Navalni’nin ölümüne tepki yağıyor

Rusya’da muhalif siyasetçi Aleksey Navalni’nincezaevinde hayatını kaybettiği yönündeki duyuru sonrası dünya liderlerinden art arda açıklamalar geliyor.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, muhalif liderin ölüm haberinden duyduğu üzüntü ve rahatsızlığı ifade etti. Stoltenberg, “Tüm gerçekleri ortaya koymamız gerekiyor ve Rusya (Navalni’nin) ölümüne ilişkin tüm ciddi soruları yanıtlamalı” ifadelerini kullandı.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken de Navalni’nin ölümünden Rusya’nın sorumlu olduğunu savundu. ABD’li Bakan Münih Güvenlik Konferansı’nda konuya ilişkin, “Ölümü bir Rus hapishanesinde oldu; tek bir adama yönelik saplantı ve korku Putin’in inşa ettiği sistemin kalbideki zayıflık ve çürümeyi gösteriyor” ifadelerini kullandı.

Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel de Birliğin Navalni’nin trajik ölümünden Moskova’yı sorumlu tuttuğunu kaydetti. Sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, Aleksey Navalni’nin özgürlük ve demokrasi için mücadele ettiğini belirten Michel, “Savaşçılar ölür ama özgürlük için mücadele asla bitmez” diye yazdı.

Scholz: Rusya artık demokrasi değil

Fransa’dan Navalni’nin Rusya’nın baskı sistemine direnişini hayatıyla ödediği yönünde bir açıklama geldi. Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, Navalni’nin ailesine ve Rus halkına başsağlığı dileklerini ileterek muhalif siyasetçinin bir ceza kolonisinde ölümünün Rusya lideri Vladimir Putin rejiminin gerçekliğini hatırlattığını savundu.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz da Navalni’nin cesaretinin bedelini hayatıyla ödediğini belirtti. Rusya’nın Putin yönetimi altında “korkunç bir yolda” olduğunu söyleyen Scholz, “Ne yazık ki uzun süre önce yaşanan ve demokrasi yönünde olan olumlu gelişmelerin ardından artık bir demokrasiden bahsetmek mümkün değil” dedi.

Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy de Navalni’nin Putin tarafından öldürüldüğünün açık olduğunu ve Rus liderin kimin öldüğünü umursamadığını, yalnızca kendi pozisyonunu koruma amacı güttüğünü söyledi.

Aleksey Navalni 2010 yılında Moskova’daki ofisindeFotoğraf: Alexander Zemlianichenko/AP Photo/picture alliance

Peskov: Putin’in bilgisi var

Putin’e karşı muhalefette sembol isimler arasında yer alan Navalni’nin geçen yıl Aralık ayında nakledildiği kutup bölgesindeki cezaevinin yönetiminden yapılan açıklamada, 47 yaşındaki Navalni’nin öldüğü duyurulmuştu. Söz konusu açıklamada, ölüm sebebinin araştırıldığı da aktarılmıştı.

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Putin’in Navalni’nin ölümünden haberdar olduğunu belirtmekle yetinirken, söz konusu habere ilişkin başka bir detay vermedi. Navalni’nin ekibi ise henüz muhalif liderin ölümüne ilişkin henüz doğrudan bir teyit alamadıklarını kaydetti.

Putin’e karşı en etkili muhalif isimlerdendi

2018 Başkanlık seçimlerinde aday olan Navalni, Rusya’nın dört bir yanında kampanya konuşmaları yapmış ve Kremlin’I zora sokan yolsuzluk araştırmaları yayımlamıştı. Putin’e karşı en güçlü muhalif isim haline gelen Navalni, 2020 yılı Ağustos ayında sinir gazıyla zehirlenmiş ve tedavi için Almanya’ya gitmişti. Navalni, 2021 yılında ülkesine dönmeye karar vermiş ve bu kararı muhalif çevrelerden takdir toplamıştı. Navalni ülkesine dönüşü sonrasında 2021 yılı Ocak ayında tutuklanmış ve 2014 yılındaki başka bir yolsuzluk davasından kalma şartlı tahliye kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle 2,5 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

Rus muhalif lider, geçen yıl Ağustos ayında “aşırıcılık” suçlamasıyla 19 yıl daha hapis cezasına çarptırılmıştı. Navalni’nin nakledildiği ceza kolonisine, genellikle müebbet hapis cezasına çarptırılanlar ile çok tehlikeli olarak değerlendirilen mahkumlar gönderiliyordu.

DW, dpa, AFP; Reuters/ SÖ,EC