İKMD’den İş Dünyasına 20 Maddelik Afet ve Acil Durum Eylem Planı Hazırlama Rehberi

İnsan Kaynakları Meslek Derneği, afet ve acil durum eylem planı hazırlama rehberini iş dünyasıyla paylaştı:

Günümüzde yaşanan afetler, işgücü piyasalarını, farklı şekillerde fakat derinden etkilemeye başladı. Afetler, insana verdiği fiziksel ve ruhsal zararların yanı sıra oluşturduğu büyük maddi hasarlarla işletmeleri ciddi şekilde sekteye uğratıyor. Bu nedenle afet tehdidi gerçekleşmeden bir plan oluşturmak büyük önem taşıyor. 

Bir acil durumla başa çıkmak için en iyi zamanın, o afet gerçekleşmeden önceki zaman olduğunu, afet ve acil durum eylem planının iş yerinde meydana gelebilecek acil durumlarla nasıl başa çıkılacağının bilinmesini sağladığını belirten İnsan Kaynakları Meslek Derneği (İKMD), “Bir afet ve acil durum eylem planı yazıldıktan sonra uygulanmalı ve gerekirse geri bildirimlere, gelişmelere göre değiştirilmelidir. Tatbikatlar, acil durum hazırlığının önemli bir bileşenidir. İş dünyasına yönelik hazırladığımız 20 maddelik afet ve acil durum eylem planı hazırlama rehberi iş dünyasına yol gösterecektir” açıklamasında bulundu. 

“Güçlü Dayanışma, Mesleki Gelişim” mottosu ile faaliyetlerini yürüten İKMD, acil durum yönetimi ve afet planlamasının yalnızca risk yönetimi ve güvenlik birimlerinin bir sorumluluğu olmadığının, aynı zamanda şirketlerin üst düzey yönetimlerini, insan kaynakları yönetimini, personel ve iş gücü planlamasını, eğitim ve yeniden yapılanma konularını da kapsaması gerektiğine dikkat çekti.

“İşletmenizin karşı karşıya olduğu riskleri belirleyin ve değerlendirin.” 

İnsan Kaynakları Meslek Derneği Kurucu Başkanı, MAN Türkiye A.Ş. İnsan Kaynakları Direktörü Mustafa İskifoğlu, “Afet ve acil durum eylem planı, işletmelerin afetler sırasında izlemesi gereken bir dizi yönergedir. İyi hazırlanmış bir plan, işletmelerin acil bir durumda alacağı önlemlerin detaylarını belirlemekle kalmaz, aynı zamanda mümkünse felaketi önlemelerine, daha az hasarla süreci yönetmelerine ve afet sonrası normal operasyonlarına hızlıca dönmelerine yardımcı olur. Bu amaçla İnsan Kaynakları Meslek Derneği olarak Biruni Üniversitesi Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölüm Başkanı Emre Aydın’ın danışmanlığında afet ve acil durum eylem plan hazırlama rehberini oluşturma ve iş dünyasıyla paylaşma kararı aldık” dedi. 

“Pratik, uygulanabilir, herkes tarafından anlaşılır planlara ihtiyacımız var.”

İnsan Kaynakları Meslek Derneği İcra Kurulu Üyesi, Stratejik Yönetim Danışmanı Canan Duman ise, “Firmalar, bulundukları konumdaki deprem, sel, yangın gibi olası doğa kaynaklı ve hizmet verdikleri sektörde olası insan kaynaklı savaş, terör, siber saldırı gibi afet risklerini kabul etmelidir. Acil durum ve afetler, sadece meydana geldikten sonra müdahale gerektiren durumlar değildir. Afet ve acil durum öncesi risk yönetimi ne kadar iyi yapılırsa, kriz anında başa çıkabilmek o derece kolay olur. İşletmeler karşı karşıya oldukları riskleri belirlemeli ve değerlendirmelidir. ‘İşletmem hangi risklerle karşı karşıya? En zayıf ve savunmasız yönlerim neler? Hazırlanmak için ne yapabilirim? Bu risklerin etkisini nasıl azaltabilirim?’ gibi sorulara yanıt aramalı ve eyleme geçmelidir. Ne yazık ki birçok işletme, afetlere uygun şekilde hazırlanmama hatasına düşer ve maliyetli sonuçlara katlanmak zorunda kalır” açıklamasında bulundu. 

İKMD, iş dünyasına yönelik hazırladığı “Afet ve acil durum eylem planı hazırlama rehberi”nin 20 maddelik içeriğini şu şekilde sıraladı. 

İnsan Kaynakları Meslek Derneği Afet ve Acil Durum Eylem Planı Hazırlama Rehberi:

1. Firmalar bulundukları konumda olası doğa kaynaklı (deprem, sel, yangın vb.) ve hizmet verdikleri sektörde olası insan kaynaklı (savaş, terör, siber saldırı vb.) afet risklerini öngörmeli ve eylem planlarını söz konusu risklere göre hazırlamalıdır.

2. Afet ve acil durumlar, sadece meydana geldikten sonra müdahale gerektiren durumlar değildir. Bu yüzden tüm firmalar, afet öncesi, sırası ve sonrasını kapsayan bütünleşik afet yönetim sistemini uygulamalıdır. 

