Şirketlerin çalışanlarına tanıdığı özel izinler

Birçok şirket çalışanlarının moral ve motivasyonunu önemsiyor ve bu kapsamda etkinlikler düzenliyor. Öte yandan çalışanlara verilen özel müsaadeler de birçok insanın moral ve motivasyonunu artıran en büyük etken olarak görülüyor. İşte şirketlerin hak tanıdığı özel müsaadeler…

Yıllık resmi müsaade hakkı- 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışanların müsaade hakkı ve müsaade mühletleri belirtiliyor. Bu kapsamda işe başlayan bir bireye, deneme müddeti dahil olmak üzere en az bir yıl çalıştığı takdirde yıllık fiyatlı müsaade hakkı tanınır. Yıllık müsaadeler çalışan ve patron tarafların mutabakatına bağlı olarak farklı müddetlerde de kullanılabilir.

Doğum günü izni- Yıllık müsaadeden düşmeyen doğum günü müsaadesi, fiyatlı müsaade olarak çalışana verilir. Türkiye’de doğum günü müsaadesi veren birçok şirket bulunmaktadır. Tıpkı vakitte kurallar uygun olduğu takdirde doğum gününde konuttan çalışma hakkı tanıyan firmalar da bulunuyor.

Doğum müsaadesi– Bayan çalışanlar için doğumdan evvel 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık müddet ile verilen doğum iznidir. Çoğul gebelik olması durumunda ise bu müddetler doğumdan evvel 10 hafta, doğumun akabinde 8 hafta olarak belirlenmiştir.

Babalık müsaadesi– Çocuğu dünyaya gelen erkek çalışanlara uygulanan bu bölümden kesime değişmektedir. Memur babalar için verilen müsaade 657 sayılı kanunun 104. unsuruna nazaran 10 gün olarak uygulanır. Özel kesim çalışanı olan babalar için 4857 sayılı kanuna bağlı olarak, 5 günlük müsaade verilir. Bu müsaade de fiyatlı izine natüreldir. Türkiye’de babalık müsaadesi veren şirketler 5 günden 14 güne kadar süreyi uzatabiliyor.

Süt izni- Özel bölüm çalışanları için 4857 sayılı İş Kanunu temel alındığında, bayan çalışanlar bir yaşından küçük çocuklarını emzirmek günde günde toplam olarak bir buçuk saat süt müsaadesinden yararlanabilir. 654 sayılı Devlet Memurları kanunu temel alındığında ise bayan memura, bebeğini emzirmek için doğum sonrasında analık müsaadesi müddetinin bitme tarihinden itibaren de birinci 6 ayda günde yaklaşık 3 saat, ikinci 6 aylık müddette ise günde yaklaşık bir buçuk saatlik süt müsaadesi verilir.

İş arama müsaadesi– İşten çıkartılacağı evvelce belirtilen bir çalışanın günlük 2 saat iş arama müsaadesi bulunuyor. Çalışan ve patron tarafından muahede sağlanması durumunda toplu olarak günlük biçimde de kullanılabiliyor. Bu müsaade moral ve motivasyon kapsamında değerlendirilmese de, emekçilerin bilmesi gereken haklardan biridir.

Evlilik izni- Kişinin kendi evlilik yapmasında durumunda kullanılabileceği üzere yakın etrafındaki evlilikler için de hak tanınan izinlerden biridir. Birçok şirkette patron ile çalışan ortasında değişkenlik gösterebilen bu müsaade kapsamında, en az 5 günlük bir müsaade tanınmaktadır. Devlet memuru ve özel kesim çalışanları bu müsaadeden fiyatlı olarak faydalanmaktadır.

Yol müsaadesi– Yıllık müsaadelerin farklı kentlerde kullanılması durumunda müsaadeden sayılmaması için alınan fiyatsız izindir. Bu mühlet yıllık müsaadeden düşmezken maaş kesintisi yapılır. Bu müsaadenin kullanımı büsbütün çalışanın tercihine bağlıdır.

Mazeret izni- Çalışanın işle ilgisi olmayan rastgele bir durum için talep ettiği bir izindir. Mazeret müsaadesi, İş Hukuku kapsamında sağlanan bir haktır ve yıllık müsaadeden farklıdır.

Yıl dönümü izni- Doğum günü müsaadesi üzere çalışanı motive etmek için verilen müsaade, ender de olsa birtakım şirketlerde uygulanan bir müsaade cinsidir. Bir yılını dolduran ya da işe giriş yıl dönümünde verilen bu müsaade tıpkı hafta ya da birebir ay içerisinde kullanılabilir. İş kanunu kapsamında olmayan bu müsaade, şirketlerin özel olarak tanıdığı bir müsaade cinsidir.

Vefat izni- Mevt müsaadesi ya da cenaze müsaadesi olarak bilinen izi çeşidi, çalışanın birinci dereceden yakınının ölmesi durumunda muhakkak bir mühlet zarfında çalışmaması için verilen izindir. Vefat eden kişinin çalışana yakınlık derecesine bakılarak müsaade günü değişkenlik gösterir. Birinci derece için 5 gün, ikinci ve üçüncü derece için 3 gün izi verilir. Bu durum memur ve özel bölüm çalışanları için farklılık gösterir.

Fiyatsız izin- Uzun vadeli işten başka kalma ve yıllık müsaadenin bitmesi durumunda kullanılan müsaade tipidir. Bu mühlet zarfında çalışanlar maaşlarını kesintili bir biçimde alır. Kullanımı çalışanın tercihine bağlı olurken birtakım firmalar zarurî hallerde de kullandırmaktadır.