın NATO üyeliği konusunda yola yalnız devam etmesi ihtimali, Erdoğan’ın mesajından önce Haavisto’nun geçen haftaki açıklamaları üzerine gündeme gelmişti.

Haavisto, geçen hafta Fin kamu yayın organı Yle’ye yaptığı açıklamada, Finlandiya’nın NATO’ya İsveç olmadan katılması seçeneğini değerlendirmesi gerektiğini ifade etmişti. Haavisto, “Uzun vadede İsveç’in ilerlemesini engelleyecek bir durum olup olmadığını değerlendirmek zorundayız” demişti. Buna karşın “şu an bu konuda bir duruş belirlemek için çok erken olduğunu” belirten Haavisto, ortak başvurunun “ilk tercih” olduğunu vurgulamıştı.

DW,rtr,AFP/CÖ,TY