Yeni anayasa planlarında yargıda değişiklik gündemde

Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu tarafından Çankaya Köşkü’nde “Yeni Anayasa ve yargı” başlıklı toplantı yapıldı. DW Türkçe, bazı yargı üyeleri ve akademisyenlerin de katıldığı basına kapalı olarak yapılan toplantının perde arkasına ulaştı. Edinilen bilgiye göre, toplantıda konuşan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulu şeklinde ikiye ayrılacağını, ancak bakan ve yardımcısının yerinde kalacağını bildirdi. Toplantıda Anayasa Mahkemesi’nin Yüce Divan yetkisi de tartışıldı.

Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan’ın sık sık çağrıda bulunduğu yeni anayasa konusunda çalışmalara hız verildi. Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu’nun organize ettiği “Yeni anayasa ve yargı” konulu toplantıya, Hukuk Politikaları Kurulu Başkan Vekili ve Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum ile Adalet Bakanı Bekir Bozdağ başkanlık yaptı.

Bekir Bozdağ’ın yeni yargı önerisi

Edinilen bilgiye göre, 4 Ekim’de düzenlenen toplantıda konuşan Adalet Bakanı Bozdağ, yeni anayasada HSK’nın Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulu şeklinde ikiye ayrılacağını bildirdi.

Ancak Bozdağ, kuruldan Adalet Bakanı ve Yardımcısının çıkarılması görüşlerine ise karşı çıktı. Bozdağ, sistemin işleyişi açısından bakanın kurulda olması gerektiğini savundu.

Toplantıda, yargının üç sacayağından biri olan avukatların sorunları da ele alındı. Bekir Bozdağ, savunma dokunulmazlığının da yeni anayasaya gireceğini bildirdi.

AYM’nin Yüce Divan yetkisi

Diğer yandan Anayasa Mahkemesi’nin Yüce Divan yetkisi de toplantıda tartışıldı. Yüce Divan yetkisinin AYM’den alınması görüşü öne çıkarken, bunun yerine AYM, Yargıtay ve Danıştay üyelerinden oluşacak yeni bir kurul oluşturulması gerektiği fikri öne çıktı. Ancak Adalet Bakanı Bozdağ ise bu konuda görüş bildirmekten kaçındı.

TBB’nin önerileri

Toplantıya avukatları temsilen Türkiye Barolar Birliği Genel Sekreteri Veli Küçük de katıldı. Yargının sorunlarına ilişkin sekiz öneride bulunan Avukat Veli Küçük, yargı bağımsızlığının hayata geçmesi için Anayasa’da yer alması gereken unsurları ifade etti.

Yargı bağımsızlığı kavramının “bağımsız yargı hakkı” olarak somutlaştırılması veya bir yurttaş hakkı olarak tanımlanmasını isteyen Küçük, mahkemelerin bağımsızlığını ve tarafsızlığını anayasal güvenceye kavuşturacak düzenlemelere yer verilmesi gerektiğini kaydetti. Küçük, bu konuda atanma şekli, görev süreleri, dış baskılara karşı güvence, bağımsız görünüm gibi unsurları saydı.

Veli Küçük’ün TBB adına dile getirdiği diğer öneriler ise şöyle:

• Mahkemelerin bağımsız ve tarafsızlığının, uyuşmazlık çözüm yerleri ve buralarda görev alan uygulayıcılar bakımından da geçerli olması.
• Masumiyet karinesine, lekelenmeme hakkına, makul sürede yargılanma hakkına, gerekçeli karar hakkına, olağan ve olağanüstü kanun yolları imkânlarına Anayasal düzeyde yer verilmesi.
• HSK üzerinden yürütmenin etkisinin kaldırılması, Adalet Bakanı veya yardımcısı veya müsteşarının Kurul’da oy hakkı olmaması.
• HSK kararlarına karşı yargı yolunun açılması.
• Bağımsız savunmanın temsilcisi avukatların, yargının kurucu unsurları arasında sayılması.
• “Avukatlık ve savunma dokunulmazlığı”na ilişkin olarak hâkimlik ve savcılık teminatına benzer bir düzenlemeye yer verilmesi.