3. Faaliyet gösterilen binalar, firmanın en önemli kalesidir. Firmalar binalarına güvenmek zorundadır. Firmalar binalarının yapısal tehlikelerinin (binanın temeli, kolonları, kirişleri vb.) farkında olmalıdır. Bu tehlikeleri ortadan kaldırmak için binalarının yapısal güçlendirmelerini gerçekleştirmeli; gerekirse binanın tekrar inşasını düşünmelidirler.

4. Firmalar, faaliyet gösterdikleri fiziksel alanda, hizmet verdikleri iş koluna tehdit oluşturabilecek yapısal olmayan tehlikeleri (dolaplar, dekoratif malzemeler, iş makineleri, sabit tesisatlar, ağır eşyalar vb.) belirlemeli ve sabitleme, düzenli kontrol sağlama gibi yöntemlerle tehlikeyi ortadan kaldırmalıdır.

5. Firmalar, olası yangınların önlenmesi için 26735 sayılı Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’e uygun önlemleri almalıdır.

6. Tüm firmalar bütün zehirli, yanıcı ve tehlikeli maddelerin SİYA (sınırla, izole et, yok et, ayır) kuralına bağlı olarak kapalı, dayanıklı kutular içinde muhafaza edilmesini sağlamalıdır.

7. Firmalar Doğal Afet Sigortalarını (DASK) yaptırmalı; ayrıca sigorta firmaları ile yaptıkları anlaşmaların içeriğine, firmanın bulunduğu coğrafyayı ve hizmet verdiği sektörü tehdit eden her türlü afet ve acil durum teminatlarını ekletmelidir.

8. Firmalar personelleri arasından, faaliyet gösterdikleri iş kolunun tehlike sınıfına göre; 28681 sayılı İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğin 11. maddesinde yer alan söndürme ekibi, kurtarma ekibi, koruma ekibi ve ilk yardım ekibi oluşturmalı; bu ekip üyeleri düzenli eğitimler ile afet ve acil duruma hazır hale getirilmeli ve ekiplerin görev tanımları önceden yapılmalıdır.

9. Firmaya ait önemli evraklar mutlaka başka bir fiziki alanda yedeklenmelidir.

10. Firmada çalışan tüm personelin temel afet bilinci eğitimi alması sağlanmalıdır.

11. Firmalar gerçekleşebilecek afet ve acil durumların iş akışına ne derece etki edeceği konusunda araştırmalar yapmalı; kısa, orta ve uzun vadede iş sürekliliğinin sağlanması için olası etkiyi azaltmak yönünde potansiyel tehlikelerin azaltılması gibi eylemlerde bulunmalıdır.

12. Isıtma, havalandırma ve elektrik gibi sistemlerin düzenli kontrolleri yapılmalı ve afet anında nasıl kapatılacağı ilgili personele öğretilmelidir. 

13. Afet sonrası çalışanların evlerine gidememe durumları düşünülerek, alternatif ulaşım imkanları ile ilgili gerekli tedbirler alınmalıdır.

14. Firmalar bulundukları fiziki alanda her oda, atölye, üretim alanı, ofis, depo gibi bölümler için en güvenli ve en riskli alanları belirlemelidir. Söz konusu alanlar kat krokileri üzerinde belirlenmeli ve uygun tahliye yollarını da gösterir krokiler tüm personelin görebileceği alanlara yerleştirilmelidir.

15. Firmalar tüm personelleri için afet ve acil durum anında davranış prosedürleri geliştirmelidir. Söz konusu prosedürler düzenli aralıklarla tüm firmanın katılımının sağlandığı afet ve acil durum tatbikatları ile desteklenmelidir. Koruma, kurtarma, söndürme ve ilk yardım ekiplerinin bilgi ve becerileri geliştirilerek en az 6 ayda bir tatbikatlar gerçekleştirilmelidir. Gerçekleştirilen afet ve acil durum tatbikatları değerlendirilmeli; gerekirse tüm personele tekrar eğitim verilmelidir.

16. İşe yeni başlayan tüm personele oryantasyon eğitimi içerisinde afet ve acil durum eylem planları konusunda da eğitim verilmelidir.

17. Firmalar, afet ve acil durum anında oluşabilecek olası haberleşme kesintilerini düşünerek, uydu telefonu ya da internet tabanlı haberleşme gibi ek tedbirler almalıdır. 

18. Tüm firmalar güvenli toplanma alanlarını belirlemeli, söz konusu toplanma alanlarına acil durum konteynerleri kurulmalı, içerisine temel arama kurtarma malzemeleri ve koruyucu ekipmanlar (kazma, kürek, baret vb.), konserve gıda gibi dayanımı yüksek gıdalar, su ve ilk yardım malzemesi stoklanmalıdır. Ayrıca firmalar personel sayısını göz önünde bulundurarak, makul sayıda acil durum çantasını kullanıma hazır halde bulundurmalıdır.

19. Her firma, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 6. Maddesinde belirtildiği üzere iş yerinde tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre iş güvenliği uzmanı istihdam etmelidir. Kanuna ilave olarak her iş yeri bünyesinde bir afet yönetim uzmanı da istihdam edilmelidir.

20. Firmalar, hazırladıkları afet ve acil durum eylem planlarının tüm personel tarafından eğitim ve uygulamalar vasıtasıyla bilinmesini ve bu planların etkinliğinin arttırılarak sürdürebilir olmasını sağlamalıdır.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı