AB artan elektrik fiyatlarına çare arıyor

Avrupa Birliği (AB), elektrik fiyatlarında dizginlenemeyen ve vatandaşları endişelendiren rekor artış üzerine haftaya acilen toplanacak. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Komisyon’un acil tedbirler alınması ve elektrik piyasasında yapısal reforma gidilmesi üzerinde çalıştığını duyurdu. Komisyon Başkanı von der Leyen, AB enerji bakanlarının 9 Eylül’de dönem başkanı Çekya’nın başkenti Prag’da acil toplanacağını duyurdu.

Slovenya’nın Bled kentindeki uluslararası bir konferansta konuşan Ursula von der Leyen, “Elektrik fiyatlarındaki patlama, başka koşullar için geliştirilmiş olan piyasanın kendi sınırlarına dayandığını ortaya koydu” diye vurguladı.

Konunun yoğun tartışıldığı Almanya’nın Başbakanı Olaf Scholz da enerji fiyatlarının düşmesi için yapısal değişikliklerin gerekli olduğunu söyledi. Scholz, fiyat artmasının engellenmesi için Avrupa çapında bir “enerji fiyat freni mekanizması” fikrine de açık olduğunu belirtti ve “Şu an görülen elektrik fiyatlarının savunulacak tarafı olamaz” diye konuştu.

Avrupa’da elektrik fiyatları farklı kaynaklardan üretilen elektriğin toplandığı bir piyasada belirleniyor ve şu dönem doğalgazdan üretilen elektrikteki rekor artış yüzünden zamdan zama koşuyor. Fotoğraf: Andreas Franke/dpa/picture alliance

AB Komisyonu planını açıklamadı

AB Komisyonu henüz elektrik birim fiyatının belirlendiği piyasa sisteminde nasıl bir reform hedeflendiğine dair bir plan açıklamadı. Ancak bazı üye ülkeler dizginlenemeyen zamların frenlemesi için geçici bir süre doğal gaz fiyatlarına üst sınır konulmasını veya elektrik fiyatının doğal gazdan bağımsız belirlenmesini veya başka enerji kaynaklarıyla bağlantılı hesaplanmasını öneriyorlar.

Avrupa’da elektriğin birim fiyatı, farklı kaynaklardan üretilen elektriğin toplandığı piyasada Merit-Oder diye bilinen bir sisteme göre belirleniyor. Yenilenebilir enerjiden doğal gaza kadar farklı kaynaklardan üretilen elektrik, en yüksek maliyetli üretimin birim fiyatına göre ücretlendiriliyor. Bu dönemde en maliyetli olan elektrik doğal gazdan sağlananı.

Piyasadaki payı düşük olmasına rağmen en yüksek maliyete sahip olan doğal gazdan üretilen elektrik birim fiyatı belirliyor. Bu durum dünya piyasalarından doğalgazı rekor yüksek fiyatlara alan tedarikçi ve üretici için zaruri olsa da elektriği çok düşük maliyete üreten rüzgar enerjisi şirketlerinin rekor kar etmesi sonucunu doğuruyor. Birim fiyattaki belirleme de vatandaşa rekor elektrik faturası olarak dönüyor.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Çek mevkidaşı Petr FialaFotoğraf: Petr David Josek/AP Photo/picture alliance

Yunanistan ve İspanya müdahale talep ediyor

Yunanistan ve İspanya gibi AB üyeleri aylardır piyasalara müdahale edilmesini talep ediyor. Şimdiye kadar bu ülkelerin talepleri AB’nin lokomotif ülkelerinden olan Almanya’nın itirazı nedeniyle işleme konmamıştı.

Almanya Başbakanı Scholz, Ukrayna savaşının sonuçları nedeniyle şimdi reformlara daha açık olduklarını söyledi. AB’nin dönem başkanlığını yapan Çekya ziyaretinde mevkidaşı Petr Fiala ile düzenlediği basın toplantısında konuşan Scholz, dolayısıyla AB’de daha hızlı kararlar alınacağından yola çıktığını da belirtti.

Çekya Başbakanı Fiala da elektrik fiyatlarının doğal gazdan bağımsız belirlenmesinin bir alternatif olabileceğini, şu haliyle piyasanın iyi işlemediğini söyledi. Fiala ayrıca önümüzdeki kışın atlatılabilmesi için de nükleer santrallerin kullanım süresinin uzatılması çağrısını yaptı. Almanya, halen çalışan son üç nükleer santralini de sene sonunda kapatmaya hazırlanıyor.

Daha önce de Avusturya Başbakanı Karl Nehammer AB çapında elektrik fiyatlarının doğal gazdan bağımsız belirlenmesi için çağrıda bulunmuştu. Nehammer, ancak o şekilde elektriğin birim fiyatının üretim maliyetleriyle belirlenen fiyata yeniden yaklaşacağını söylemişti.

AFP/ ETO, JD