Kızılay’a sahip çıkan Kızılhaç hedef oldu

Yardım organizasyonu Türk Kızılay’ın sivil toplum kuruluşu Ahbap’a çadır sattığının ortaya çıkmasının ardından başlayan tartışma Almanya’ya da taşındı. Yıllardır Türk Kızılay’ı ile işbirliği yapan Alman Kızılhaç (DRK) örgütü konuya ilişkin bu hafta yaptığı bir açıklamada Türk Kızılay’a destek verdi. Kızılhaç, açıklamasında Kızılay’ın bir insani, bir de işletmeci oluşumu bulunduğunu, ticari faaliyetlerinden sağlanan gelirin tamamının da insani çalışmalarına aktarıldığını belirtti. Kızılhaç ayrıca yurt dışından giden yardım malzemelerinin satılmadığını ve sadece bağışlandığını da garanti etti.

Konuyla ilgili DW Türkçe’nin sorularını da yanıtlayan Alman Kızılhaç örgütü, Kızılay’ın depolarındaki çadır rezervinin tamamını depremin hemen ardından acil barınmadan sorumlu Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’na (AFAD) verdiğini belirtti. Kızılhaç, “Elindeki bütün çadırları verdiyse Ahbap veya satış yapıldığı gündeme gelen diğer kurum veya şirketlere verilenlerin nasıl açıklanacağı” sorusuna ise yanıt vermedi.

Kurum, kendilerinin sadece Ahbap’a yönelik satıştan haberdar olduğunu, açıklamalarının da buna istinaden yapıldığını belirtti.

“Burger King de hamburgeri bedava dağıtıyor”

Alman Kızılhaç’ın Türk Kızılay’ı destekleyen açıklaması Almanya’da yoğun tepkiye yol açtı.

Tepki gösterenlerin başında Darmstadt Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü Başhekimi Cihan Çelik geliyor. Bir hafta boyunca Hatay’da gönüllü olarak destek de veren doktor, “Alman Kızılhaç’ının cevap vermediği soruya ben cevap vereyim” dedi ve tartışmanın, normal zamanlarda çadır veya benzeri malzeme satılmasından çok, böyle büyük bir afet döneminde normal ticari prosedürün işletilmesi yüzünden ateşlendiğini kaydetti. Cihan Çelik, “Normal zamanda Burger King de hamburgeri satıyor ama şu dönem gelin bakın Antakya’da bedava dağıtıyor” diyerek eleştirilerin olağanüstü afet dönemdeki ahlaki öncelikle ilgisine işaret etti.

Siyaset bilimci Prof. Burak Çopur da Kızılhaç’ın açıklamasıyla Kızılay’ın basın ve halkla ilişkiler işini üstlendiğini iddia etti ve Kızılhaç yönetimine bu açıklamasından dolayı protesto yazısı gönderdiğini söyledi. DW Türkçe’ye konuşan Çopur, 2002’de Almanya’nın doğu eyaletlerinde, 2021’de de batıdaki Ahr Vadisi’nde büyük iki sel felaketi yaşandığını hatırlatarak Kızılhaç’ın o dönemde sivil toplum kuruluşlarına çadır, gıda veya hastanelere kan satmadığını kaydetti.

6 Şubat depremlerinin merkez üssünün bulunduğu Kahramanmaraş’ta, şehrin stadında kurulan çadır kentFotoğraf: Kazim Kizil/DW

Heinrich Böll Vakfı Türkiye Direktörü Kristian Brakel de Twitter’den yaptığı açıklamada “Çadırların depremzedelere o günlerde ücretsiz dağıtılmamış olmasından daha da kötüsünün Uluslararası Kızılhaç-Kızılay Teşkilatları Federasyonu’nun bu tutumu savunmaya kalkışması olur” ifadelerini kullandı.

Federal Meclis’te önerge verildi

Konuyla ilgili Alman Federal Meclisi’nde önerge veren Alman Sol Parti milletvekili Gökay Akbulut da iddiaların tümümün aydınlatılmasını talep etti. Akbulut, “Türk Kızılay’ın çadır satışı Türkiye’deki yardım kuruluşlarına güvenmesine zarar verecek ve bağış yapma isteği de bundan olumsuz etkilenecektir. 37 milyar dolar deprem vergisinin hükümete yakın kuruluşlara gittiği iddiası da siyasi ve hukuki olarak tamamen aydınlatılmalıdır” diye konuştı.

DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Akbulut, belli bölgelere, örneğin AKP seçmenlerinin çoğunlukta olduğu yerlere yardımlara öncelik verilip verilmediğinin, hükümete az oy çıkan Kürt veya Alevi halkın çoğunlukta yaşadığı yerlerin yardımlar konusunda dezavantajlı muamele görüp görmediğinin de araştırılması gerektiğini savundu. Kendisine de depremzedelerden bu yönde mesaj ve videolar ulaştığını, önergesine bunların da yansıdığını belirtti.

