Küresel ticaretin yüzde 12’si Süveyş Kanalı’ndan geçiyor

İnsan eliyle yapılan en kritik su yollarından Süveyş Kanalı, hizmete alındığı günden bu yana 152 yıl geçmesine karşın hem dünya ticareti hem de Mısır iktisadı için ehemmiyetini koruyor.

Mısır’ın Osmanlı toprakları ortasında yer aldığı periyot olan 17 Kasım 1869 yılında açılışı gerçekleşen ve bugün Mısır hudutlarında yer alan Süveyş Kanalı, Kızıldeniz’i, Akdeniz’e bağlıyor. İnsan eliyle inşa edilmiş olan 193 kilometre uzunluğundaki kanal, dünyanın en kalabalık su kanalları ortasında ön sıralarda yer alıyor.

Süveyş Kanalı ve Kanal İstanbul’a ait AA muhabirine açıklama yapan Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Lider Yardımcısı Doç. Dr. İsmail Numan Telci, “Süveyş Kanalı, global ticaret ve Mısır iktisadı için birçok istikametten değerlidir. Global ticaretin yaklaşık yüzde 12’si, Asya’nın büyüyen pazarlarını Avrupa’ya deniz yoluyla bağlayan bu dar koridordan devam etmektedir.” tabirini kullandı.

Telci, global ticaretin yaklaşık yüzde 12’sine ek olarak, sıvılaştırılmış doğal gazın yaklaşık yüzde 8’inin de her gün bu kanaldan geçtiğini söyledi.
Süveyş Kanalı’nın kısa bir mühlet için dahi bir biçimde bloke olmasının, dünya iktisadı ve ticareti üzerinde önemli tesirlere neden olabildiğine vurgu yapan Telci, kelamlarını şu halde sürdürdü:

“Bu duruma bir örnek bu yılın başlarında yaşandı. 23 Mart 2021’de yaşanan olayda Ever Given isimli gemi Süveyş Kanalı’nda karaya oturdu ve kanaldan geçişleri büsbütün engelledi. Kimi şirketlerden alınan bilgilerde, Ever Given’in her gün kanal üzerinden iddiası 9,6 milyar dolarlık ticareti engellediğini paylaşıldı. Bu sayı indirgendiğinde, saatte 400 milyon dolara ve 3,3 milyon ton kargoya yahut dakikada 6,7 ??milyon dolara eşittir. Alman sigorta şirketi Allianz’ın değerlendirmelerine nazaran ise tıkanıklık global ticarete haftada 6 milyar ila 10 milyar ortasında bir maliyete yol açtı. Gerek bu sayılar gerekse de kanaldan geçen gemi sayısı ve bunun Mısır için mali getirisi, Süveyş Kanalı’nın günümüz global ticaretinde ve Mısır’ın iktisadında ne kadar değerli olduğuna ortaya koymaktadır.”

MISIR İKTİSADINA YILLIK 5,8 MİLYAR DOLAR GELİR SAĞLIYOR

İsmail Numan Telci, kanalın Mısır için her gün ortalama 15 milyon dolar, yıllık ise 5,8 milyar dolar gelir sağlayan kıymetli bir mali kaynak olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:

“Dolayısıyla, Süveyş Kanalı Otoritesi Lideri Usame Rabie’nin yaşanan kriz sırasında belirttiği üzere, Ever Given’in karaya vurması sonucunda Mısır her günü için yaklaşık 15 milyon dolarlık bir gelir kaybına maruz kaldı. Bununla birlikte, kimi medya kuruluşları tarafından Süveyş’e alternatif projelerin kıymetlendirilmesi konusunda haberler yapıldı. Bu bağlamda, özellikle İsrail’in Eylat kentinden Doğu Akdeniz’e kadar planlanan Ben Gurion Kanalı isimli bir su yolunun inşası lisana getirildi.”

Mısır’ın son 10 yılda Süveyş’i genişletmek ve geliştirmek için çalışmalar gerçekleştirdiğini belirten Telci, “Bu kapsamda gerçekleştirilen son çalışmalar, gemilerin kanal üzerinden seyir ve geçiş müddetlerini hızlandırmak maksadıyla 2015 yılında 35 kilometre uzunluğunda paralel bir kanalın inşası oldu. Bu çalışmaların toplam maliyeti yaklaşık 509 milyon dolar olarak kaydedildi. Bu çalışmalar göz önünde bulundurulduğunda, Mısır’ın Süveyş’e ne kadar ehemmiyet verdiği gün yüzüne çıkmaktadır.” tabirlerini kullandı.

Telci, Süveyş Kanalı’na birtakım global güçlerin de artan ilgisinin olduğuna vurgu yaparak, “Bu çerçevede Rusya ve Çin üzere ülkeler Süveyş Kanalı güzergahında hür ticaret bölgeleri kurma teşebbüsleri yapmakta ve yeniden bu bölgedeki limanlarda faal olmaya çalışmakta.” değerlendirmesinde bulundu.

“KANAL İSTANBUL STRATEJİK MANADA DEĞERLİ BİR KAZANIM OLACAK”

Kanal İstanbul’un da planlandığı biçimde yapılması durumunda Türkiye için önemli bir mali kaynak oluşturmasının yanı sıra stratejik manada da kıymetli bir kazanım olacağını tabir eden Doç. Dr. Telci, “Nitekim planlamalara nazaran Kanal İstanbul’dan günde yaklaşık 150 geminin geçeceği düşünülmekte ve bu trafiğin Türkiye’ye yıllık getirisinin en az 8 milyar dolar olacağı varsayım edilmekte.” dedi.

Telci, kanal boyunca inşa edilecek olan ticaret bölgelerinin iktisada yapacağı katkılara ait olarak da şunları kaydetti:

“Kanal boyunca inşa edilecek olan ticaret bölgeleri de İstanbul’un global ticaretin merkezlerinden birisi olma pozisyonunu güçlendirecek. Öte yandan Kanal İstanbul projesinin hayata geçmesiyle İstanbul Boğazı’ndan geçmek durumunda kalan riskli kabul edilen gemiler, yeni kanala yönlendirilecek ve bu manada ortaya çıkması olası sıkıntılar asgariye indirilecek. Bu durumun bir öbür olumlu sonucu ise Kanal İstanbul projesinin, İstanbul Boğazı’nın tarihi yapısının korunmasına da katkıda bulunacak olmasıdır.