Netanyahu üzerinde iki devletli çözüm baskısı artıyor

Ortadoğu’da bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu üzerinde iki devletli çözüme destek vermesi yönünde uluslararası baskı artıyor.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, “İsrail ve Filistinliler için iki devletli çözümü ve Filistin halkının bir devlet kurma hakkını reddetmek kabul edilemez” dedi. Guterres, Uganda’da Bağlantısızlar Hareketi zirvesinde dün yaptığı konuşmada, Filistinlilerin kendi devletlerini kurma hakkının tanınması gerektiğine vurgu yaptı. BM Genel Sekreteri, bu hakkı reddeden bir tutumun “Dünya barışı ve istikrarı için büyük bir tehdit olan bir çatışmayı belirsiz bir süre için uzatacağı” uyarısında bulundu.

ABD’nin ardından İngiltere, Fransa ve Avrupa Birliği’nden (AB) de iki devletli çözüme destek veren açıklamalar geldi.

İngiltere Savunma Bakanı Grant Shapps, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun bir Filistin devletinin kurulmasını reddetmesinin “hayal kırıklığı” yarattığını söyledi. Shapps, bugün Sky News‘e yaptığı açıklamada, “İsrail Başbakanı’ndan iki devletli çözüme inanmadığını duymanın hayal kırıklığı yarattığını düşünüyorum” dedi. Shapps, “İki devletli çözüme ulaşmadan, bir çözüm bulabileceğimize de inanmıyorum” şeklinde konuştu.

Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, Netanyahu’nun tutumuna tepki göstererek sosyal medya hesabından “Filistinlilerin egemenlik ve bir devlet kurma hakkı var” ifadesini paylaştı. Sejourne, Fransa’nın bu hedefe ulaşmada desteğini sürdüreceğine de vurgu yaptı.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de iki devletli çözümü savunan açıklamalar yapmıştı. Borrell Cuma akşamı İspanya’nın Valladolid kentindeki bir üniversitede yaptığı konuşmada, İsrail’in iki devletli çözümü engellemek için “Hamas’ı yarattığını” öne sürmüş, Filistin Özerk Yönetimi’ni zayıflatmak için Hamas’ın İsrail hükümeti tarafından finanse edildiğini iddia etmişti.

ABD ile İsrail arasında görüş ayrılığı

İki yakın müttefik olan ABD ve İsrail arasında da bölgede bir Filistin devletinin kurulmasını öngören iki devletli çözüm konusunda görüş ayrılığı yaşanıyor. ABD, Gazze savaşının sona ermesi sonrasında bölgede iki devletli çözüme destek verirken, Netanyahu’dan bunu reddeden açıklamalar geliyor.

ABD Başkanı Joe Biden ile İsrail Başbakanı Netanyahu’nun telefon görüşmesi sonrasında da iki devletli çözüm konusunda farklı açıklamalar yapıldı. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby Cuma günkü görüşmeye ilişkin açıklamasında “Başkan hâlâ iki devletli çözüm vaadine ve ihtimaline inanıyor” dedi.

Biden ise “Netanyahu iktidardayken iki devletli çözüm imkânsız mı” şeklinde soruyu “Hayır, değil” sözleriyle yanıtladı.

İsrail Başbakanı Netanyahu ise iki devletli çözümü reddederken, Biden’ın ifadelerini yalanladı. Sosyal medya paylaşımında İsrail’in Gazze Şeridi’nin kontrolünden “taviz vermeyeceğini” vurgulayan Netanyahu, bunun bir Filistin devleti kurulması ile çeliştiğine işaret etti.

İsrail, Gazze savaşı sonrasında bölgenin güvenlik kontrolünün İsrail’de olması gerektiğini savunuyor. Biden ile görüşme sonrasında Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada da “Hamas’ın yok edilmesinin ardından Gazze Şeridi’nin İsrail için bir daha tehdit oluşturmaması için İsrail’in Gazze Şeridi’nin güvenliğini kontrolü altına alması gerekiyor, bu da Filistin’in egemenliği yönündeki taleplerle çelişiyor” ifadesi kullanıldı.

Tel Aviv’de Benyamin Netanyahu karşıtı gösteriler düzenlendi Fotoğraf: Leo Correa/AP Photo/picture alliance

Netanyahu’yu prostesto gösterileri

İsrail’de ise Başbakan Netanyahu’ya yönelik öfke büyüyor. Tel Aviv’in yanı sıra Hayfa ve Kudüs’te dün düzenlenen protesto gösterilerinde Gazze Şeridi’nde Hamas’ın elindeki rehinelerin evlerine geri dönmesi talepleri yükseldi. Netanyahu’yu “şeytanın yüzü” olarak nitelendiren göstericiler, ülkede erken seçim yapılmasını da istedi.

İsrail’de Netanyahu’nun Gazze Şeridi’ndeki savaşta izlediği tutum eleştirilere yol açıyor. Birçok kişi acilen ateşkes sağlanmaması halinde, Hamas’ın elindeki rehinelerin hayatını kaybetmesinden kaygı duyuyor. Netanyahu ise hedefe ulaşana kadar Gazze Şeridi’nde savaşın devam edeceğini, bu hedefin de Hamas’ın yok edilmesini olduğunu vurguluyor.

AFP, dpa/JD, HT

DW Türkçe’ye engelsiz nasıl erişebilirim?