“Türkiye’de de Avrupa’da da o kadar büyük bir dayanışma var ki insanlar yapacakları ve yaptıkları yardımın gerçekten de mağdur insanlara ulaşacağından emin olabilmeli” diyen Akbulut, Almanya’nın da yapılan yardımların amacına aykırı kullanımının engellenmesinde yönelik ne tür tedbir veya şartlar alınabileceği veya uygulanabileceğine, buna dair imkanlara kafa yorması gerektiğini kaydetti.

Kızılay’ın Ahbap’a çadır satışına Türkiye-Almanya Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı Max Lucks da tepki göstermiş ve Twitter hesabından “Acil ihtiyaç duyulan çadırların pahalıya satıldığını duyuyoruz. Bu çok bayağı. Depremzedeler insani bir acıyla inliyor ve yakınlarının ölümüyle başetmeye çalışıyor” paylaşımını yapmıştı.

Kızılhaç Kızılay gibi satış yaptı mı?

Alman Kızılhaç, DW Türkçe’nin Kızılay’ın deprem döneminde Ahbap’a satış yapmasını nasıl değerlendirdiği sorusuna ise yanıt verdi.

Kızılay Çadır ve Tekstil’in de sağladığı gelirin tamamen insani faaliyetlere aktarıldığını kaydeden Alman Kızılhaç, dünya çapındaki 192 Kızılhaç ve Kızılay oluşumunun hepsinin ortak temel ilkeler ve insani prensipler çerçevesinde hareket etmekle yükümlü olduğunu kaydetti.

Bu ilkelerin insanlık, ayrım gözetmemek, tarafsızlık, bağımsızlık, gönüllü hizmet, birlik ve evrensellik olduğu belirtildi. Kızılhaç, bu ilkeler çerçevesinde yardımda önceliğin, acil durumda kapasite elverdiği ölçüde tarafsız ve bağımsız olma temelli verildiğini vurguladı.

“Alman Kızılhaç’ı yardım malzemeleri satıyor mu? Kızılay’ın Ahbap’a yaptığı satış gibi benzer bir durumda yardım malzemesi sattı mı?” sorusuna verilen cevapta ise “Hayır Alman Kızılhaç’ın böyle bir satışı olmadı” dendi ve Kızılhaç’ın zaten prensipte yardım malzemesinin satmadığı vurgulandı. Afetlerde de ilk yardım edilenlerin de yardıma en acil ihtiyaç duyanlar olduğu kaydedildi.

Öte yandan Almanya Kızılhaç, Alman Kızılhaç Servis Limited Şirketi bulunduğunu, bunun da afet zamanları dahil tekstilden çadır, yatak ve fenere satış yaptığını belirtti.

Alman Kızılhaç 20 milyon euro bağış topladı

6 Şubat depremleri sonrasında Almanya’daki büyük yardım kuruluşları büyük bağış kampanyaları başlattı. Tek tek veya işbirliği içindeki bu kampanyalara radyo ve televizyon kuruluşları da banka hesaplarını duyurarak destek verdi.

Peki Almanya’daki pek çok büyük şirketin de yüksek miktarda bağış yaptığını duyurduğu Kızılhaç ne kadar yardım topladı? Kızılhaç, DW Türkçe’ye verdiği cevapta Şubat sonu itibarı ile 20 milyon euro bağış toplandığını duyurdu. Kızılhaç, bunun 8 milyon eurosunun özel bağışçılardan, 5 milyon 300 bininin şirket ve vakıflardan, 6 milyon 700 bin euronun da diğer yardım kuruluşlarıyla işbirliği kampanyalarından geldiğini aktardı.

Kuruluş, bu bağışlara ilave olarak Alman hükümetinin de faaliyetlerini desteklemek üzere 11 milyon verdiğine dikkat çekti.

Depremzedelere yönelik ilk yardımların 10 Şubat’ta başladığını aktaran Kızılhaç, Leipzig’den kalkan ilk yardım uçağında 2 bin 500 battaniye, 4 bin izomat, 500 aile çadırı ile kışa dayanıklı malzemenin yer aldığını, Berlin’den yola çıkan ilk TIR’da da bin çadır brandası, bin izomat, 77 çadır ısıtıcısı, yaklaşık 3 bin 500 yatak ve bin hijyen paketi bulunduğunu belirtti. Acil yardımlar dışında orta vadeli yardım planlamasının da tamamlanmak üzere olduğu kaydedildi. Kızılhaç’ın kardeş kuruluşu Kızılay’ın sahadaki gönüllülerinin yemek, araç, depo ve battaniye ihtiyacı gibi acil giderleri için de depremden hemen sonra 250 bin euro maddi yardım gönderdiği vurgulandı.

Alman Kızılhaç ve Türk Kızılay, 6 Şubat depremine dek son yıllarda daha çok mülteciler ve pandemiyle mücadele alanlarında iş birliği yapıyordu. ​