TÜİK’in ölüm istatistiklerinde pandemi etkisi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), iki yıldır açıklamadığı için eleştirilere yol açan 2020 ve 2021 yılı ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerini yayınladı. Buna göre 2019 yılında 435 bin 941 olarak kaydedilen ölüm sayısı yüzde 16,5’lik artışla 2020 yılında 507 bin 938’e ve 2021 yılında yüzde 11,4’lük artışla 565 bin 594’e yükseldi.

Ölümlerde erkeklerin oranı 2019’daki yüzde 54,6’dan 2020’de yüzde 56’ya yükselirken kadınların oranı 2019’daki yüzde 45,4’ten 2020’de yüzde 44’e geriledi. 2021’de ise ölenlerin yüzde 54,6’sını erkekler, yüzde 45,4’ünü kadınlar oluşturdu.

Kaba ölüm hızı binde 5,3’ten binde 6,7’ye yükseldi

Bin kişi başına düşen ölüm sayısını ifade eden kaba ölüm hızı, 2019 yılında binde 5,3 iken 2020 yılında binde 6,1’e, 2021’de ise binde 6,7’ye yükseldi. Diğer bir ifade ile bin kişi başına ölüm sayısı 2019 yılında 5,3, 2020’de 6,1 ve 2021’de 6,7 oldu.

Kaba ölüm hızının en yüksek olduğu il 2020’de binde 11,3 ile Sinop, 2021’de ise binde 12,7 ile Sinop ve Kastamonu oldu. Kaba ölüm hızının en düşük olduğu il ise 2020’de binde 3,2 ile ve 2021’de binde 2,8 ile Şırnak oldu.

Başlıca ölüm nedeni dolaşım sistemi hastalıkları

Ölümler nedenlerine göre incelendiğinde her iki yılda da dolaşım sistemi hastalıkları ilk sırada yer aldı. Ölümler arasında dolaşım sistemi hastalıklarının oranı 2020’de yüzde 36, 2021’de yüzde 33,4 oldu. Bu ölüm nedenini 2020’de yüzde 15,8 ile solunum sistemi hastalıkları ve 2021’de yüzde 14’lük oranla iyi ve kötü huylu tümörler izledi.

Pandemi döneminde dikkat çekici artış

Türkiye’de Mart ayında ortaya çıkan koronavirüs salgınının yol açtığı ölümler de TÜİK’in verileri geciktirmesi nedeniyle merakla beklenen konular arasındaydı. TÜİK’in bugün açıkladığı verilere göre Covid-19 kaynaklı ölüm sayısı 2020 yılında 22 bin 136 ve 2021 yılında 65 bin 198 oldu. 2020’de Covid-19’dan ölenlerin 13 bin 699’unu erkekler, 8 bin 437’sini kadınlar oluştururken 2021’de bu hastalıktan 35 bin 693 erkek ve 29 bin 505 kadın yaşamını yitirdi. Covid-19 kaynaklı ölümlerin en fazla görüldüğü grup, 2020 yılında 65-74 yaş grubu, 2021’de ise 75-84 yaş grubu oldu.

Yılda ortalama 5-10 bin civarında artan ölüm sayılarında pandemi sırasında yaşanan artış dikkat çekti. TÜİK verilerine göre 2009 yılı ile 2019 yılındaki ölüm sayıları arasında on yıllık dilimde 66 bin 238 kişilik artış gerçekleşirken, 2021 yılında bir yıllık sürede ölümlerde 2020’ye göre 57 bin 656 kişilik artış olduğu görüldü.

Bebek ölümleri

Ölen bebek sayısı 2019’da 10 bin 770 iken 2020 yılında 9 bin 657’ye geriledi. 2021’de ise 9 bin 938 bebek ölümüyle hafif bir artış kaydedildi. Bin canlı doğum başına düşen bebek ölüm sayısını ifade eden bebek ölüm hızı ise 2019 yılında binde 9,1 iken 2020 yılında binde 8,7’ye geriledi, 2021’de binde 9,2 oldu. Diğer bir ifade ile 2020 yılında bin canlı doğum başına 8,7 bebek ölümü gerçekleşirken 2021’de 9,2 bebek ölümü kaydedildi.

Doğumdan sonraki beş yıl içinde ölme olasılığını ifade eden beş yaş altı ölüm hızı, 2019 yılında 11,2 iken 2020 yılında binde 10,6 oldu, 2021’de ise binde 11,2 olarak kaydedildi.

DW/BK,BÖ