Taliban, Oslo’da Avrupalı yetkililerle görüşmelere başladı

Üç gün sürmesi planlanan görüşmelerde insan hakları ve ülkedeki insani kriz ele alınacak.

Birleşmiş Milletler’e (BM) nazaran Afgan nüfusunun yüzde 95’inin besin eserlerine yeteri kadar erişimi yok. Avrupa’da Taliban’ın toplantılarla ödüllendirilmemesi tarafındaki tenkitlerle birtakım protesto şovları de yapıldı.

Taliban üyeleri Pazar günü insan hakları aktivistleri ile bir ortaya geldi lakin bu görüşmenin ayrıntıları açıklanmadı.

Feminist bir aktivist olan Jamila Afghani, AFP haber ajansına yaptığı açıklamada müzakerecilerin “iyi niyet gösterdiğini” söyledi ve “Sözlerinden hareketle ne yapacaklarını göreceğiz” diye konuştu.

Taliban üyeleri için görüşmelerde Pazartesi gününün değerli bir gün olacağı belirtiliyor. Gerçekten Taliban, ABD bankalarında dondurulan milyarlarca dolara erişim talep etmeye hazırlanıyor.

Afganistan’da işsizlik ve besin fiyatları daima yükselirken, para ünitesinin bedeli ise düşüyor. Bankalar nakit çekme limitleri koyuyor. BM, nüfusun yüzde 55’i için açlığın büyük bir tehdit olduğu konusunda ihtarlarda bulunuyor.

Taliban delegesi Seyfullah Azam, Associated Press haber ajansına yaptığı açıklamada, “Afgan varlıklarının dondurulmamasını ve siyasi telaffuzlar nedeniyle sıradan Afganları cezalandırılmamasını istiyoruz” dedi.

Yaşanan açlık ve ölümcül kış kaidelerin olduğunu hatırlatan Azam, “Afgan halkının, memleketler arası toplumun siyasi uyuşmazlıkları nedeniyle cezalandırılmak yerine desteklenmesinin vakti geldi” diye konuştu.

Batılı delegelerin ise daha kapsayıcı bir hükümetin ve insan haklarının kıymetini vurgulaması bekleniyor.

Taliban, iktidarı ele geçirmesinin akabinde birden fazla bayan çalışana konutta kalmalarını söyledi. Ortaokullar ise yalnızca erkek çocuklara ve erkek öğretmenlere açık. Taliban aykırısı telaffuzları nedeniyle çok sayıda bayan maksat alınırken, kimilerinin kayıp olduğu söyleniyor. Taliban olayda dahlinin olmadığını söylüyor.

Taliban iktidarıyla birlikte insan hakları aktivistleri ve gazeteciler de amaç alındı.

Şu anda rastgele bir ülke yeni Afgan hükümetini tanımadı. Norveç Dışişleri Bakanı Anniken Huitfeldt, toplantıların “Taliban’ın yasallaştırılmasını yahut tanınması manasına gelmediğini” söyledi.

Huitfeldt, “Ancak ülkedeki fiili yetkililerle de konuşmak zorundayız” dedi.

Görüşmeler Afganlar ortasında da fikir ayrılığına neden oldu. BBC’den Lyse Doucet’in haberine nazaran birtakım Afganlar görüşmelerin değerini vurgularken, kimileri ise Taliban’ın ülkelerinde sistematik olarak insan haklarını ihlal ederken Avrupa başkentlerine davet edilmemesi gerektiğini söyledi.

Hafta sonu Avrupa’da çok sayıda protesto da düzenlendi. Oslo’da AFP haber ajansına konuşan bir protestocu, görüşmelerin ailelerini kaybeden Afganların “yüzlerine gülmekle” muadil olduğunu söyledi ve “Teröristlerle konuşmayın” dedi.