35 yaşında başkan oldu

DÜNYA, Latin Amerika ülkesi Şili’de ikinci çeşit devlet başkanlığı seçiminde ultra muhafazakâr, diktatör Pinochet hayranı Jose Antonio Kast’ı yenerek 35 yaşında ülkenin yeni devlet lideri seçilen Gabriel Boric’i konuşuyor. General Augusto Pinochet periyodundan kalma ‘neo-liberal ekonomiyi tarihe gömüp toplumsal refah devleti oluşturma’ vaadiyle seçime katılan aktivist kökenli radikal sol çizgideki Boric, oyların yüzde 56’sını aldı. Rakibi Kast yüzde 44’te kaldı.

‘İTİBARI DESTEKLİYORUM’

Mart ayında devlet başkanlığı koltuğuna oturacak Boric, radikal sol, çevreci, feminist ve LGBT topluluklarının takviyesini alan “Apruebo Dignidad” (İtibarı Destekliyorum) ittifakının önderiydi. Ülkede devlet başkanlığının birinci tipi 21 Kasım’da yapılmıştı. Birinci tıpta Prestiji Destekliyorum bloku yüzde 25.8 oy ile yüzde 27.9 oy alan Jose Antonio Kast’ın liderliğindeki radikal sağcı Hıristiyan Toplumsal Cephe’nin gerisinde kalarak ikinci olmuştu.

MERKEZ PARTİLERİ ERİDİ

19 Aralık’taki ikinci çeşitte ise yaklaşık 15 milyon seçmen sandık başına gitti. Birinci çeşit sonunda merkez çizgideki partiler elenince, Boric ve Kast’ın ikinci cins için merkez seçmenlerini kazanmak üzere telaffuzlarını ılımlılaştırdıkları gözlenmişti. Seçime iştirak ise son yılların en yüksek oranı olan yüzde 55 oldu. İş insanı Jose Antonio Kast’ın bilhassa, Şili’de 1973’teki radikal sağcı askeri darbenin önderi General Augusto Pinochet’yi açıktan desteklemesi, katı muhafazakâr siyasetleri savunması ülkede tartışma konusu olmuştu. Pek çok etraf, Kast’ı Brezilya Devlet Lideri Jair Bolsonaro’ya benzetmişti.

TOPLUMSAL DEVLET VAADİ

Fransız AFP’nin haberine nazaran evvelki gün zafer konuşması yapan Gabriel Boric, Şili’de toplumsal hakları genişleteceğini taahhüt ederken, bunu “mali disiplin” içinde gerçekleştireceğini de ekledi. Boric, “Bunu, makro-ekonomimizi koruyarak yapacağız. Âlâ yapacağız. Emeklilik maaşları ve sıhhat hizmetlerini iyileştireceğiz” dedi. Genç önder, seçim kampanyasında vergi ve toplumsal harcamaları arttırarak “sosyal devlet” kurma vaadi üzerine seçim kampanyasını oluşturmuştu. Zengin-fakir gelir uçurumunun en derin olduğu ülkeler ortasında yer alan Şili, yaklaşık iki yıldır eşitsizliklere yönelik protestolara sahne oluyordu. 2019 yılında onlarca kişinin öldüğü hareketler sonrasında geçen yıl Pinochet devrinden kalma anayasanın kalkması için referanduma gidilmişti. Geçen mayıs ayında seçilen ve büyük ölçüde sol eğilimli olan bir heyetin, gelecek yıl onaylanmak üzere yeni anayasayı oluşturması bekleniyor.

NASIL KAZANDI

AFP’ye konuşan Şili Üniversitesi’nden uzman Claudia Heiss, “Açıkça daha fazla genç öne çıktı… Boric, harekete geçirilmesi daha sıkıntı olan bir kesim olan gençliği harekete geçirmeyi başardı. (Kast’ın) tüm hak aykırısı, bayan aksisi, eşcinsel tersi konuşması, bence bu genç bölümün harekete geçmesine yardımcı oldu” dedi.

AKTİVİST KÖKENLİ GENÇLERİN FAVORİSİ

Annesi Katalan, babası Hırvat olan Gabriel Boric, Şili’nin Patagonya bölgesinden. Hukuk eğitimi görmüş ancak diplomasını alamamış. Heavy metal müzik dinleyen, toplumsal medyada binlerce takipçisi olan Gabriel Boric, üniversite yıllarında öğrenci hareketi içinde tanınan olmuş. Liderliğini yaptığı “Convergencia Social” (Sosyal Yakınsama) partisi, otonom ve özgürlükçü sol hareketlerin birleşmesiyle 2018 yılında kurulmuş. Sokak hareketlerinde de yer alan Gabriel Boric, adaylık sürecinde saçlarını kısaltıp ekip elbise ve gömlek giymeye başlasa da kravat takmıyor. İki kolundaki dövmeleriyle de dikkat çekiyor.